Herşey dahil sistemi çöküyor mu?

Türkiye’ye gelen turist sayısının her geçen yıl artarak 26 milyona ulaşmasına rağmen, elde edilen gelir Güney Ege’deki esnaf ve otelciyi memnun etmedi. 

Bodrum, Marmaris ve Fethiye gibi gözde turizm merkezlerinin bulunduğu Güney Ege’de faaliyet gösteren esnaf ve otelcilerin temsilcileri, bu durumun "her şey dahil" sistemi, girdi maliyetlerindeki artış ile iş yeri fazlalığından kaynaklandığını savundu. Bölgede çok sayıda işletmenin faaliyetine son vermeye hazırlandığı, devredilmeyi bekleyenlerinin de çoğaldığı kaydedildi.

Yılda 1,5 milyona yakın turistin ziyaret ettiği Marmaris’te sezonun bitmesiyle birlikte birçok iş yerinin kepenklerini kapattığı dikkati çekiyor. Marmaris Kapalı Çarşısı’ndaki onlarca dükkanın camında "kapatıyoruz", "devren kiralık" yada "satılık" yazıları bulunuyor. Kepenklerini açık tutan az sayıda esnaf okey ve iskambil oyunları oynayarak vakit geçiriyor.

Kiralarını ödemekte dahi zorlandıklarını anlatan esnaf, ’her şey dahil’ sistemiyle gelen turistlerin otellerinden çıkmadığı için sezon boyunca istedikleri oranda gelir elde edemediklerini savundu.

BAŞKAN ACAR: "ARZ TALEP DENGESİ İFLAS ETTİ"

Marmaris Belediye Başkanı Ali Acar ise yaptığı açıklamada, otelcilerin, turistlerin talebinden dolayı "her şey dahil" sistemini uyguladığını ve hiçbir otelcinin bu sistemden memnun olmadığının belirtti.

Acar, şunları kaydetti.

"Esnaf açısından Marmaris’te arz talep dengesi iflas etmiş. Bir yerleşim yerinde bir çarşı vardır ve ihtiyaç üzerine yeni iş yerleri açılır. İmara uymadan konut bölgelerini ticarete açarsanız, gelinen nokta bu olur. Marmaris’te şuanda 527 tane taksi var. ’65 bin yatak 250 bin sandalye var’ deniliyor. Bu arz talep dengesinin bozulması değil, iflas etmesidir. Marmaris merkezde sadece 4 bine yakın esnaf var. Bunların sadece yüzde 20’si kış aylarında da açık kalıyor. Yatırım maliyeti düşük, makul fiyata kiralanan iş yerleri sezon bitince kapatıp gidiyor. Bu durumda maalesef marka firmalar ilçemize gelmiyor. Çünkü arz talep dengesinin iflası, haksız rekabeti beraberinde getiriyor. Ucuz fiyata satılan taklit ürünler, alıcıyı pişman ediyor ve gelen turistler bundan dolayı alışverişten uzak durmayı tercih ediyor."

"LALE DEVRİ BİTTİ"

Ticaret anlayışının değiştiğine ve istenilen ürünün dünyanın öteki ucundan bile alınabildiğine dikkati çeken Başkan Acar, "Artık lale devri bitti" diyerek esnafı uyardı.

İlçedeki ticaret hacminin azaldığını ve hiç kimsesinin hayal kurmaması gerektiğini anlatan Acar, "Gelen turistin alım gücüne göre ticaret yaparsanız ve buna umut bağlarsanız olacağı budur. Ayrıca ayıplı ma satılması, dolandırıcılığın ve tacizin Marmaris’te çok sayıda örneğini yaşıyoruz. Bundan dolayı insanlar çarşıya pazara çıkıp alışveriş yapmak istemiyor. 2005 yılında Marmaris’e gelen ilk uçak gemisindeki askerlere altın diye bakır, deri diye muşambadan ürünler satmışlar. İki yıl sonra ikinci uçak gemisi Marmaris’e geldiğinde gemideki 5 bin personele çıkmadan önce ’Deri ve altın satın almayın’ diye anons yapılmış. Önce kendimize düzen vermemiz gerekiyor" şeklinde konuştu.

UMDUĞUNU BULAMAYAN DÜKKANINI DEVREDİYOR

Muğla Esnaf Odaları Birliği Başkanı Şükrü Ayyıldız, gelen turist sayısında artış olmasının kendileri için bir anlam ifade etmediğini belirterek, "Gerçekten gelen turist sayısında artış var. Ancak ’her şey dahil’ sistemi olduğu sürece çarşıdaki kepenklerin çoğu kapalı olur. Bundan sonra da ’kapatıyoruz’ yazılarını görmeye devam edeceğiz. Bölgeye kaliteli turist gelmezse, ’her şey dahil’ illa devam edecekse, buna bir kota getirilmezse, 3 ile 15 Avro arasında yatak satılırsa, gelen turistin hiçbir esnafa katkısı olmaz. Gelen turist sayısının her geçen yıl artması bizim için önemli değil. Bin turist geleceğine yüz turist gelsin ama paralı gelsin." dedi.

Aynı zamanda Marmaris Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanlığı görevini de yapan Ayyıldız, ilçedeki kapanan işyeri sayısının çok fazla olduğunu dile getirerek, "Çıkışlar onikinci ve birinci ayda artar, bunun için kesin rakam veremem. Geçen yıla göre bu rakamın artacağını düşünüyoruz. Her yıl Marmaris’te ortalama 500-750 işyeri kapanır, sezon başında yine 750’ye yakın işyeri yeniden açılır. Bu esnafın para kazanamamasından kaynaklanıyor. Para kazanan esnaf dükkanını kapatır mı? Başka bir arayışa girer mi? Mümkün değil" diye konuştu.

OTELCİNİN MALİYETİ ÇOK ARTTI

Kendisi de konaklama tesisleri işleten Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (GETOB) Başkanı İlhan Açıkgöz de meslektaşlarının her geçen yıl daha zor maddi koşullarla boğuşmak zorunda kaldığını kaydetti.

Bölgedeki otellerin tamamına yakınının gelirlerini döviz üzerinden elde ettiğini hatırlatan GETOB Başkanı Açıkgöz, "Buna karşılık maliyet masraflarını TL’yle ödüyorlar. TL’nin döviz karşısındaki, yaklaşık 8 yıllık geçmişine bakıldığında herhangi bir büyük sapma görülmedi. Yatak başına turistten alınan fiyat da artmadığı gibi düştü. Dolayısıyla otelcilerin 8 yıldır gelirleri artmıyor, hatta bir çoğunun azalıyor. Öte yandan, gerek girdi, gerek enerji, gerekse vergi maliyetleri katlanarak arttı. Özellikle alkollü içeceklere uygulanan ÖTV artık çok yüksek boyutlara, yüzde 300’e kadar ulaştı. Bu durum özellikle ’her şey dahil’ sistemiyle çalışan otelcileri maddi olarak çok yıpratıyor" dedi.

Tesis sahiplerinin neticede fiyatı ne olursa olsun, müşterilerine ürünü sunmak zorunda olduğuna işaret eden Açıkgöz, "Diğer sistemlerle çalışan otellerde ise turist, kendisi için giderek pahalı olan aynı ürünü ya satın almama ya da daha az tüketme yoluna gidiyor. Konaklama tesisi işletmecileri turist sayısından çok, maliyetlerini düşürme derdiyle uğraşmak zorunda kaldılar. Artık otelci için de fazla müşteri, daha çok kazanç anlamına gelmiyor" diye konuştu.