Hükümetten askere bir ayar daha...

Genelkurmay, YAŞ'ta ihraç edilen bir binbaşının başvurusunu da, Bilgi Edinme Kanunu'nun 18. maddesindeki "Sivil-askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, kanun kapsamı dışındadır" hükmüne dayanarak cevaplamadı.

Yaşzede binbaşı bunun üzerine Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu'na şikâyet dilekçesi yazdı. Genelkurmay'dan bilgi isteyen Kurul, kendisine gelen 'devlet sırrı' gerekçesini kabul etmedi.

İhraca dayanak olan bilgi ve belgelerin binbaşıya verilmesini istedi. Başbakanlık Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu, Genelkurmay Başkanlığı'ndan binbaşının sorusuyla ilgili bilgi istedi. Kurul, yaptığı inceleme sonucunda Genelkurmay'dan kendilerine gönderilen bilgi ve belgelerin 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun "İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler" başlıklı 18'inci maddesi ile ilgili olduğunu belirledi.

Kurul, Bilgi Edinme Kanunu'nun 18. maddesinin ikinci fıkrası olan "Bilgi ve belgeler kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise istihbarata ilişkin bilgi ve belgeler bilgi edinme hakkı kapsamı içindedir." hükmünü hatırlatarak, şu hükmü verdi:

"Sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, kişilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise söz konusu kişilerin erişimine açılmak durumundadır. Somut olayda ise başvuru sahibi tarafından talep edilen 2 adet YAŞ kararının binbaşı rütbesinde iken askerlik mesleğinden çıkarılmasına dayanak teşkil ettiği görülmektedir. Bu nedenle, söz konusu kararların askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgiler içermesine karşın, bu bilgilerin başvuru sahibinin çalışma ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte olduğu açıktır. Buna bağlı olarak, başvuru sahibinin askerlik mesleğinden çıkarılmasına neden olan bilgi veya belgeler erişimine açılırken, mezkûr karara dayanak 'hukukî sebep' yanında, meslekten ihraca gerekçe oluşturan 'somut olay/olaylar' hakkında da bilgi verilmelidir."

Kurul, ihraca gerekçe olan somut bilgi ve belgelerin onaylı bir örneğinin binbaşıya verilmesine hükmetti.

Kurul, Deniz Astsubay Okulu'ndan atılma gerekçesini soran bir öğrenciye de Bilgi Edinme Kanunu'nun 18. maddesine atıf yaparak bilgi ve belgelerin verilmesi gerektiğine hükmetti. Kurul, kanunda bilgi ve belgeye nasıl ulaşılacağını düzenleyen kanunun 10. maddesine atıf yaparak, bilgi ve belgenin verilmesinin mümkün olmadığı durumlarda ise şu hususların sağlanması gerektiğini kaydetti:

"Belgenin incelenmesi ve not alınmasına imkân verilmesi, ses kaydı şeklindeki bilgi veya belgelerde bunları dinleyebilmesinin sağlanması ve görüntü kaydı şeklindeki bilgi veya belgelerde bunları izleyebilmesine imkân sağlanması."