Göktaşları geceyi aydınlatıyor

Dün geceden itibaren Perseus takımyıldızından yüzlerce göktaşı dünya atmosferine girdi. ‘Yıldız kayması’ olarak da bilinen göktaşı yağmuru bugün de devam edecek.

Dünya, Güneş çevresinde 130 yılda bir tur atan Swift-Tuttle kuyrukluyıldızının yörüngesi üzerinde bıraktığı göktaşlarının içinden geçecek. 23 Temmuz-22 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen bu geçiş esnasında göktaşları, yeryüzündeki gözlemciye ‘yağıyor’ izlenimi verecek. Perseid göktaşı yağmuru, bugün gece yarısından sonra, bu yılki en yoğun halini alacak. Göktaşı yağmurlarının en bilineni olan Perseid yağmuru bugün ve Perşembe günü, gece yarısından sabaha kadar kuzeydoğu yönünde Perseus takımyıldızından gözlemlenebilecek. Kimi zamanlar saatte 200 kadar göktaşını görmek mümkün olacak. Perşembe gece yarısından sonra ise Ay, geç doğacağından sabaha doğru saatte 40-50 kadar göktaşı görülebilecek. Işık kirliliğine uğramamış, olabildiğince karanlık bir yerin gözlem alanı olarak seçilmesi halinde göktaşı yağmurunu görme şansının daha da artacağına dikkat çekiliyor. Bu arada Ankara Üniversitesi Gözlemevi, Perseid göktaşı yağmuru için kapılarını gökyüzü meraklılarına açacak. GÖKTAŞI YAĞMURLARI NEDİR? Güneş sistemi içinde çok değişik yörüngelerde dolaşan, boyutları 1 mikrondan 10 kilometre çapına kadar değişen göktaşlarının büyük olanlarının kökeni küçük gezegenler, küçük olanların kökeni ise kuyrukluyıldızlardır. Uzayda bol miktarda bulunan bu göktaşlarının yörüngeleri Dünya yörüngesi ile kesişince, göktaşı büyük bir hızla (12-72 km/sn) Dünya atmosferine girer. Meydana gelen sürtünme ile göktaşı ısınır ve ışık saçmaya başlar. Bu olaya, halk arasında ‘yıldızkayması’ adı veriliyor. Özellikle açık yaz gecelerinde sıkçe gözlemlenen, hatta kimi insanların niyet tuttuğu bu olayın aslında uzaydaki yıldızlarla bir ilişkisi yok. Söz konusu kayan yıldız aslında bir göktaşı ve bu olay uzayda değil, Dünya atmosferinde, yeryüzüne yakın bir noktada gerçekleşiyor. Yeryüzünden yaklaşık 120 kilometre yükseklikte ışık saçmaya başlayan göktaşlarının çoğu 60 kilometre yükseklikte yanarak yokolurlar. Bunlar boyutları çok küçük olanlardır. Göktaşı yeteri kadar büyükse, yeryüzüne kadar ulaşabilir. Böyle büyük olanlar gökyüzünde çok daha fazla ışık saçtığı için bunlara ‘ateş topu’ da denir. Oldukça az sayıda göktaşı yeryüzüne ulaşmayı başarıyor.