Gürcan Dağdaş'tan

Devlet eski Bakanı Gürcan Dağdaş Kars'a yönelik acı gözlemlerini yöreye özgü bir deyişle kaleme aldı.

Gürcan Dağdaş'ın dinlediği, "cızdak" makamı. Devlet Eski Bakanı Gürcan Dağdaş Kars'tan bağımsız siyaset yapıyor. Binlerce oyu iptal edilmesina karşılık bir kaç bin oyla da milletvekilliğini kaybetti. Yakın çevresine, "Kars'tan bağımsız siyasete devam edeceğim, TBMM'ye bağımsız milletvekili olarak gireceğim" diye konuştuğunu öğrendiğimiz Gürcan Dağdaş bir ay kaldığı seçim bölgesindeki izlenimlerini Halk'a ve Olaylara Tercüman'da yazdı. Haftada iki gün, "amatör olarak" köşe yazısı yazan Dağdaş, telif ücretini Kafkas Üniversitesindeki gençlere karşılıksız burs olarak veriyor. Dağdaş, "işsizler kenti Kars" başlıklı yazısında Çıldır'ın Gölünü, Sarıkamış'ın kayak merkezini, Cilyavuz'un okul özlenimi, işsizlik ve Afganistan şartlarında yaşayan insanların sıkıntılarını dile getirmenin yanısıra sosyal etkinlikleri de gözlemlemiş. Son yıllarda Kars'ın "yeşile büründüğünü" belirten Dağdaş Kars esnafından Bekir Saylan'ın, "garmon resitalini", "kör Turgut ve Şahvelet" lakaplı duayen folklorcülerin danslarını, Ufuk Aras'ın, "cızdak makamı" diye adlandırdığı "yanık ezgelirine" de yer vermiş. İşsizler kenti KarsVatandaşların umudu tükenmiş Bir zamanlar Balkan kaşarıyla rekabeti hedefleyen Kars?ta umutlar tükenmiş. Karslı vatandaşlar, Gürcan Dağdaş?a (siyah ceketli) dertlerini anlattılar.Beş işyerinden ikisi kahvehane. Binlerce işsiz insan umutlarını, hatta sevgisini kaybetme noktasında SERHAT şehrimiz Kars?a yapmış olduğum seyahatin sıcak anılarını, sizlerle paylaşmak istiyorum. Kars son 20 yılda iyice yeşile büründü, ağaçlandırıldı ve Karslı yeşile hasretini giderdi. Bu sevinilecek tablonun ortaya çıkmasında emeği geçen herkesi kutlamak, ancak kavak tercihinden dolayı da eleştirmek gerekiyor. Kars?ın yeşil ihtiyacını giderirken, kavak ağacının, astım hastalığını körükleyen, en etkili unsurlardan biri olan poleni barındırdığını düşünememişler! Yine de yeşil dokunun bir yerleşim alanını nasıl değiştirdiğini, Kars?a bakınca daha iyi anlaşılıyor. Türkiye'de planlı şehircilik denilince, ilk olma özelliğini taşıyan Kars, çarpık bir yapılaşmanın sanki yeni adreslerinden biri olma yolunda. Bu hali, hem yöneticilerimizin, hem de Karslı vatandaşlarımızın birebir sorgulaması ve acil tedbirler almasının zamanı gelmiş, geçiyor. Tarihi dokuyu bozacak yapılaşmanın ve gecekondulaşmanın Kars?ın siluetini bozduğu, apaçık görülüyor. İşyeri olmadan iş olmaz Çok sayıda kahve ve kıraathanenin olması, Kars?ın derin bir işsizlik sorunu yaşadığının en önemli delili. Konuştuğumuz insanlar Kars'ta 5 işyerinden ikisinin kahvehane olduğu ifade etti. Bu mekânlarda oturan binlerce işsiz insan, umutlarını ve sevgisini kaybetme noktasına gelmiş. Acaba bir imkanını bulup, başka bir yere göçmek mümkün olabilir mi diye, uçan kuştan medet umar hale gelmişler. Ankara?dan iş talep etmek yerine, işyeri talep etmeyi bir türlü aklına getirmemiş bir toplumun gelmiş olduğu nokta, acı verici! Gencecik eğitimli, eğitimsiz binlerce işsiz insan. Yönetenlerin, ?Bizden bu insanlar işyeri talep etmedi, iş talep etti. Biz de elimizdeki imkanları kullandık" demeleri, bu genç insanları kahve ortamından kurtaramamış. İslâm?