Gücünü tarihten alan bir şehir: Atina

Sayım Çınar, Güray Gür ile yakın komşumuz Yunanistan’ı, turist profilini, gezginler bekleyen sürprizleri konuştu.

Sayım Çınar, Güray Gür ile yakın komşumuz Yunanistan’ı, turist profilini, gezginler bekleyen sürprizleri konuştu. Baharı yaşamaya başladığımız bugünlerde aklından Yunanistan fikri geçirenlere faydalı bir söyleşi karşınızda.

Yeni başlayanlar için Atina diyelim ve sohbetimize başlayalım. Yeni gelen birisi neler yapabilir, ilk gün neler yapmalı?

Atina Avrupa’nın tarihi başkentlerinden bir tanesi. Neolitik çağ, M.Ö. 5’inci yüzyıla kadar giden bir geçmişi var. Avrupa’ya adını vermiş olan Zeus’un karısı Euro bir Yunan mitolojisi kahramanıdır. Tarihi sevenlerin ilgisini çekecek bir şehirdir. Tarih olarak görülecek yerler daha çok şehir merkezine yakın yerlerdir. Akropol müzesi, Plaka semti turistik alanlar olarak akılda kalıyor. Plaka güzel lokantaları, cafeleri, barlarıyla ünlüdür. Atina Ege’de bir yarımada şeklinde uzanır. Konum itibariyle bir doğru çizdiğiniz zaman Seferihasar ile Kuşadası arasına düşer. Dolayısıyla bu Türkiye’den gelecekler için mevsimin nasıl olacağına dair bir fikir verebilir.

“Avrupalılar ve dünyanın diğer yerlerinden gelen turistler biliyor Atina’nın turistik yönünü.”

Atina  Ankara gibi bir izlenim bırakıyor, başkent olduğu için renksiz ve sıradan olacağı düşünülüyor ama turistik olarak da büyük ilgi çekiyor.

Daha çok Türkiye’ye has bir durum bu. Avrupalılar ve dünyanın diğer yerlerinden gelen turistler biliyor Atina’nın turistik yönünü. Geçmişte yaşanan bir takım siyasi gelişmeler bu tanıtım sorununu yarattı bence. Rum olayları, 1915 olayları, Kıbrıs… Ortaokul, lise kitaplarında hala Türkiye’yle olan sorunlar anlatılmaktadır, televizyonda bu konular işlenmektedir. Çocukluğumdan hatırlıyorum, Yunan Türk olayları anlatılırdı. Daha çok Selanik biliniyor Atatürk’ten dolayı.

Posedion ve Athena arasında bir yarış olmuş. Athena zeytin dalıyla kazanmış ve böylece şehrin adı Atina olmuş efsaneye göre.

Şehir kuruluyor ve ne isim verileceği düşünülüyor. Bir yarışma düzenliyor. Atina’ya 4 km uzaklıkta Olimpos var. Bu yarışma da orada düzenleniyor. Herkes bir hünerini ortaya koyuyor. Oradaki tanrılar kurulu da karar veriyor. Athena zeytin dalını gösteriyor, faydalı olduğu için de bu isim veriliyor şehre. Athena bakiredir mitolojide. Akropol’da Parthenon tapınağı vardır, kelime anlamı da bakiredir.

“Yeşilden ve çiçekten çok hoşlanan bir ulustan söz edebiliyoruz.”

Sokakta yürürken portakal toplayabileceğimiz ağaçlar görüyoruz. Doğayla bir yakınlaşma var ama bir yandan da bir betonlaşma halini görüyoruz.

Yüksek yapılar pek yok. 400’ün üzerinde ada var çevresinde bulunduğumuz ülkenin. Bir yandan da deprem bölgesi. Bunun için yüksek yapılara izin vermemektedirler. Yeşilden ve çiçekten çok hoşlanan bir ulustan söz edebiliyoruz. Portakal ağaçları vardır dediğiniz gibi.

Atina İstanbul’u geride bırakmış yaşama şehri olması bakımından.

Sakin işleyen bir sistemi vardır. Şehrin merkezi İstanbul’daki Taksim’e benzer. Ama bir 10 km uzaklaşınca son derece sakin bir şehirle karşı karşıya kalırsınız.

Olimpiyat geleneği de bir Yunan mucizesi diyebilir miyiz?

