İHA görüntüleri sızdırılıyor mu?

Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, TRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Böken'in savunma sanayiine ilişkin sorularını cevapladı.

Türkiye son yıllardaki hamlesiyle kendi silahını kendi üretme noktasına geldi. Peki terörle mücadele önemli görevler üstlenen araçların son durumu ne? Yerli savunma sanayi toplam ihtiyacın ne kadarını karşılıyor? İnsansız hava araçarının (İHA) görüntüleri başka ülkelere gidiyor mu?

Anka'ların motoru ne zaman yerli olacak. İsrail Heronlarda hangi zorluğu çıkarttı? Uçakların yazılım kodları ve kirpi adı verilen zırhlı araçlarla ilgili son gelişmeler ne?

TRT Haber'de yayınlanan 'Neler oluyor' adlı programda konuşan Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar'in açıklamaları TRT Haber'de yer aldı. Programda öne çıkan konulardan bazıları şöyle:

Ne kadar para harcıyoruz savunmaya?

Toplam savunma harcamamız yıllık 10-12 milyar dolar. Bunun üçte biri yani 3-4 milyar dolar civarında bir bölümü yıllık alım için kullanılıyor.

Ne kadarı yerli firmalara, ne kadarı yabancı firmalara gidiyor bu alımın?

7-8 sene önce yerli savunma sanayinin, toplam alımlar içindeki oranı yüzde 20 civarındaydı. Bu rakamı 2011 yılında yüzde 50'ye çıkarmayı hedeflemiştik ve bu rakam 2011 itibariyle yüzde 54'e çıktı. Yani yıllık 3-4 milyar dolarlık alımın yaklaşık yarısı milli sanayimiz tarafından karşılanıyor. 1000'den fazla KOBİ'miz savunma sanayinde faaliyet gösteriyor.

Terörle mücadelede istihbarat çok önemli, İHA'larda son durum nedir?

Bizim elimizde 10 tane Heron var. Hepsi İsrail'den alındı. Hepsi faal. 10 tane uçak 2010 yılında Türkiye'ye geldi. Daha alçak irtifada uçan daha küçük uçaklar kara kuvvetleri tarafından da kullanılabiliyor. Ama Heron gibi büyük İHA'ları Türk Hava Kuvvetleri uçuruyor. Uçak İsrail uçağı olsa da kamerası Aselsan'ın. Bunu koymamak için bahane ettiler kameranın ağırlığını. Kendi kameralarını koymak istiyorlardı.

Tamire giden Heronlar kısa sürede geri gelmiyor diye bir konu gündeme gelmişti.

Bu uçaklar 600 saat uçtuktan sonra motorlarının bakıma girmesi gerekiyor. İHA'ların görüş alanı kısıtlı. Bu nedenle bir kere kalktıktan sonra bütün sınırı gözlem altında tutması gibi bir şey söz konusu değil. Amerikalıların da dediği gibi, İHA'larla bakmak pipetle bakmak gibi. Görüş alanı çok kısıtlı. Dolayısıyla nereye bakacağınızı bilirseniz çok etkili bir gözetim aracı. Ama sadece İHA'larla bu gözetimi yapamazsınız. 10 Heron'u 180 milyon dolara almıştık.

Bakımları nasıl yapılıyor? İsrail'le ilişkiler çok iyi değil şu anda.

Tüm bakımları yurt içinde yapabilecek hale geldik artık. Motorunun Türkiye'de yapılması için de çalışmalarımız devam ediyor.

ANKA'larda kendi motorlarımız mı kullanılacak?

İlk etapta Alman motoru kullanacağız, sonra kendi motorlarımızı kullanacağız. Bugün dünyada İHA üreten iki tane büyük firma var. Biri Heron, diğeri Predator. Başka İHA yapan ülkeler de var ama bu etkinlikte yani ANKA olgunluğunda uçak yapabilen dünyada başka hiç bir ülke yok. Bu alanda dünyada üçüncü ülkeyiz. Buna Avrupa da dahil.

İHA'nın çektiği görüntüler üreten ülkeye de gidiyor mu? Uçağın verilerini başkaları da elde edebilir mi?

Uçağı kontrol eden uplink kriptolu. Bu uplink her tarafa yayın yapmıyor. Sadece kendi merkezindeki antene yayın yapıyor. Sizin anteninize bakıyor. Bu uçağın verilerine girebilmek için uçak ile anten arasına girmek lazım. Bizimle uçak arasında fiziken girmesi lazım. Bu da fark edilir zaten. Çok kolay değil.