ın adalet anlayışında, önemli bir kural var: Mesul olanlarla, mesuliyet altında olanların hesabı, Tanrı katında ayrıdır. İşyeri olmadan, iş olmaz! Bunun konuşulmaması, var olan acı tabloyu çıkarmış. Yazık! Et diyarında gram Türkiye?de hayvancılık denilince, ilk akla gelen il olan Kars?ta, etin kilogramı 8-9 milyon lira. Kasapta kilo gitmiş, gram gelmiş. İnsanlar evlerine gramla et alıyor. Nereden nereye! Bu durum, hayvancılık politikalarımızı belirleyenlerin ayıbı. Kars'ın arazisinin yüzde 34.7'si hâlâ çayır ve meradan oluşuyor. Ekilebilir alanların oranı yüzde 36.3, ormanlık alan yüzde 3.3 tarım dışı araziler de yüzde 25'sini oluşturuyor. Müsait çayır ve meraya rağmen göçler yüzünden Kars'ta hayvan sayısında da büyük düşüşler yaşanıyor. Büyükbaş hayvan sayısı 245 bin, 315 766 küçükbaş hayvandan yılda ancak 179 bin bin 767 ton süt, 2 bin 33 ton et üretimi yapılabilmektedir. Halbuki Kars Türkiye'nin ilk ihracat yapan şehirlerindendir. Sovyetler döneminde et ihracatı yapılırdı. Hey gidi Kars! 1935 yılında rekabet etmeyi düşündüğü Balkanlar'ı unutmuş, Trabzon?a, Rize?ye, Bursa?ya peynir satıyorum diye övünüyor. Pazarı daralmış, yılda birkaç yüz ton peynir satmayı başarı sayıyor. Fransa 500 yüz çeşit peyniriyle dünya pazarını teslim almış durumdayken geniş doğal otlakların ve peynir kültürünün olduğu bir yerin, ürün çeşitlendirmeyi düşünmemesi, sadece gravyer ile kaşarın arasına kendisini sıkıştırması tuhaf! Çıldır?ın gölü Kars'ta yağ ve peyniri ile tanınan Çıldır'ın Gölü, Sarıkamış'ın da kış sporları meşhurdur. Sarıkamış?ın, kış sporları açısından dünyanın sayılı merkezlerinden biri olmaya aday, doğa şartlarına sahipken, toplam kamu ve özel kuruluşlara ait 300 yatak kapasitesine sahip olması, hiçbir şekilde izahı mümkün olmayan bir durum! Sarıkamış Kayak Merkezi Kars'a 54, Erzurum'a 153 kilometre uzaklıkta olup1807 metre uzunluğundaki kayak pisti Dünya çapındadır. Kar kalitesi de Alp'lerin üzerinde olan Sarıkamış'taki yatak kapasitesi sadece 270 adet. Ani turist bekliyor Derinliği yer yer 22 metreyi bulan ve sazan ve alabalık deposu olan Çıldır Gölü Festivali münasebetiyle, Kars?ın dışından gelen, ekonomik durumları iyi olan Karslı hemşehrilerimin, gölün güzelliğine kapılıp orayı bir mesire ve turizm alanına dönüştürecek birer ev yapmamaları düşündürücü. Eğridir gölünün çevresini, Van gölünün çevresini görmüş insanlarımız ne demek istediğimi daha iyi anlayacaklardır. Türklerin 1071 yılında Anadolu'ya ilk girdikleri yer olan Ani harabeleri ilgi ve turist bekliyor. Cilavuz gülmek istiyor Kars'ın en şirin ilçelerinden birisi olan Susuz'da Cilavuz Köy Enstitüsü yarı harabe haldedir. Bir zamanlar Artvin, Ağrı, Erzurum'dan gelen öğrencilerle, 'şenlenen' Cilavuz öksüz. Susuzlular Kafkas Üniversitesine devrini istedikleri bu okulun yeniden, hayat bulmasını için yıllardır bekliyor. 1992 yılında kurulan Kafkas Üniversitesi 6 fakülte, 5 meslek yüksek okulu ile 9 bin öğrenciye hizmet veriyor. Üniversite ile şehrin ilişkisini tam kuramamanın kısmi sıkıntılarını çeken Kars?ın, bu sebepten dolayı sosyal-kültürel hayatında yer yer körelmelerin olduğunu görmek kent kültürünün yok oluşunu izlemek can sıkıcı! Kars esnaflarından sevgili Bekir Sayılan?ın garmonundan çıkan ve sevgili Ufuk Aras'ın "cızdık makamı" diye nitelendirdiği, yüreğe acı veren ezgilerinde, kıymetli Cevdet Demiral'ın oğlu Ozan?ın sünnetindeki Karakaş Köyü gençlerinin oynadığı oyunların da, sevgili Fevzi Peker?in oğlunun sünnetinde namı değer Kör Turgut?la Şahvelet?in raksının ortak mesajı da kültürdü! Ziyaretine gittiğim en fakir kişinin evinde yemek yedirme ısrarı da; taziye yerindeki kalabalık da Yenimahalle Muhtarı Kurban Bey'in muhtarlık ofisindeki düzeni, nizamı da ve daha nice adını sayamadığım Karslılar'ın duruşları da, kültürünün yaşam belirtileri olarak zihnime kazındı.