Hakimle savcı AB için karşı karşıya

Adalet Bakanlığı'nın adliyelerin duruşma salonlarını AB kriterlerine uygun bir şekilde organize etmesi, hakimler ile savcıları karşı karşıya getireceğe benziyor. Çünkü...

Adalet Bakanlığı'nca yeni yaptırılan adliyelerde duruşma salonları, AB kriterlerine uydurularak hakim ve savcıların aynı kürsüde yanyana oturması uygulamasına son veriliyor. Yeni projeye göre savcılar avukatlarla aynı hizada oturacak. Yargıda yaklaşık 80 yıldır devam eden "fiskos devri" artık kapanıyor. Duruşma salonlarında savcının yeri avukat düzeyine indiriliyor. Ünlü yazar Çetin Altan'ın "marangoz hatası" esprisiyle dile getirdiği duruşma salonlarının yapısı, Avrupa Birliği (AB) standartlarına göre yeniden dizayn ediliyor. Adalet Bakanlığı'nca yeni yaptırılan adliyelerde duruşma salonları, AB kriterlerine uydurularak hakim ve savcıların aynı kürsüde yanyana oturması uygulamasına son veriliyor. Yeni projeye göre, duruşma salonlarında şimdiye kadar hakimlerle aynı kürsüyü paylaşan savcılar, savunma görevini yürüten avukatlarla aynı hizada oturacak. Kamu adına iddia makamını oluşturan cumhuriyet savcıları, yeni adliyelerin hizmete girmesiyle birlikte hakimlerle duruşma sırasında "fiskos" yapamayacak. Savcıların hakimlerle aynı kürsüyü paylaşması şimdiye kadar defalarca eleştiri konusu olmuş, ancak kimse bu eleştirileri dikkate almamıştı. DEP'lilerin avukatı da hatırlatmıştı En son eski DEP milletvekilleri ile ilgili davanın Yargıtay'da yapılan temyiz duruşmasında avukat Yusuf Alataş, bu konuya dikkat çekmiş ve bu yapının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu ileri sürmüştü. Savcılarla ilgili düzenleme yapılacağı, daha önce Adalet Bakanı Cemil Çiçek tarafından TBMM'de dile getirilmişti. Hükümet 10 maddelik Anayasa paketine paralel olarak, yargıya yasayla "AB rötuşu" yaptı. Yeni düzenlemede yer alan en çarpıcı değişiklik, savcı ile avukatların mahkeme salonundaki oturma düzeni konusunda oldu. Savcılar mahkemelerde hakimin yanındaki kürsüden, savunma görevini yapan avukatların yanına indi. Duruşmalar Amerikan filmi gibi olacak Yeni adliyelerin AB standartlarına göre yapıldığına dikkat çeken Adalet Bakanlığı yetkilileri, eski adliylerde de yeni adli yılla birlikte bu düzenlemeye gidileceğini bildirdi. Duruşma salonlarının düzeni konusunda Fransa'nın örnek alındığını belirten yetkililer, uyum yasaları kapsamında avukatların tıpkı Amerikan filmlerindeki gibi duruşmalarda sanığa doğrudan soru yöneltebileceğine dikkat çekti. AB, TÜRKİYE'Yİ UYARMIŞTI AB adına 28 Eylül 2003 ve 10 Ekim 2003 tarihleri arasında Türkiye'yi ziyaret eden Kjell Bjormberg ile Poul Richmond adlı hukukçular tarafından hazırlanan raporda, savcılık kurumuna ağır eleştiriler yöneltildi. Türkiye'de savcılık kurumunun yeniden düzenlenmesi istenen raporda, "Türk hukukunun yorumlanması hakkında Adalet Bakanı'nın cumhuriyet savcılarına genelge göndermesi uygulamasına son verilmelidir" denildi. Raporda, savcılarla ilgili öneriler özetle şöyle: Cumhuriyet savcılarının mahkeme salonlarındaki hakimlerle birlikte oturdukları yüksek kürsüdeki yerleri alt tarafta savunma avukatlarının yanında veya karşısına konulacak bir masaya taşınmalıdır. Cumhuriyet savcılarının sayısı önemli ölçüde artırılmalıdır. Cumhuriyet savcılarının çalışma odaları, hakimlerden tamamen ayrı bir yerde adliye binalarının tamamen dışında ve bağımsız binalarda olmalıdır. Cumhuriyet savcılarının mahkeme salonlarına giriş ve çıkışları, hakimlerin kullandıklarının haricindeki kapılardan sağlanmalıdır. Bir karara varmak üzere hakimlerin odalarına çekilmesi halinde, cumhuriyet savcıları mahkeme salonunda kalmalıdır. Cumhuriyet savcıları kararla ilgili tartışmaya herhangi bir şekilde dahil olmamalıdır. Ceza takibat süresince, savcılık makamı ve savunma avukatları arasındaki iddia ve savunma vasıtalarının denkliğini sağlayacak tedbirler alınmkalıdır. Cumhuriyet savcılarının duruşma esnasında zabıt katiplerinin yazmakta olduğu kayıtları bilgisayar ekranında görme imkanı varken, avukatlar da aynı imkana kavuşturulmalıdır. Tanıklara soru yöneltilirken gerek şekil, gerekse soruların içeriği bakımıdan iddia ve savunma makamlarına aynı usul kuralları uygulanmalıdır.