İnsansız hava araçlarının insanlı gözlem uçakları ile tamamlanması gündemde. 5 uçak kiralanacak. İnsanlı hava araçlarını denemek için 2 yıllığına kiraladık. Bir Türk şirketinden kiralıyoruz.

ANKA'nın maliyeti ne kadar?

Seri üretime geçtiğimiz zaman tanesi 8-10 milyon dolar civarında bir fiyata gelecek. Şu anda prototip aşamasında. Seri üretime geçince maliyet düşecek. ANKA'larda şu ana kadar 100'den fazla deneme uçuşu yapıldı. 4 tane prototip uçağımız var. Deneme uçuşları sırasında zaman zaman hasarlar oluşabiliyor. Bir tane tam kırılan uçağımız var. O da geçen hafta oldu. Diğer hasarlar daha küçük çaplıydı. İki Türk firması ANKA'ların küçüklerini hazırlıyor şu anda. Bir tanesi seneye teslim edecek hazırladığı uçağı. ANKA'lar 1.5 ton ağırlığında bunlar 300-400 kilo ağırlığında olacak.

ATAK helikopterlerinde son durum

Helikopterin üretim hakkını almış vaziyetteyiz. Üzerindeki tüm elektronik sistemler ve yazılımları Türkiye'de yapılıyor. ATAK helikopterlerinin yüzde 50'den fazlası yerli üretim. ATAK helikopterleri 5 ton yükle kalkabilecek şekilde planlanıyor. Çeşitli testler yapılıyor. Şu anda bir olumsuzluk yok.

Uçakların yazılım kodlarını bize vermek istemiyorlar mı?

Kodları çoğu ülke vermek istemez. Bir savaş uçağının yazılımını aldınız, bu savaş uçağı yazılımı yapabileceğiniz anlamına gelmez.

Uçağı aldığınız ülke dost/düşman ülke tanımlamasını değiştirebilir mi?

Tanıma sinyali kripto ile yayınlanır. Kod sizin olmayabilir ama kripto sizindir. Tanımazsa cevap veremez, dersiniz ki bu düşman. Yazılımın içinde başka algoritmalar var mı bunu bilmek lazım. Bu teknolojik olarak mümkün. Savaş uçağı yapan 3 tane ülke var. Biz 4. ülke olmak istiyoruz.

SEAHAWK helikopterlerinin maliyeti nedir?

24 Seahawk helikopteri aldık. Toplam maliyeti 600 milyon dolar civarındadır. Bir tanesi 25-30 milyon dolar civarındadır.

SEAHAWK helikopterlerini pahalı aldık diyenler var. ABD 15 milyon dolara alıyor deniyor?

Blackhawk helikopterleri 15 milyon dolar. Seahawk helikopterinin maliyeti daha yüksek. Seahawk'ta sonar var her şeyden önce. Seahawk çok daha kompleks bir hava aracı, o nedenle tanesi 25-30 milyon dolar.

Kirpi zırhlı araçlarında son durum nedir?

Ana silah sektörlerimiz artık yerli üretim haline geldi. Kirpi'de bizi üzen bir durum var. Kirpi’de üretim başladı. Silahlı kuvvetlerimiz bu araçtan çok memnun. Silahlı Kuvvetler’de genel olarak araçlar yere yakındır. Bu araçlar yerden yüksek. İçinde de özel tedbirler alınmış vaziyette. Koltuklar tavandan asılı basıncı azaltmak için. Bunlardan 273 tane ürettik kara kuvvetlerine verdik. 4-5 kere mayın patladı altında, hiç bir şehidimiz yok. Kirpi’yi bize yapan firma hem askeri araç yapıyor, hem de ticari kamyonları var. Ticari kamyon tarafında şirketin mali problemi var. Bu da şirketin mali yapısını bozdu. Bizim projemizde hiç bir mali sıkıntı yok. Bundan sonrası ticari bir konu.

İsrail'le Mavi Marmara sonrasında savunma sanayi ilişkileri durdu. Parasını ödeyip alamadığımız malzeme var mı?

Keşif botlarımız vardı. Bu sözleşme feshedildi ve paramız geri alındı. İsrail'de kalan bir paramız yok.