Harvardlı Türk bilim insanından çığır açan proje! Kanser gelişmeden yakalıyor

Dr. Geylani Can, Amerikan Kanser Araştırma Kurumu ve İngiltere Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen yarışmada, genç bilim insanlarına verilen 400 bin dolar değerindeki "Transatlantik Araştırma Ödülü"nün sahibi oldu. Kendisine ödülü getiren ise DNA'daki değişiklikleri analiz eden sistem oldu. Geylani Can, bu sistemle kanser dahil bir çok hastalığın gelişmeden önlenebileceğini savundu.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Moleküler Biyoloji ve Genetik lisans ve yüksek lisans mezunu Dr. Geylani Can, yüksek lisans eğitimi esnasında İsveç'te bulunan Karolinska Enstitüsünde de araştırmalarda bulundu.

Bu çalışmaları uluslararası saygın bilim dergilerinde yayımlanan Can, yüksek lisans çalışmalarının ardından, Cambridge Üniversitesi Gurdon Enstitüsünde doktora çalışmasına başladı.

DNA'daki değişiklikleri analiz eden sistem geliştirdi

Doktora sonrası çalışmalarına Harvard Üniversitesi Kimyasal Biyoloji ve Moleküler Farmakoloji Bölümünde devam eden Dr. Geylani Can, DNA'daki değişiklileri analiz edecek çok hızlı bir yöntem geliştirerek bunun patent başvurusunu yaptı.

400 bin dolarlık "Transatlantik Araştırma Ödülü" sahibi

Amerikan Kanser Araştırma Kurumu ve İngiltere Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen yarışmaya katılan Can'ın projesi, ödüle layık görülen 4 proje arasına girdi.

4 yıl sonra kanserde yeni tedavi yöntemi olabilir

Projede Can, hücre bölünmesinin son safhasında meydana gelen DNA hasarlarının nasıl tamir edildiğini inceleyecek. Kanser başta olmak üzere birçok hastalık için yeni tedavileri geliştirmede kullanılabilecek hedefleri bulmayı amaçlayan Can, projeyi yaklaşık 4 yıl sonra sonlandıracak.

Can'ın bu projesi dört yıl boyunca hem Harvard Üniversitesi hem de İngiltere Kanser Araştırma Enstitüsü tarafından laboratuvar imkanları ile de desteklenecek.

Amaç DNA'ların parçalanmasını engellemek

Dr. Geylani Can, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yarışmanın kariyerinin başında olan bilim insanlarının desteklenmesi için düzenlendiğini söyledi. Yarışmaya binin üzerinde bilim insanının katıldığını belirten Can, ödülü alan bir Türk bilim insanı olarak çok mutlu olduğunu dile getirdi. 

Sağlıklı hücrelerde genlerin bir dizilimi olduğunu belirten Can, şunları kaydetti:

Kanser dahil bir çok hastalık gelişmeden durdurulacak

"Kanserli hücrelerin genomunda ise çok büyük bir kaos var. Bu kaosun nasıl başladığını bu projeyle anlamaya çalışıyorum. Her şey yolunda giderken, DNA kendini çoğaltırken ne gibi bir problem oluyor da biz böyle büyük bir karmaşaya gidiyoruz. Projede bunu anlayacağız. Bunun sonucu istediğimiz sonuçlara ulaşırsak sadece kanser değil birçok hastalığın gelişimini engellemiş olacağız."

Hassas bir yöntem olmasından dolayı teşhisi zor olan hastalıklarda da kullanılabilen bu yöntemi Kovid-19 için uyarlayan Dr. Geylani Can, testin pazara sunulmasında son aşamaya geldiklerini belirtti. 

Dr. Geylani Can, çok kısa bir süre sonra Kovid-19 teşhisi için yaptığı çalışmanın da sonuçlanacağını bildirdi.