İlkyardımda hayat kurtaran detaylar

Sağlıklı bir yaşam için hepimizin bilmesi gereken küçük; ama önemli detaylar bulunuyor.

Sağlıklı bir yaşam için hepimizin bilmesi gereken küçük; ama önemli detaylar bulunuyor. Kanama, kırık, bayılma, yanık, böcek sokması ve göze yabancı cisim kaçması gibi her zaman karşılaşabileceğimiz sağlık sorunlarını daha hafif zararlarla atlatabilmek için ilkyardımla ilgili bazı kuralların bilinmesi gerekiyor. Hayati önem taşıyan olayların başında kanamalar geliyor. Vücudun herhangi bir yerinde aşırı kanama varsa bunun bir an önce durdurulması hayati önem taşıyor. Böyle bir durumda kanayan yeri ve etrafını dikkatlice temizleyip, kanama odağının neresi olduğunu tam olarak anlamaya çalışın. Sargı bezi ya da temiz bir bezle yaranın üzerini tam olarak kapatıp, elinizle kanayan yerin üzerine baskı uygulayın. Bunlarla birlikte kolun ya da bacağın yukarı doğru ve kalp seviyesinin üzerine kaldırılarak, kan akışını dindirilmeye çalışılması da çok önemli. Bunu yaparken kaldırdığınız kol ya da bacakta kırık şüphesi olmadığından özellikle emin olun. Yara yeri üzerine sargı bezi ya da temiz bir bezle basarak tampon uygulayın. Bunun yarayı tamamen örtmesi gerekiyor. Bastırarak yara yeri üzerinde dikkatlice basınç yapın. Daha sonra sargı beziyle iyice sarın. Şayet kanamanın halen kesilmediğini görürseniz, daha kalınca bir tamponu aynı sargı üzerinden iyice sarın. Bunun kanama odağının üzerinde ve aşağı yukarı basınç uygulayacak şekilde olmasına dikkat edilmeli. Eğer buna rağmen kanama durmuyorsa, kanayan yerin gerisinde, vücuda yakın olan ana atardamarın üzerine elinizle baskı uygulayıp, kan akışının azalmasını sağlayın. Ana atardamara 19 dakikadan çok direkt baskı uygulamayın ve damar üzerinde herhangi bir sıkı turnike ya da bağ bağlamayın. Daha sonra hastayı bacakları gövdeden yukarı durumda olacak şekilde yatırarak derhal bir sağlık kurumuna gönderin. KÜÇÜK DERİ YARALANMALARI Yanık durumunda yara üzerinde kir, toz, toprak varsa öncelikle bunları temizleyin; mümkünse yarayı temiz ve bol suyla yıkayın. Temiz bir sargı bezi ya da bez parçası ile üzerini geçici olarak kapatın. Bir süre yara yerinin üzerine elinizle basınç uygulayarak kanamayı durdurun. Daha sonra temiz bir pamuk parçası ile yaranın üzerini iyice kurulayıp temizleyin. Çıkan kanların oluşturduğu pıhtılar varsa çekip almayın; bunlar kanamanın durdurulmasını sağlayan oluşumlardır. Yarayı ve etrafını Betadin solüsyonu ile iyice temizleyin. Bu, yaranın mikrop kapmasını engellemeye yarayacaktır. Varsa yara bandı ile yara yerini tam olarak kapatın. Yara yeri büyükse steril bir gazlı bez ile yara yerini tam olarak kapatıp, sargı bezi ile sarın. Daha sonra yara iyileşinceye kadar düzenli olarak pansuman uygulayın. Yarada sizi endişelendiren bir durum varsa derhal doktorunuza başvurun. KIRIKLAR Kırık şüphesi olan yerde ağrı, şişlik, duyarlılık, şekil veya fonksiyon bozukluğu, hareket anormalliği (olmaması gereken hareket) görülebilir. Böyle durumlarda, her zaman ilk önce kanama olup olmadığını kontrol edin. Eğer kanama varsa öncelikle kanamanın kontrol edilerek yaranın sarılması gerekiyor. Kırık olan yerin hareketine izin vermeyin. Gördüğünüz herhangi bir şekil bozukluğunu asla düzeltmeye çalışmayın. Kırık yerinin hareketine izin vermeyecek şekilde kol ya da bacağı atel ile destekleyin. Bunu yaparken