Hipermarket yasası TBMM'de

Bakkalları hipermarketlere karşı korumayı amaçlayan Hipermarketler Yasa Tasarısı, iki yıl aradan sonra yeniden Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geliyor.

Yılbaşında Genel Kurul'a sevk edilmesi beklenen tasarıda itirazlar üzerine hipermarketlerin şehir dışına çıkarılmasından vazgeçilmişti. Bunun üzerine çalışma gün ve saatlerine getirilen düzenleme ise şimdiden sektörde tüm boyutlarıyla tartışılmaya başlandı. Tasarıya göre hipermarketler pazar günleri ve resmî tatillerde kapalı olacak. İstedikleri zaman promosyon ve indirime gidemeyecek. Tasarı bakkalları umutlandırırken, perakende sektöründen farklı sesler çıkıyor. Hafta sonu satışlarının cironun yaklaşık yüzde 50'sini oluşturduğunu savunan perakendeciler, uygulamanın yatırımı olan yabancı grupları da ürküteceğine dikkat çekiyor. Bazı perakendeciler ise tatil zorunluluğunun şehir dışına çıkmaktan daha iyi olduğunu ve bu sayede çalışanların dinlenme imkanına kavuşacağını dile getiriyor. Pazar yasağının zor günler geçiren bakkallara nefes aldıracağı da belirtiliyor. Bakkallar ve Bayiler Federasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, kanunun çıkmasıyla birlikte yok olmanın eşiğindeki bakkal esnafı için kurtuluş ümidi doğacağını belirtiyor. Kanunun bir an önce çıkmasını isteyen Palandöken, "Bakkallar yıllardır yaşam mücadelesi veriyor. Büyük mağazalarla rekabet edemediği için kapanıyor. Bu yasa ile az da olsa bu tür kapanmaların önüne geçilecek." diyor. Sanayi Bakanlığı'nın ilgili tarafların görüşünü aldığını ve kendilerini mağdur edecek düzenlemeye gidilmeyeceğini umduklarını dile getiren Metro Grup Türkiye Temsilcisi Nurdan Tümbek, iki tarafı da gözeten adil bir yasa çıkması gerektiğini anlatıyor. Yasanın sektörün bütün oyuncularına yönelik düzenlemeleri içeren bir perakende yasası olması gerektiğini vurgulayan Tümbek, hipermarketlerin hafta sonu ve resmî tatillerde kapalı olmasının kendilerini zor duruma sokacağını kaydediyor. Tümbek'e göre, böyle bir düzenleme ciddi ciro kayıplarına sebep olur. Amerika ve Avrupa'daki mağazaların pazar günleri de açık olduğunu bildiren Tümbek, serbest piyasa ekonomisinde bu tür kısıtlayıcı kararların yabancıları olduğu gibi yerli sermayeyi de yatırımdan soğutacağı görüşünde. Kiler Hipermarketleri Genel Müdürü Nihat Özdemir ise pazar günü kapalı olmaktan dolayı ciddi ciro kaybı yaşansa da bunun rekabet etmekte zorlanan küçük esnafa nefes aldıracağını belirtiyor. Özdemir'e göre pazar günü ve resmî tatillerde kapatmak şehir dışına çıkmaktan daha iyi. Uygulamanın devreye girmesiyle birlikte hipermarket çalışanlarının da dinlenme imkanına kavuşacağını dile getiren Özdemir, benzer uygulamanın Almanya, Hollanda, İtalya ve Kıbrıs'ta da olduğunu bildiriyor. Hipermarketler Yasa Tasarısı'na en çok itirazın stratejilerini hafta sonuna göre yaptıkları için yabancı firmalardan geldiğini aktaran Özdemir, sektörün birtakım kuralları olması gerektiğini düşünüyor. Türkiye'de, ulusal ölçekteki market zincirleri ile yerel market zincirleri arasında yaşanan rekabet, ‘azami 50 metrekare büyüklükteki işletmeler' şeklinde tanımlanan bakkalları olumsuz yönde etkiliyor. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre, Türkiye'de 66 milyar dolar olan perakende pazarında organize olmayanların payı yüzde 60. Bakkal sayısı 245 bin. Bunların büyüklükleri ortalama 25 metrekare ve günde 120 milyon lira ciro yapıyor. 400 metrekarenin üzerindeki marketlerin sayısı ise 2 bin 500. Liderlik için yarışan Türkiye'nin market devleri, son yıllarda hem kendi aralarında, hem yerel zincirler ve esnafla yarışa girişti. Böylelikle hızla gelişen tüketim alışkanlıkları ve alışveriş kültürü, perakende sektöründeki rekabeti kızıştırırken, en büyük darbeyi ise ülke genelindeki sayıları 245 bini bulan bakkallar yedi. Perakende sektöründe son zamanlarda yaşanan bu rekabet ve satın almalar piyasa açısından olumlu karşılanırken, bakkal ve küçük marketleri üzüyor. Özellikle uluslararası markaları arkalarına alan sektör devleri, bir yandan ‘cazibe merkezi' haline getirdikleri büyük marketlerle müşteri çekmeye çalışırken, diğer yandan da BİM, DiaSa ve Şok gibi ‘köşebaşlarını' tutan küçük marketlerle sokak aralarına kadar girdi. 'HİPERMARKETLER YASA TASARISI’NDA NELER VAR? Pazar ve resmî tatil günlerinde hipermarketler tatil olacak. Gece geç saatlere kadar çalışamayacaklar. Firmalardan alınan raf ücretleri yeniden düzenleniyor. Hipermarketler zararına satış yapamayacak. İmar planında olmayanlara yer gösterilmeyecek. 15 bin metrekarenin altında olanlar valilik, üzerinde olanlar ise Bakanlar Kurulu iznine tabi oluyor. Otopark mecburiyeti geliyor. Tedarikçilerden alınan mal ve anlaşmalara müdahale edilecek. İstenildiği zaman promosyon ve serbestçe indirim yapılamayacak. İndirimler sadece özel günlerde ve izne bağlı olacak. ZAMAN