TBMM Adalet Alt Komisyonu, yürürlüğü 1 Haziran'a ertelenen Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) değişiklik yapılmasına ilişkin yasa teklifine son şeklini verdi.
Abone olAlt Komisyon, teklifi bazı değişikliklerle kabul etti. Teklifte, beden muayenesine açıklık getiriliyor. Beden muayenesi, iç ve dış beden muayenesi olarak ikiye ayrılıyor. İç beden muayenesi için mahkeme karar verecek, ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da karar verilebilecek. Beden muayenesi sırasında vücuttan alınan örnekler üzerindeki inceleme sonuçları, kişisel veri niteliğinde olduğu için başka bir amaçla kullanılamayacak, dosya içeriğini öğrenme yetkisine sahip kişiler tarafından bir başkasına verilemeyecek. Bu bilgiler, kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz süresinin dolması, itirazın reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilip, kesinleşmesi hallerinde Cumhuriyet Savcısı'nın huzurunda yok edilecek. Cumhuriyet Savcısı, kendisine yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmuş olan şüpheliye yer gösterme işlemi yaptırabilecek. Terör ve haksız ekonomik çıkar sağlama suçları söz konusu olduğunda adli kolluk amiri de yer gösterme işlemini yapmaya yetkili olacak. Gözaltı süresi de değişiyor. Gözaltı süresi, yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren 24 saati geçemeyecek. Zorunlu süre 24 saatten fazla olamayacak. -YAKALAMA EMRİ- Hakim veya mahkemenin yakalama emri üzerine soruşturma veya kovuşturma evresinde yakalanan kişi, en geç 24 saat içinde yetkili hakim veya mahkeme önüne çıkarılamıyorsa, aynı süre içinde en yakın sulh ceza hakimi önüne çıkarılacak, serbest bırakılmadığı takdirde, en kısa zamanda yetkili hakim veya mahkemeye gönderilmek üzere tutuklanacak. Tutuklama isteminin reddi halinde şüpheli hakkında itiraz mercii tarafından da yakalama emri düzenlenebilecek. Sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı 1 yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemeyecek. asada bu süre 2 yıldı. Bu değişikliğe izinsiz yürüyüş ve gösteri yapanların tutuklanamaması gerekçe olarak gösterildi. Hakim, süreye bağlı olmadan yurt dışına çıkış yasağı kararı verebilecek. Aynı şekilde kefalette de 3 yıl sınırı aranmayacak. -ARAMAYA KOLAYLIK- Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı'nın, savcıya ulaşılamayan hallerde ise adli kolluk amirinin yazılı emriyle kolluk görevlileri arama yapabilecek. Ancak, kişinin konutunda veya işyerinde arama, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle yapılabilecek. Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı'nın, savcıya ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emriyle kolluk görevlileri, el koyma işlemi gerçekleştirebilecek. Hakim kararı olmaksızın yapılan el koyma işlemi, 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulacak. Hakim, kararını el koymadan itibaren 48 saat içinde açıklayacak, aksi halde el koyma kendiliğindendüşecek. -SAVCI KARARIYLA DİNLEME- Dinlemenin kapsamı da genişletiliyor. Her türlü mobil telefon, Cumhuriyet savcısının kararıyla dinlenebilecek. Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka şekilde delil elde edilmesi imkanının bulunmaması durumunda, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı'nın kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilecek, dinlenebilecek, kayda alınabilecek ve sinyal bilgileri değerlendirilebilecek. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halinde, hakim bir aydan fazla olmamak üzere süreninmüteaddit defalar uzatılmasına karar verebilecek. Fuhuş ve Bankalar Kanunu'nda zimmet suçuyla ilgili soruşturmalardada gerekirse aynı yönde dinleme yapılabilecek. Suç soruşturması ve kovuşturması sırasında zarara uğradığı gerekçesiyle devlete karşı açılan tazminat davalarında mahkemenin kararını duruşmalı olarak vermesi hükmü de getirildi. Devletin ödediği tazminat, koruma tedbirleriyle ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanan kamu görevlilerine rücu edecek. Böylece, sadece icrai davranışla görevini kötüye kullanan kamu görevlilerine rücu edebilmesihükmü getirilerek, ihmali davranışla görevin kötüye kullanılması kapsam dışı bırakılacak. -MÜDAFİLİK VE VEKİLLİK GÖREVİNDEN YASAKLAMA- Müdafilik ve vekillik görevinden yasaklamaya ilişkin yeni hükümler de getiriliyor. Buna göre, örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan dolayı şüpheli, sanık veya hükümlü olan kişinin müdafiliğini veya vekilliğini üstlenen avukat hakkında, bu kişiyle aynı örgütsel faaliyet çerçevesinde işlediği suçlardan veya Türk Ceza Kanunu'nun ''Suç delillerini yok etme veya değiştirme'' başlıklı 281, ''suçluyu kayırma'' başlıklı 283, ''İnfaz kurumuna veya tutukevine yasak eşya sokma'' başlıklı 297 ve ''Hak kullanımını ve beslenmeyi engelleme'' başlıklı 298. maddelerinde yazılı suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma açılması halinde, şüpheli, sanık veya hükümlü olan kişinin müdafiliğini üstlenmekten yasaklanabilecek. Müdafilik ve vekillik görevinden yasaklama kararı, soruşturma evresinde Cumhuriyet Savcısı'nın istemiyle sulh ceza hakimi, kovuşturma evresinde mahkeme başkanı veya hakim tarafından verilecek. Karara karşı itiraz edilebilecek. Müdafinin ve vekilin görevden yasaklanma kararının kesinleşmesi halinde şüpheli veya sanık için yeni bir müdafi veya vekil seçilebilecek veya yeni bir müdafi atanabilecek. Adliye ile ilgili görev ve işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen adli kolluk amirleri hakkında Cumhuriyet savcılarının doğrudansoruşturma yetkisi bulunmayacak. İddianamenin Cumhuriyet Savcılığı'na iadesi de yeniden düzenleniyor. Suçun sübutuna etki edeceği mutlak sayılan bir delil toplanmadan düzenlenen iddianneme iade edilebilecek. Sanık hakkında toplanan delillere göre mahkumiyet dışında bir karar verilmesi gerektiği kanısına varılırsa, sorgusu yapılmamış olsa dahi dava gıyabında bitirilebilecek. -''12 EYLÜL'DEN DAHA GERİYE GİDİLİYOR''- Alt Komisyon'un CHP'li üyeleri, teklife karşı çıktı. CHP Niğde Milletvekili Orhan Eraslan, değişikliklerle soruşturmanın patronu savcıların durumunun değiştiğini savunarak, ''Soruşturmanın patronu, kolluk amiri oluyor'' dedi. Gözaltı ve tutuklama süresinin genişletildiğini vurgulayan Eraslan, ayrıca, süreye bağlı olmadan telefonların dinlenmesi ve kaydaalınmasına imkan tanındığını söyledi. Yeni düzenlemenin yasalaşması halinde, avukatların savunma yapmasının zorlaşacağını ileri süren Eraslan, bunun, yasanın ruhuna aykırı olacağını vurguladı. Eraslan, mevcut durumdan daha geri bir düzenleme yapıldığını ifade ederek, ''Yasa, zaptiye kanunu haline getiriliyor. 12 Eylül'den bile geri gidiliyor'' dedi. Teklif, 17 Mayıs Salı günü TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülecek.
ÖNCEKİ HABERLER
