İngiltere ve Kanada'nın Türkiye'ye uyguladığı savunma sanayi ambargoları kalkıyor

NATO dışişleri bakanları toplantısında Türkiye, Ukrayna ile Rusya arasındaki müzakerelerde üstlendiği kolaylaştırıcı rolle öne çıkarken İtalya ve Fransa ile SAMP-T hava savunma sistemi projesinin canlandırılmasına yönelik adımlar ve İngiltere'nin savunma sanayisine ilişkin ihracat kısıtlamalarını kaldırması, toplantı kapsamında yürütülen ikili temasların önemli başlıkları oldu. Kanada ile ihracat izinleriyle ilgili sıkıntının mektup teatisiyle aşılması konusunda da mutabık kalındı.

BELÇİKA'nın başkenti Brüksel'de 6-7 Nisan'da düzenlenen NATO dışişleri bakanları toplantısına katılan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, birçok mevkidaşıyla bir araya gelerek Ukrayna-Rusya savaşına ilişkin güncel durumu, Türkiye'nin savaşın sona ermesi için tarafların bir araya gelmesine yönelik attığı adımları ve ikili ilişkileri ele aldı.

Çavuşoğlu'nun NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı ajandasına not edilen en önemli görüşmelerden biri Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile oldu. Görüşmeye ilişkin değerlendirmesinde Ukrayna ile Rusya arasında kalıcı ateşkes ve nihai barış hedefiyle atılan adımlara dikkati çeken Çavuşoğlu, Türkiye'nin Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne verdiği önemin altını çizdi. Kuleba ise Türkiye'yi Ukrayna'nın gerçek ve güvenilir ortağı olarak nitelerken, savaşın sona ermesi için gösterdiği diplomatik çabalardan dolayı teşekkür etti.

İngiltere ihracat kısıtlamalarını kaldırdı
Çavuşoğlu'nun bir araya geldiği bir diğer mevkidaşı da İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss oldu. İki bakan, Türkiye ile İngiltere arasındaki ekonomik ilişkileri, savunma sanayisi iş birliğini ve Ukrayna'daki durumu ele aldı.

Görüşmeyi toplantıların ardından düzenlediği basın toplantısında değerlendiren Çavuşoğlu, "Başbakan Boris Johnson'la Cumhurbaşkanımızın bu salonda yaklaşık 15 gün önce gerçekleştirdikleri görüşmede gündeme gelen konuların takibini yaptık. Bunlardan biri de TFX Milli Muharip Uçağı'nın motoru meselesi" dedi.

Çavuşoğlu, "İngiltere ihracat kısıtlamalarını kaldırdı. Bundan memnuniyet duyuyoruz ama savunma sanayisinde, gerek savaş uçağı gerekse savaş gemisi ve uçak gemisi dahil önemli projelerde iş birliğimizi geliştirmek istiyoruz. Özellikle enerji alanında da iş birliğimizi geliştirme konusunda alınan kararların takibini bugün kendisiyle yaptık" diye konuştu.

Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) genişletilmesi gerektiğine de işaret eden Çavuşoğlu, "Özellikle servis gibi bazı kalemlerin de dahil edilmesi gerekiyor. Bu konuda da çalışacağız. Önümüzdeki süreçte 2+2 dışişleri ve içişleri bakanları olarak bir araya geleceğiz" ifadelerini kullandı.

Kanada ile mektup teatisi
Toplantı kapsamında Çavuşoğlu, Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly ile ikili ilişkileri ve Ukrayna'daki son gelişmeleri değerlendirdi. Çavuşoğlu, görüşmeye ilişkin açıklamasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau'nun telefon görüşmesinde gündeme gelen konuların takibini yaptıklarını belirterek şunları kaydetti:

"Burada en önemli konu, savunma sanayisindeki kısıtlamalar. Yani ihracat izinleriyle ilgili sıkıntı yaşamıştık. Cumhurbaşkanımız telefonda bu konuyu gündeme getirdi. Dışişleri Bakanı Melanie Joly ile bir mektup teatisiyle bu sorunu aşma konusunda mutabık kaldık. Şu anda arkadaşlarımız mektup konusunda çalışıyorlar."

Çavuşoğlu ayrıca NATO müttefiklerinin Türkiye'ye yönelik ciddi tavır değişikliğinde olduğunu belirterek, "Savunma sanayisindeki kısıtlamalarda da bazı ülkeler zaten adım atmıştı. Kanada gibi bazı ülkeler bu konuda adım atmak istediklerini söylediler" diye konuştu.

SAMP-T projesinin canlandırılmasına yönelik adımlar
Çavuşoğlu, İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile de bir araya gelerek Ukrayna ve Libya'daki gelişmeleri, savunma ve ekonomik iş birliğini ele aldı. Görüşmeye ilişkin Çavuşoğlu, "Özellikle Türkiye-İtalya-Fransa üçlü toplantılarının gerçekleşmesi ve daha önce niyet mektubunu imzaladığımız Eurosam yani SAMP-T projesinin canlandırılması konusunda atılacak adımları değerlendirdik" dedi.

Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi ile bu konuyu NATO liderler zirvesi marjında ele aldığını hatırlatarak, "Önümüzdeki süreçte dışişleri bakanları ve savunma bakanları düzeyinde, liderler düzeyinde üçlü toplantının hazırlığını yapmak için bir araya gelme konusunda mutabık kaldık" diye konuştu.

"F-16'lara ilişkin müzakereler olumlu bir şekilde seyrediyor"
Çavuşoğlu'nun NATO dışişleri bakanları toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında altını çizdiği bir başka konu ise Türkiye-ABD ilişkileri ve savunma sanayisine ilişkin gelişmeler oldu. Bir soru üzerine Çavuşoğlu, "F-16'ların modernizasyonu ve yeni tip F-16'ların satın alınmasıyla ilgili müzakereler devam ediyor, olumlu bir şekilde seyrediyor. Tabii son aşamada kongrenin de onay vermesi gerekiyor. Bu anlamda Dışişleri Bakanlığının kongreye yazdığı mektup önemli" yanıtını verdi. Çavuşoğlu, iki ülke arasındaki sorunların çözümüne ve pozitif gündeme odaklanacak stratejik mekanizmaya dikkati çekerek ABD'li mevkidaşı Antony Blinken'in kendisini 18 Mayıs'ta Washington'a davet ettiğini belirtti.