Güneşteki o patlama dünyayı karanlığa çevirebilir mi? Uzmanı yorumladı

BİLİM insanlarının güneşte ‘süper patlamalar’ın yaşanabileceğine ilişkin değerlendirmede bulunan Astrofizikçi Ayşegül Fulya Yelkenci, gerçekleşme ihtimali söz konusu olan patlamayla, dünyanın karanlığa gömülme olasılığının olmadığını söyledi.

Geçtiğimiz günlerde University of Colorado Boulder'da görev alan bilim insanları, güneşte meydana gelebilecek süper patlama ile dünya çapındaki elektronik aygıtların zarar görebileceği iddiasında bulundu. Açıklamada, söz konusu patlamanın gerçekleşmesi durumunda dünyanın karanlığa gömülme olasılığına vurgu yapıldı. Uzayla ilgili çalışmaların hız kazandığı günümüzde, güneşteki patlamalar ile ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Kültür Üniversitesi Fizik Bölümü Öğr. Üyesi Ayşegül Fulya Yelkenci, patlamaların dünyayı değil yörüngedeki uyduları etkileyebileceğini ifade etti.

"Güneş 11 yılda bir daha aktif hale geliyor"

Güneşte her zaman patlamalar meydana gelebileceğini dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül Fulya Yelkenci, korkuya kapılmamak gerektiğini belirtti.

Güneşin kendi aktivite döngüsü olduğuna vurgu yapan Yelkenci, “Güneş 11 yılda bir daha aktif olurken, 11 yılda bir daha sakin oluyor. Böyle bir döngüsü var. Her aktif olduğunda daha çok ve daha kuvvetli patlamalar yaşıyoruz. Bu patlamalar gerçekleştiği zaman üzerindeki elektrik yüklü gaz parçacıkları, dünyaya doğru hareket ediyorlar. Gelen şey elektrik yüklü parçacık olduğu için dünyanın manyetik alanına takılıyor. ‘Dünyanın manyetozları’ dediğimiz kalkan ise onların hızını kesiyor ve bir şok dalgası oluşturuyor. Gelen bu parçacıklar dünyanın manyetik alanını takip ediyor ve kutuplardan atmosferin içine giriyor. Atmosferdeki moleküllerle çarpışarak bir ışık meydana getiriyor ve buna da ‘kuzey ışıkları’ deniyor” dedi.

İstanbul ve New York'ta ışımalar görülebilir

Çok kuvvetli bir patlamanın meydana gelme ihtimalinde ise, manyetosferin güneşten gelen yüksek elektrik yüklü parçacık grubunu çok fazla yavaşlatamayacağını belirten Yelkenci, bu durumda sadece kutuplarda değil, İstanbul ve New York gibi şehirlerin enlemlerinde de atmosferde ışımalar görülebileceğini dile getirdi.

Işımaların sadece ışık oyunundan ibaret olmayacağını vurgulayan Yelkenci, “Gelen parçacık grupları çok yüklü olduğu zaman trafolarda toplanabilir ve şehrin elektriğini kesmeye kadar gidebilir. Buna benzer bir olay daha önce 1952 yılında yaşanmıştı. Ancak dünyanın üzerinde kısa süreli bir elektrik kesintisi bizi çok fazla etkilemez” dedi.

“Uydular üzerinde çipler"

Yelkenci, dünyadan ziyade yörüngedeki diğer uyduların süper patlamadan daha fazla etkileneceğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:

“Bu patlama yaşandığı zaman parçacıklar, Dünya’nın etrafında dolanmakta olan çeşitli iletişim uydularına, bilimsel ve savunma uydularımıza gelebilir. Böylece bunların üzerindeki çipleri yakabilir. Bu yüzden ‘spaceweather’ denilen bir alan var. Güneşin üzerinde ne zaman patlama olacağı sürekli olarak takip ediliyor ve patlamanın yaşanmasıhalinde uydularda, koruma amaçlı çeşitli önlemler alınmaya çalışılıyor.

Bir patlama olduğunda dünyanın atmosferine ve manyetosferine gelmesi, patlamanın büyüklüğü ve hızına göre değişiklik gösterebilir ancak yaklaşık 18 saat sürüyor. Bu yüzden belli bir hazırlık safhası var. Uyduların, kısa süre için kapatılmaları söz konusu olabilir. Süper patlamanın dünya üzerinde meydana gelip, tüm elektronik cihazlarımızın çiplerine kadar ulaşması çok olası ve beklenen bir şey değil.”

Yelkenci, uzay ajanslarının web sitelerinden güneşin durumunun takip edilebileceğini dile getirdi.