İhracaatta bıçak kemiğe dayandı

Dış Ticaret Müsteşarı Tuncer Kayalar, dolar kurunun seyri nedeniyle firmaların yok pahasına sipariş aldığını söyledi.

Dış Ticaret Müsteşarı Tuncer Kayalar, dolar kurunun seyri nedeniyle ''ihracatçıda bıçağın kemiğe dayandığını'' belirtirken,''İhracatçıda bıçak kemiğe dayanmış vaziyette. Sıfır karla, sırf pazarlar kaybedilmesin diye siparişler alınma aşamasına gelindi. Kayalar, konu ile ilgili olarak yaptığı değerlendirmede, ihracatçı birlikleri kayıtlarına göre ihracatın Haziran'da yüzde 39.1, Ocak-Haziran döneminde de yüzde 34.6 arttığını hatırlattı. Bunun memnuniyet verici olmakla birlikte, yeni alınan siparişlerde sıkıntı gözlendiğini ifade eden Kayalar, şöyle devam etti: ''İhracatçıda bıçak kemiğe dayanmış vaziyette. Sıfır karla, sırf pazarlar kaybedilmesin diye siparişler alınma aşamasına gelindi. Kur böyle devam ederse, önümüzdeki dönemde bunun menfi etkilerini göreceğiz. İhracatçılar artık sıfır kar pahasına, sırf pazarı kaybetmemek için sipariş almayı sürdürüyor. Ama bu nereye kadar sürecek. Özellikle dolar ile ihracat yapılan bölgelerde sıkıntı var.'' Dolar kurunun bu durumunun uluslararası para piyasalarına bağlı olarak Türkiye'ye yansımasından da kaynaklandığına işaret eden Müsteşar Kayalar, şunları anlattı: ''ABD, Irak savaşından çıktı. ABD'nin bütçe ve dış ticaret açığında artış var. Bütçe ve dış ticaret açığını kapatmak amacıyla, zaten doları baskı altında tuttu. Avrupa'nın ABD'ye yönelik ihracatında düşüş var. Dolar-Euro paritesinden dolayı özellikle Avrupa'nın otomotiv sektörü ihracat geriledi. Dolar kuru, uluslararası piyasalarda zaman içinde kendi içinde dengeye ulaşacaktır. O denge ile birlikte, Türkiye'de de dengeye ulaşır.'' DIŞ TİCARETTE MİKTAR VE FİYAT ENDEKSİNDE DURUM Diğer taraftan, Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) verilerine göre, Mart ayı itibariyle, dış ticarette miktar endeksleri, fiyat endekslerine göre daha hızlı arttı. Bu yıl Mart'ta, Şubat ayına göre, ihracat ve ithalatta miktar endeksleri yüzde 35'in üzerinde artarken, fiyatlarda ithalatta yüzde 1.7, ihracatta da yüzde 0.4 düşüş kaydedildi. Dış ticaret fiyat indeksinde, Şubat ayına göre kaydedilen düşüşe karşın, geçen yılın Mart ayına göre yüzde 11.8-11.9, Ocak-Mart dönemi itibariyle yüzde 10.8-13.5, 12 aylık ortalamalar itibariyle de yüzde 3-4.6 artış kaydedildi. Ancak, DİE'nin 1994=100 bazlı dış ticaret endekslerinde genel fiyat seviyesinin düşüş trendi içinde olduğu, geçen yıl sonlarından itibaren de artış eğilimine girdiği görülüyor. Genel olarak 1996'da 107.6 olan ihracatta genel fiyat endeksi, 1997 sonunda 102.5, 1998'de 98.4, 1999'da 91.7, 2000'de 87.8, 2001'de 85.5, 2002'de 84'e geriledi. İhracatta genel fiyat seviyesinin geçen yıl Ekim ayından itibaren yükselmeye başladığı ve bu yıl Mart'ta yüzde 92.3 seviyesine çıktığı izleniyor. Yani genel fiyat seviyesi 1994'ün altında olmakla birlikte artış eğilimi var. İthalatta genel fiyat seviyesi ise 1996'dan itibaren düşerken, geçen yıl sonlarından itibaren yükselme eğilimine girdi. 1994 bazlı endekse göre, ithalatta genel fiyat seviyesi, 1996'da 109.7 iken, 1997'de 100.2, 1998'de 96.1, 1999'da 90.8, 2000'de 94.9, 2001'de 94.6, 2002'de de 93.5'e geriledi. Geçen yıl Eylül ayından itibaren artmaya başlayan ithalatta genel fiyat seviyesi, bu yıl Şubat'ta 102.9'a, Mart'ta da 101.2'ye çıktı. Dış ticarette miktar endekslerindeki hızlı artış ise dikkat çekiyor. DİE verilerine göre, 1996'da 167.4 olan ithalat miktar endeksi, 2000'de 264.6'ya, çıktı, geçen yıl sonu itibariyle 240.3 oldu. Bu yıl Mart'ta ise 301.6'ya ulaştı. İhracat miktar endeksi de 1996'da 116.7 iken, 2001'de 203.7'ye, 2002'de 235.9'a çıktı. Bu yıl Mart ayı itibariyle 291.7'ye yükseldi. Mart'ta ihracat ve ithalat miktar endeksleri Şubat'a göre yüzde 36.1, 35.9 artarken, geçen yılın aynı ayına göre bu artış, ithalatta yüzde 40.9'a ulaştı, ihracatta ise yüzde 26 oldu. Ocak-Mart dönemleri itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre, ihracat miktar endeksi yüzde 19.9, ithalat miktar endeksi yüzde 26.5 arttı.