Geleceğin karayolları nasıl olacak?

İki Hollandalı'dan yol işaretlerini ışıklandıran, sürücüleri hava koşulları hakkında uyaran, hatta üzerinden geçen elektrikli araçları şarj eden 'akıllı yol' tasarımı.

Otomobil üreticileri araçlarında en son teknolojiyi kullanmak için birbirleriyle yarışırken, üzerinde bu otomobillerin kullanıldığı yolların aynı hızla geliştiği söylenemez.

Ama şimdi iki Hollandalı bu durumu değiştirmeye; sürücüleri hava koşulları hakkında uyaran, elektrikli araçları yolda giderken şarj eden, araçların rüzgarını elektriğe dönüştüren 'akıllı yollar' yapmaya çalışıyor.

Bu iki adamdan biri, tuhaf projeleriyle tanınan sanatçı Daan Roosegaarde, diğeri ise Heijmans inşaat firmasının yöneticilerinden Hans Goris.

Roosegaarde'ın eski projeleri arasında, dans edenlerin ayak hareketlerine göre üzerinde disko ışıkları yanan bir dans pisti, giyen kişi cinsel açıdan uyarılınca şeffaflaşan kıyafetler de bulunuyor.

Goris'in çalıştığı Heijmans ise kent merkezlerindeki otoparklar ve alışveriş merkezleri inşa eden bir şirket.

Kaderin garip bir cilvesi ile biraraya gelen bu iki adam, akıllı otoyol projeleriyle karayollarında devrim yaratabileceklerine inanıyor.

'Yollar ortaçağda kalmış'

Proje, 1920'lerde Chicago ile Los Angeles'i birbirine bağlayan yola atıfla, "geleceğin 66 numaralı karayolu" adını taşıyor.

Ancak 1980'lerde devreden çıkarılan bu yol, altyapı gelişmelere ayak uyduramadığı zaman olacakları gösteren bir uyarı niteliği de taşıyor.

Roosegaarde, "otomobillerle ilgili araştırma ve geliştirme çalışmalarıyla, tasarıma milyarlar harcanırken, yolların olduğu gibi bırakılmasını aklım almıyor" diyor, "yollar orta çağda takılıp kalmış."

Roosegaarde'ın düşlediği yeniliklerden biri, karanlıkta parlayan boyayla yol işaretleri yapmak.

Boyaya karıştırılan tozun, gündüz güneş ışığını emerek gece yeşil bir ışık vermesi, böylece lambalara gerek kalmaması amaçlanıyor.

Deniz anaları ilham kaynağı

Roosegaarde, "biz bu projeye başladığımızda, Heijmans güneş enerjisiyle çalışan sokak lambaları yapmaya çalışıyordu" diyor.

"Bunun eski bir fikir olduğunu düşündüm ve onları deniz analarıyla ilgili filmler izlemeye zorladım. Deniz anaları nasıl ışık veriyor? Güneş panelleri de yok, enerji faturaları da."

Sonra da güneş ışığını emen boya fikrini ortaya atmış Roosegaarde. Ancak ortaya bir fikir atmak, bunu gerçeğe dönüştürmeye yetmiyor.

İşte bu noktada da, Goris'in teknik uzmanlığı devreye giriyor.

Goris bunun için boyaya bol miktarda kristal karıştırılması gerektiğini söylüyor.

Kristallere ışıldamaları için bazı maddeler ekleniyor.

Bu tür boyalarla yapılan yol işaretlerinin kırsal kesimlerde, aydınlatma olmayan yollarda kullanılabileceği belirtiliyor.

Işıldayan kar taneleri

Roosegaarde ile Goris, ısıya hassas bir boya karışımıyla da yolların üzerinde dev kar taneleri çizmek istiyorlar.

Karayollarının bazı kesimleri soğuyunca bu kar taneleri ışıldayarak, yolda buzlanma olabileceği konusunda sürücülere uyarıda bulunacak.

Roosegarde'ın Amsterdam yakınlarındaki stüdyosunda bunun denemesi yapılmış.

Bu yıl Hollanda'nın Belçika sınırı yakınlarındaki Brabant'ta açıkhavadaki bir yolda denenmesi için de Heijmans mali kaynak sağlayacak.

Akü şarj eden yol

Biraz daha masraflı bir başka yenilik de elektrikli araçlar için düşünülen "şarj etme şeridi". Yolun içine konulacak bobinlerle, üzerinden geçen araçlar akülerini şarj edebilecek.

Kulağa bilim-kurgu gibi gelse de, halen benzeri bir sistem, Fransa'nın Bordeaux kentinde 'kablosuz' tramvay taşımacılığında kullanılıyor.

Yolları geliştirmek için Stanford Üniversitesi, Kanada ulaştırma şirketi Bombardier, Amerikan çip üreticisi Qualcomm ve Alman mühendislik firması IAV gibi birçok kurum ve şirket araştırma yapıyor.

Goris, "yolda giderken aracın şarj edilmesi, akü miktarını azaltabilir ve akülerin daha uzun dayanmasını sağlayabilir" diyor.

"Her yolda araç şarj edecek ikinci ya da üçüncü bir şerit olacağını sanmam, ama bazı yerlerde bu yapılabilir."

Rüzgar türbinleri

İki Hollandalının bir başka önerisi de yoldan geçen araçların rüzgarından faydalanmak için stratejik noktalara ufak rüzgar türbinleri yerleştirilmesi.

Bu türbinlere takılan LED ışıklarıyla, karayolunun kenarlarının bedava aydınlatılabileceği düşünülüyor.

Goris'in "kağıt üzerinde iyi görünüyor" dediği bu fikirle, örneğin tünellerin başı ve sonu gibi, araçların bol rüzgar yarattığı noktalardan faydalanılabileceği sanılıyor.