Hibe yardımı almaktan bile aciziz

AB'nin temel ve mesleki eğitimin geliştirilmesi için verdiği 164 milyon Euro'luk hibe yardımı 6 yıldır rapor yazamadığız için alamıyoruz.

Zaman'dan İbrahim Asalıoğlu'nun haberine göre AB, temel ve mesleki eğitimin geliştirilmesi amacıyla Türkiye’ye hibe yardımı yaptı. Milli Eğitim’in konuyla ilgili raporları yazması için 6 ay yeterliydi. Ancak bürokratların konuyu yıllarca sürüncemede bırakması yüzünden pek çok öğrenci ve öğretmen bu imkândan mahrum kaldı. Kayıt parası alamadığı veliye okulda temizlik yaptıran devletin diğer yandan Avrupa Birliği’nin verdiği 164 milyon Euro’luk karşılıksız krediyi yıllardır kullanmadığı ortaya çıktı. Eğitime harcanması için ilki 1997’de, diğeri 2000’de verilen hibenin bekletilme sebebi ise düşündürücü. Milli Eğitim Bakanlığı bürokratları kredilerin kullanılacağı projelere ilişkin hazırlık raporunu bugüne kadar yazmamış. Uzmanlar, bu raporların istendiği takdirde 6 ayda tamamlanabileceğini belirtiyor. Türkiye, temel ve mesleki eğitimin geliştirilmesi projeleri kapsamında 2000’de AB ile imzalanan 150 milyon Euro’luk iki hibe finansman anlaşmasını aradan geçen 3 yıla rağmen hayata geçiremedi. Bir başka hibe anlaşması 1997’de imzalandı. 14 milyon Euro’luk Mesleki Eğitimi Güçlendirme Projesi de 6 yıldır uygulanamadı. Her iki proje için gerekli olan başlangıç raporlarının hazırlanması üzerine Eylül 2003 itibarıyla hibe paralar AB Akdeniz Programı (MEDA) tarafından serbest bırakıldı. Özellikle kırsal kesim ile göç alan gecekondu bölgelerindeki hayat şartlarını eğitim yoluyla geliştirmek amacıyla hazırlanan Temel Eğitimin Desteklenmesi Projesi, 5 yıl sürecek ve 3 aşamalı uygulanacak. Projenin 100 milyon Euro’luk bütçesinin tamamı AB tarafından karşılanacak. Erzurum’da yıllardır yapılamayan hizmetiçi eğitim merkezi gibi merkezler tamamlanarak bilgisayar gibi makine ve ekipman ihtiyaçları giderilecek. Bingöl’de Mart 2004’te 5 yeni okul yapılacak. Ankara, Bolu, İzmir, Kocaeli, Van ve Hatay’da AB normlarında eğitim şartlarının hazırlanacağı pilot okullarda eğitim yapılacak. Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumlarının Modernizasyonu Projesi’nin ise Ocak 2004’te hayata geçirilmesi için çalışma başlatıldı. Söz konusu projelerle ilgili gerekli hazırlıklar anlaşmaların yapıldığı tarihlerde bitirilmiş olsaydı, 3–4 yıl önceden karşılıksız paralar öğrenci ve öğretmenler için kullanılmış olacaktı. Hibe krediler için uzun yıllar gereken hazırlıkları yapmayan ve dolaylı olarak ülkeyi zarara sokan yöneticiler hakkında bugüne kadar hiçbir işlem yapılmadı. Yetkililer, söz konusu projelerin ihalelerini AB yaptığı için usulsüzlük, kayırmacılık ve rant dağıtımı yapmanın zor olduğuna dikkat çekiyor. Milli Eğitim Bakanlığı Projeler Koordinasyon Merkezi’nin 6 aylık çalışması sonrasında Eylül 2003’ten itibaren serbest bırakılan AB kredileri, 2004’te eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılacak. Böylece ilk defa AB kredileri eğitimde kullanılmaya başlanmış olacak. Projelerin