Hizmet Haraketi'nin nihai amacı

Dershane ve 17 Aralık süreciyle birlikte gündemden düşmeyen cemaatin nihai hedefi ne? Şahin Alpay yazdı.

ABD’nin Utah Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan M. Hakan Yavuz'a göre nihai amaç, inananlar arasında, toplum, devlet ve insanlık katında ahlak ve fazilet duygusunu güçlendirerek toplumu ve siyaseti yeniden şekillendirmek.

"Haşhaşi", "örgüt","paralel devlet" yakıştırmaları yapılan Hizmet Hareketi, gerçekte neyi amaçlıyor? 17 Aralık süreciyle birlikte gözlerin çevrildiği cemaatin yapısı merak konusu oldu.

Türkiye'nin atom bombası yapacağını iddia ederek dünyaya şikayet etmesiyle gündeme gelen Zaman gazetesi yazarı Şahin Alpay, bu soruya cevap olacağını düşündüğü bir kitabı yazısında tavsiye etti.

Alpay, köşesine Yavuz'un Gülen hareketini ayrıntıyla anlattığı “Toward an Islamic Enlightenment: The Gülen Movement / İslami Aydınlanmaya Doğru: Gülen Hareketi” (Oxford University Press) adlı kitaptan bazı bölümler aktardı.

İSLAM'I YENİDEN YORUMLADILAR

(...)Kitaba başlığını da veren en dikkate değer argümanı şöyle özetleyebilirim: İslam’ın tek bir yorumu yoktur. Öteki tüm dinler gibi İslam’ın tarihi de, farklı yorumların tarihidir. Modernleşme ve globalleşme süreçleri, esas olarak iki farklı yoruma yol açmıştır. Modernleşmeyi reddeden köktenciler Kur’an’a, Hazreti Muhammed’in söyledikleri ve yaptıklarına dayalı katışıksız bir İslam’ı savunurlar. İslam’ın moderniteyle (demokrasi, insan hakları, inanç özgürlüğü olarak laiklik, farklı kimliklere saygı, ekonomik kalkınma ve bilimle) uyumunu savunanlar ise, İslam’ı katı ve bağnaz yorumlarından kurtarıp, Müslümanların manevi ve maddi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yeniden yorumlamışlardır.

DİNİN YORUMUNA AKLI VE BİLİMİ UYGULAYAN İSLAM DÜŞÜNÜRLERİ

Aydınlanma, özünde, (Türkiye’de yaygın sığ anlayışla iddia edildiği gibi) dinin reddi değil, toplumun ve evrenin anlaşılmasında eleştirel aklın ve bilimin kullanılmasıdır. Türkiye’de Said Nursi ve Fethullah Gülen, daha insani bir toplumun kurulmasına yönelik toplumsal ve kültürel reformlar için, dinin yorumuna aklı ve bilimi uygulayan İslam düşünürleridir.

TOPLUMU VE SİYASETİ YENİDE ŞEKİLLENDİRMEKTİR

Gerek Türkiye’de gerekse dış dünyada üzerinde çok durulan bir soru Gülen ve hareketinin “nihai amacı”nın ne olduğu. Yavuz’un verdiği yanıtlar şöyle: “Bu araştırmanın ortaya koyduğu üzere, Gülen hareketinin amacı ne toplum üzerinde hegemonya kurmak, ne de Türk devletinin denetimini ele geçirmektir. Amaç, inananlar arasında, toplum, devlet ve insanlık katında ahlak ve fazilet duygusunu güçlendirerek toplumu ve siyaseti yeniden şekillendirmektir…” (s. 221)

AHLAKİ BİLİNCİNİ YÜKSELTEREK DÖNÜŞTÜRMEK

“Hareketin temel siyasi hedefi, toplumu bireylerin ahlakî bilincini yükselterek dönüştürmektir. Hareket, ahlakî bilinci yükseltmek suretiyle, bürokrasiyi yaygın yolsuzluklardan arındırmak, devlet kurumlarının etkinliğini ve şeffaflığını arttırmak, devletin meşruiyetini güçlendirmek için kamusal iş ahlakını canlandırmak ve Anadolu halkının kenarda kalmış kesimlerine fırsat alanları yaratmaktır.” (s. 220)

Dinin kamusal alandan dışlanmasını savunan otoriter laiklik yanlılarının, İslam köktencilerinin, Kürt milliyetçilerinin ve bir kısım Alevilerin Gülen ve hareketine yönelik eleştirileri ele alan bölüm, kitabı daha da okunur kılmakta.

Şahin Alpay tüm yazıları