Hatay'daki en büyük yıkımın nedeni belli oldu! Tuzlu kum yerle bir etmiş

Büyük depremlerde en çok hasar alan Hatay, adeta yerle bir oldu. Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Rasim Can, Hatay’da yıkılan eski binaların geçmişte Samandağ sahilinden çekilen tuzlu kum kullanılarak yapıldığı ve şehirdeki büyük yıkımın bu sebepten kaynaklandığını açıkladı.

İlk olarak Kahramanmaraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri ardından Hatay'ın Defne ve Samandağ ilçelerinde meydana gelen büyük depremlerle yerle bir olan ve binlerce vatandaşın hayatını kaybettiği Hatay’da yıkılan 30-40 yıllık binalarda Samandağ ilçesi sahilinden çekilen tuzlu kumun kullanıldığı öğrenildi.

Milliyet Gazetesi'nden Mert İnan'ın haberine göre; Hatay Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Rasim Can, Türkiye tarihine geçen büyük depremlerin bölgede yol açtığı yıkımın göz göre göre nasıl geldiğini bir kez daha ortaya koydu. "Antakya’nın zemini lapa gibidir" ifadelerini kullanan Başkan Can, binaların nasıl yapıldığı hakkında da açıklamalarda bulundu.

Hatay Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Rasim Can'ın konu ile ilgili açıklamaları şu şekilde:

Ayakta duramayacağı anlaşılmıştı

“Kent alüvyon veya yumuşak zeminde yükselmiştir ancak asıl sorun Samandağ sahilinden çekilen tuzlu kumun binalarda kullanılmış olmasıdır. 30-40 yıllık binaların neredeyse tümünde sahilden çekilen tuzlu kumlar kullanıldı. 1997’de yaşanan depremden sonra yapı stokunun daha büyük bir depremde ayakta duramayacağı anlaşılmıştı. Herkesin ortak fikri tuzlu kumla yapılmış, mühendislik hizmeti almamış yapıların yıkılarak yerine yenilerinin yapılmasıydı ama yapılamadı. Kentte çok az sayıdaki bina kentsel dönüşüme girdi. Atatürk Caddesi’ndeki tek katlı betonarme evlerde tahribat olmazken, 80’li, 90’lı yıllarda tuzlu kumla yapılan binaların birçoğu çöktü. Kentimiz çok yıkıcı bir deprem yaşadı ancak zemine uygun yapılar olsa böylesi bir felaket yaşanmayabilirdi.”

Hatay zor toplanır

Hatay İnşaat Mühendisleri Odası eski Başkanı Cihat Mazmanoğlu da “Bir türlü yaşanacak felaketi anlatamadık” dedi ve şöyle devam etti:

“Mühendislik yerine klasik müteahhitlik anlayışla inşa edilen yapıların birçoğu ağır hasarlı veya yıkıma uğradı. Maalesef eski yapıların birçoğunda Samandağ sahilinden alınan tuzlu kum kullanıldı. Deniz kumu kullanılmasa belki bu kadar yıkım olmayacaktı. Nerede hata yaptığımızı oturup düşünmek gerekiyor. İvme değerleri hesaplananın çok üzerinde geldi. İnşaat mühendisi olarak projelerimizi bina yıkılmayacak diye yaparız. Mühendislik hizmeti alınmadığından bu tabloyu yaşadık. Mühendislik hizmeti almış bazı binaların yıkılması malzeme ve denetim eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Tarım arazilerinin imara açılmaması konusunda uyarılarımız olmuştu. Dağılmış vaziyetteyiz. Kent yerle bir oldu. Hatay zor toplanır.”

Deniz kumuyla inşa edildi

İskenderun Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Semir Över de Antakya başta olmak Hatay’ın birçok ilçesinde özellikle 1999 depremi öncesi yapılan binaların büyük bölümünün deniz kumuyla inşa edildiğini ifade ederek, şunları söyledi:

“Tuzlu kum, inşaatın demir ve donatılarında korozyona neden olduğu gibi yeterli mukavemeti gösterecek sıkılaşmayı sağlayamıyor. Hatay’da yapıların inşasında her şey düzgün olarak ilerlese böylesi bir felaket ve zarar yaşanmazdı. Son 15 yılda yeni imara açılan alanlarda bile zemine bağlı riskler gözetilmedi.”