Greta Thunberg Türkiye'yi şikayet etmişti! Birleşmiş Milletler karara bağladı

Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Komitesi, iklim aktivisti Greta Thunberg dâhil 15 çocuk ve gencin Türkiye, Almanya, Fransa, Brezilya ve Arjantin hakkındaki şikâyetini karara bağladı. Komite, çocukların önce kendi ülkelerindeki mahkemelere başvurmaları gerektiğine hükmetti

Komiteye başvuruda bulunan 15 aktivist, 2019 yılında söz konusu ülkeleri, iklim değişikliğine karşı yeterince önlem almayarak BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni ihlal etmekle suçlamıştı.

Bu konudaki incelemelerini tamamlayan BM komitesi, beş ülkenin eylem ya da ihmalleri ve çocuklara ciddi şekilde zarar verildiği iddiası arasında "yeterli nedensel bağlantı" kurulduğu sonucuna vardı. Ancak komite, aktivistlerin önce kendi ülkelerindeki mahkemelere başvurmaları gerektiğini savunan beş devletin bu argümanını da haklı buldu.

Verilen karardaki önemli bir detay da bir ülkenin emisyonlarının neden olduğu zarardan bir başka ülkedeki çocuklar etkilenmiş olsa da BM komitesinin bu davalarla ilgilenebileceğinin ortaya çıkması oldu.

Aktivistlerin şikâyetini değerlendiren komite, 18 bağımsız insan hakları uzmanından oluşuyor. BM komitesine şikâyette bulunan çocuk ve gençlerin ülkeleri şöyle: ABD, Almanya, Fransa, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Nijerya, Güney Afrika, İsveç, Tunus, Palau ve Marshall Adaları.

En büyük sorumlular şikâyet edilememişti

Thunberg ve diğer iklim aktivistlerinin BM'ye şikâyette bulunduğu dönemde, dünyadaki karbondioksit emisyonundan en fazla sorumlu olan ülke Çin'di. Küresel Karbon Atlası'nın (Global Carbon Atlas) verilerine göre, yüzde 27'lik paya sahip Çin'i yüzde 14,6 ile ABD, yüzde 6,8 ile Hindistan, yüzde 4,7 ile Rusya ve yüzde 3,3 ile Japonya takip ediyordu.

Ancak aktivistlerin BM'ye şikâyet ettiği ülkeler arasında bu devletler bulunmuyordu. Çünkü bu ülkeler, genç aktivistlerin şikayetine dayanak oluşturan BM sözleşmesinin 2014 tarihli ek protokolünü imzalayan ülkeler arasında değil. Şikâyet edilen Türkiye, Almanya, Arjantin, Brezilya ve Fransa ise bu protokolü imzalayan ülkeler içinde. Türkiye bu sözleşmeyi yaklaşık 30 yıl önce imzalayarak çocuk hakları konusundaki yükümlülüklerini kabul etmişti. Türkiye, ayrıca çocuklara bireysel başvuru hakkı tanıyan ek protokole imza atan ülkeler arasında bulunuyor.

Şikâyet edilen Türkiye dışındaki ülkelerden Almanya, BM Çocuk Hakları Komitesi'ne başvurulduğunda Küresel Karbon Atlası'nın listesinde altıncı sırada yer alıyordu. Değerlendirmeye alınan 212 ülke arasında Brezilya 13'üncü, Türkiye 15'inci, Fransa 18'inci, Arjantin 29'uncu sıradaydı.