Görülmeye değer patlama

Astronomlar, görülmeye değer büyüklükte bir süpernova patlamasına tanıklık ediyor.

'Nature' dergisinde yayımlanan makaleye göre bilim adamları, kısa bir süre sonra 'RS Ophiuchi' isimli yıldızın tip 1a süpernova olarak sınıflanan nükleer patlamasına tanıklık edebilir.

Uzayın en parlak olayı olan bu patlamalar, Güneş'in 5 milyar katı ışık saçabiliyor. Yaşamları boyunca sabit ışık yayan süpernovalarına patlamaları, Evren'in sınırlarının ölçülmesinde de kullanılabilir.

Burada astronomların kafasını meşgul eden en büyük sorun ise tip 1a patlamalarının şimdiye dek hiç yakından görülmemiş olması ve şu ana kadarki bilgilerin tamamen teoride kalması.

Cücelerin can çekişmesi

Süpernova patlamaları o kadar nadir gerçekleşiyor ki, Samanyolu'nda meydana gelen son patlama, 1572'de, aslında bir yıldızın tükenişini izlediğini bilmeyen Dan astronom Tycho Brahe tarafından kaydedildi.

Tip 1a süpernovalarının, beyaz cüce yıldızların son can çekişmeleri olduğu düşünülüyordu. Fakat şu an görülenler o kadar uzakta ki, orada daha önce ne bulunduğunu görebilmek gibi bir şansımız yok.

Arada bir parlıyor

Libra yakınlarındaki Ophiuchus'un ekvator takım yıldızında bulunan RS Ophiuchi ise astronomların uzun zamandır aradığı beyaz cücelere bir örnek teşkil ediyor.

Son 100 yıl içinde, başarısız süpernova patlamaları gerçekleştiriyormuş gibi birçok kez parladığı görüldü. Sanki yıldızın yüzeyi termonükleer bir alev tarafından süpürülüyordu.

Son olarak 1985'te parladı ve bu dönemde astronomlar tüm detayları yakalayabilecek teknolojiye kavuşmuştu. Uzaya yerleştirilen teleskoplar ve radyo sinyali dizileri astronomide çok şeyi değiştirdi.

Hatta bu yangından savrulan gaz gibi materyaller de izleme altına alındı. ABD'deki Harvard Üniversitesi'nden Jeno Skoloski, materyallerin izlenmesiyle yıldız hakkında daha çok bilgi sahibi olacaklarını söylüyor.

Kritik kütle

Beyaz cüceler hakkındaki teori, bu yıldızların Güneş'in 1.4 katına ulaştıklarında kendilerini yok ettiğini söylüyor. RS Ophiuchi de şu anda, kritik kütle denen bu aşamaya çok yakın.

RS Ophiuchi, yakınlarındaki dev bir yıldızdan besleniyor ve 10 yılda bir Güneş'in milyonda biri kadar büyüyor. Şu anda kritik kütleye çok yakın olan yıldız, parçalarını yeniden uzaya fırlatıyor ve etrafına parlaklık yayıyor.

Fakat ne zaman gerçekleşeceği bilinmese de çok yakında, RS Ophiuchi dengedeki konumunu kaybedecek ve nükleer alev bu kez yıldızın merkezinden başlayarak çok büyük bir patlamaya sebep olacak.

Gündüz görülebilecek

Skoloski, "patlama yarın da olabilir, ama büyük ihtimalle bin, 10 bin, ya da 100 bin yıl sonra olacak. Ama patlama o kadar kuvvetli olacak ki, açık bir günde gökyüzünde parlamayı görebileceksiniz" diyor.

Astronomlar patlamanın gerçekleşeceği zamana kadar çalışmalarını sürdürecek ve Evren'in en büyük sırlarından birini aydınlatmaya çalışacak.