her zaman kırık yerinin üzerindeki eklemi de içine alacak şekilde atel uygulaması yapmaya dikkat edin. Eklemin hareketine izin verilmemesi kırık yerinin iyice sabitleştirilmesine olanak sağlayacaktır. Omurga kırıkları, omurilik zedelenmelerine ve felce neden olabileceği için, daima çok ciddi ve dikkatlice değerlendirilmeli. Öncelikle hastayı sakinleştirip, kesinlikle kımıldamamasını sağlayın. Hareket etmesine engel olacak şekilde vücudunun etrafını giysi, palto vb. eşyalarla destekleyin. Hastanın boynunu ve başını hiç oynatmayacak şekilde oldukça dikkatli desteklenmesi çok önemli. Bu işlemleri tamamladıktan sonra derhal acil tıbbi yardım isteyin. BAYILMALAR VE YANIKLAR Bayılan bir kişiyi yere sırtüstü uzatıp, bacaklarını yukarı doğru kaldırın ve rahat nefes almasını sağlayın. Solunum hızını ve nabzını kontrol edin. Yanıt durumunu değerlendirin. Anormal bir durum varsa derhal tıbbi yardım isteyin. Hasta kendine gelinceye kadar kontrolünüzü sürdürün. Hastanın kısa sürede (5-10 dakika) kendine gelmesi beklenmeli. Bu süre zarfında kendine gelmiyorsa derhal tıbbi yardım isteyin. Hasta kendine gelmeye başladıysa onu sakinleştirerek yavaş yavaş oturma konumuna getirin. Düştüğü sırada herhangi bir yerinin yaralanıp yaralanmadığını kontrol edin ve yiyecek-içecek vermeyin. Yanık durumlarında ise, yanığın bulunduğu yer ve yanık alanı önemli. Yanığın alanı büyüdükçe şok olasılığı artar. Vücut yüzeyinin yüzde 15'inden fazlasını kapsayan yanıklar ölüm tehlikesi oluşturabilir. Öte yandan, yanık alanı enfeksiyonlar açısından da ciddi bir risk yaratır. Çapı 2-3 santimden büyük, derinin altına kadar inen yanıklar ve elektrik yanıkları mutlaka hastanede doktor kontrolünde tedavi edilmeli. Yanık yeri olaydan hemen sonra temiz soğuk bir suyla, mümkünse musluk altında 5-10 dakika tutulmalı. YANIK YERE DİŞ MACUNU VE BENZERİ MADDELER UYGULANMAMALI Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalı. Eğer yanık üzerinde içi sıvı dolu küçük kesecikler (veziküller) oluşmuşsa bunlara kesinlikle dokunulmamalı ve patlatılmamalı. Yanık nedeniyle parmak ve ellerde şişme oluşabileceğinden yüzük, saat gibi eşyalar çıkarılmalı. Yanık alanı ve etrafı Betadin solüsyonu ile temizlenmeli. Bu işlemin ardından temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstü tam olarak kapatılmalı. Kesinlikle pamuk kullanılmamalı. Yanık yerini basınç ve sürtünmeden korumak gereklidir. Bu nedenle yanık yerinin üzerine çok sıkı bandaj uygulamayın. Yanık pansumanı için derhal bir sağlık kurumuna başvurun. BÖCEK SOKMALARI VE GÖZE YABANCI CİSİM BATMASI Böceğin soktuğu yer kesinlikle kaşınmamalı, üzerine buz ya da soğuk kompres uygulanarak şişliğin oluşması azaltılmaya çalışılmalı. Böceğin soktuğu yer ağız boşluğundaysa (dil, boğaz) oluşabilecek şişlik ve reaksiyon boğulma tehlikesi yaratabilir. Bu nedenle derhal hekime başvurulması yerinde olacaktır. Vücudun hassas organlarından biri olan gözün tahriş olduğu durumlarda ise hijyen son derece önemlidir. Öncelikle göz temiz ve bol bir suyla iyice yıkanmalı. Bunu yaparken göze kesinlikle elle temas edilmemesi ve ovuşturulmaması uygun olur. Steril bir gazlı bezi göz ve çevresini iyice örtecek şekilde kapatın. Bunu yaparken uyguladığınız tamponun göze basınç uygulamamasına dikkat edin. Şüphelendiğiniz bir durum ya da gözde aşırı tahriş varsa, derhal doktorunuza başvurun.