Olimpiyatlar ilk Yunanistan’dan çıktı, bir Yunan geleneğidir. Kış ve yaz olimpiyatları Olimpos’dan ateş alınarak başlatılır. Aynı zamanda Marathon da Perslerle Yunanların yaptığı savaşa dayanır. Koşarak haber getiren askerin,  koşması üzerinden bu koşuya marathon ismi verilmiştir. Yunan kültürünün, yaşamının dünyaya böyle dağıldığını görüyoruz.

Şehrin bazı bölgeleri Tahtakale’yi, Mahmutpaşa’yı andırıyor.

Türkiye’den gelecek olan kişiler, biraz Türkiye’yi gezmiş insanlarsa, büyük ihtimalle benzerlik kuracakları çok yer olacaktır. Türkiye’den göç eden Rumlar, Yunanistan’a yerleştiklerinde geldikleri yerin ismini vermişlerdir. Neo Marmaris, Neo Smyrna buna örnektir. Neo Makri, Fethiye’den göç edenlerin yaşadığı yerdir örneğin. Kasaplarını, manavlarını yaşatırlar.

Soğuk kahve, Frappe neden bu kadar seviliyor?

Yunanlılar İtalyanlardan da fazlasıyla etkilenmiştir. Frappe de bunun örneği.

“Hangi saat olursa olsun kadınlar tek başına rahat bir biçimde gezebiliyor.”

Sence Atina’yı İstanbul’dan ayıran en temel şeyler nedir?

Medeniyet, uygarlık ve tabii bunların insan davranışlarına etkileri. Sosyal yaşam içinde görüyorsunuz bunu. Binalar üstünüze gelmiyor, taş yığını evler yok. Trafik yok. İstanbul 15 milyon nüfusa sahip, burası ise 4 milyon. İnsanların birbirine karşı tavrı son derece nazik. Hangi saat olursa olsun kadınlar tek başına rahat bir biçimde gezebiliyor. Kimse korna çalmaz, kimse laf atmaz. Sürekli tavernalarda eğleniliyor değil. Atina nereden baktığınıza bağlı olarak değişiyor. Gemilerden inen turistleri biz nasıl kılıç kalkanla karşılıyorsak, buradaki taverna geleneği de öyle.

“Yunanlar biz size demokrasiyi verdik, eğer çıkıyorsak demokrasimizi de verin diye yanıtladılar.”

Atina ilk şehir olarak bilinir. Bu hali nasıl değerlendiriyorsun, bugün de Yunanlılar da bu gurur var mı?

İnsanlar gurur duyuyorlar bununla. Kriz esnasında AB’de Yunanları atalım deniyordu. Yunanlar biz size demokrasiyi verdik, eğer çıkıyorsak demokrasimizi de verin diye yanıtladılar. Yunanca kuvvetli bir dildir.

Bunca felsefeci varken bugünü nasıl değerlendiriyorsun, felsefeyi ne kadar taşıdılar modern zamanlara?

O kurucu devlet fikriyle çok gurur duyarak yaşamışlar. Biz nasıl bazı padişahlarımızla gurur duyuyorsak, onlar da o filozoflarla, demokrasiyle gurur duyuyorlar. Ve geliştirmiyorlar. Yılın 8 - 9 ayı güneş olan bir ülke. 350 gün güneş gözlüğüyle dolaşabilirsin. Sıcak ve iklimi güzel. İnsanlar bu yüzden dinlenmeyi, tatil yapmayı seviyorlar. Elinde kitapla birini göremiyorsun.

300.000’den fazla Müslüman var ülkede.

Ancak Atina’da bir cami yok. Yunan halkı son derece tutucudur. Çıplaklar plajı vardır ancak Yunan toplumunun açık olduğunu göstermez bu. Ortodokslar zaten.

3 günlük bir program çizsek bir gezgine ne dersin?

1 gün içinde şehri tanımak amacıyla tarihi yerleri gezmeli. Birbirlerine çok yakındır zaten. Atina’ya yakın Pire limanından gidilen küçük adalar vardır. Sabah vapura binip, bir gün orada geçirip, akşamüstü dönebilirsiniz. Atina’nın doğusunda ve batısında çok güzel plajlar vardır.

İyi yemek bölgeleri nelerdir?

Şehre uzak olmakla birlikte Kuzeyde Samata adında bir bölge vardır. Yerel halkın rağbet ettiği bir yerdir. Çeşitli deniz ürünleri yapılır. Deniz kenarında tavernalar vardır. Denize girip, tatil yapıp, tarih turu da atılabilir.