olumlu sonuç vermesi sonrasında ise yeni krediler için AB’ye başvurulacak. ‘Temel Eğitimi Destekleme, Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi ile Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu’ isimli üç proje 2004 yılında uygulamaya konulacak. Toplam 193,5 milyon Euro maliyetli projelerin 165 milyon Euro’su AB Akdeniz Programı hibesi ile karşılanacak, geriye kalan 28,5 milyon Euro’yu ise Türk hükümeti verecek. Özellikle kırsal kesim ile göç alan gecekondu bölgelerindeki hayat şartlarını eğitim yoluyla geliştirmek amacıyla hazırlanan ‘Temel Eğitimin Desteklenmesi Projesi’, 5 yıl sürecek ve 3 aşamalı uygulanacak. Projenin 100 milyon Euro’luk bütçesinin tamamı AB tarafından karşılanacak. Özel sektörün talepleri ve katılımı doğrultusunda mesleki eğitim ve öğretimin etkinliğini ve kalitesini artırmaya yönelik olarak hazırlanan ‘Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi’ ise, Türk girişimcileri arasında rekabeti artırarak, onları AB ile ortak pazara hazırlamak amacını taşıyor. Toplam 58 milyon 190 bin Euro maliyetli projenin 51 milyon Euro’su AB hibesi, kalan 7 milyon 190 bin Euro’su ise Türk hükümeti tarafından karşılanacak. Mesleki ve teknik eğitimin kalitesi ve verimini artırmak amacıyla hazırlanan, 1997’de anlaşması imzalanan ve daha çok yükseköğretimi ilgilendiren ‘Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumlarının Modernizasyonu Projesi ise, Ocak 2004’ten itibaren uygulanmaya başlanacak. Toplam 18,5 milyon Euro maliyetli projenin, 14 milyon Euro’su AB’den 4,5 milyon Euro’su ise Türk hükümetinden karşılanacak. Bakanlık yetkilileri, AB ile imzaların atılmasından bu yana Milli Eğitim Bakanlığı’dan hiçbir faaliyetin yapılmadığını kaydederek, “Yıllardır başlangıç raporları hazırlanmamış. Raporlar için 6 ay yetiyor. 2000’de de bu para alınabilir, öğrenci ve öğretmenler için kullanılabilirdi. 3 yıl içinde öğrenciler yeni imkanları kullanarak mezun olurdu.” dedi. İlk defa Türkiye’nin AB Meda Fonu’ndan eğitim için para kullanacağını vurgulayan yetkililer, söz konusu projelerin şimdiye kadar bitirilmesi halinde Meda fonundan yeni projelerle yeni krediler alınabileceğini kaydetti. Yetkililer, Polonya ve Bulgaristan’ın bu fondan Türkiye’nin 3–5 kat fazla para çektiğini ve Türkiye’nin AB adayı olduğu için fona her yıl aidat ödediğini söyledi. Bakanlık yetkilileri, bu projelerin 3 yıllık gecikmeyle hayata geçirilmesinin sebebini ise şöyle açıklıyor: “Bakanlık 3 yıldır bu projelerle uğraşmamış. Bu projelerde usulsüzlük, kayırmacılık ve rant dağıtımı yapma imkanı pek bulunmuyor. Çünkü ihaleleri AB yapıyor. Bakanlık, bu projelere yeterli ilgiyi göstermemiş, nitelikli insanları projede görevlendirmemiş. Bu işle uğraşacak Projeler Merkezi’nin 6 ayda bir başkan ve başkan yardımcıları değiştirilmiş. AB yetkilileri muhatap bulmakta ve dertlerini anlatmakta karşılık bulamamış. Bu merkezin, şimdiye kadar biri Süleyman Demirel’in oturduğu Güniz Sokak’ta bir köşk olmak üzere iki ayrı yere dağıtılması da dikkat çekici.”