Fındık üreticisinin yüzü gülmüyor

Karadeniz’in en önemli geçim kaynağı fındıkta hüsran yılı yaşanıyor. Nisanda sıcaklığın eksi 7’ye kadar düşmesi fındık üretimini olumsuz etkiledi.

Türkiye’nin fındık üretim merkezi Karadeniz’de çiftçinin yüzü gülmüyor. Nisan ayında yaşanan don ve soğuk havanın fındık üzerinde yol açtığı tahribatın boyutları hasat sezonunda ortaya çıktı. Geçen yıl 450 bin ton olan üretimin 330 bin tona gerilemesi bekleniyor. Maddi zararın ise 2 katrilyonu bulmasından endişe ediliyor. Söz konusu tablo, bölge halkı kadar fındık toplamak amacıyla Güneydoğu’dan gelen işçileri de mağdur etti. Önceki yıllarda açık artırma ile bahçelere dağılan işçiler geri dönecek bilet parası bile bulamıyor. Birçok işçi, gelişigüzel kurulmuş çadırlarda kalıyor. Bu tür bir sonuçla karşılaşılmaması için Ordu Ziraat Odası, hasat öncesinde, “Fındık yok, mevsimlik işçiler gelmesin.” uyarısı yapmıştı. Uyarılara rağmen Ordu’ya gelen işçilerden biri olan Sinan Kebude, “Fındık toplamak için geldik. Fakat ürün yok. Kimse bizi işe götürmüyor. Memlekete de geri dönemiyoruz.” diye konuştu. Hadi Nasır ise yaşadığı sıkıntıyı şöyle özetledi: “Çocuklarımız hasta. Geri dönmek için de paramız yok. Çaresiziz.” Ordu’da çoğunluğu kadınlardan oluşan fındık işçileri, su ihtiyaçlarını 2 kilometre uzaklıkta-ki cami çeşmelerinden gideriyor. Samsun Salıpazarı’nda fındık üretimi yapan Kadir Yıldız, daha önce ortalama 15 mevsimlik işçi çalış-tırdığını, ancak bu yıl kendisinin de inşaatlarda iş aradığını söyledi. Her yıl ortalama 20 ton civarında fındık topladığını bildiren Yıldız'ın şu sözü rekoltedeki düşüşü gözler önüne seriyor: “Toplayacağımız fındık 500 kilogramı geçmez.” Yıldız, farklı illerden gelen işçilerin geri dönmek zorunda kaldığını aktardı. Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Fiskobirlik) Genel Müdürü Cemal Öztürk ise Doğu Karadeniz'de don afetinden dolayı 2,7 katrilyon liralık ekonomik kayıp olacağını söyledi. Afetin sadece 2004 ürünü fındığı değil, bahçeleri gelecek birkaç yıl ürün veremeyecek şekilde etkilediğini belirten Öztürk, kendilerinin çiftçinin zararını karşılayacak bir fona sahip olmadığını kaydetti: “Bu konu sadece fındık müstahsilinin gelir kaybının telafisi olarak düşünülecek kadar basit değildir.'' Öztürk, tarımsal ihracatta birinci sırada yer alan fındığın Türkiye'nin dünyada mutlak üstünlüğe sahip tek ürünü olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi: “Üreticiye mutlaka destek olunmalı.” Çarşamba Ziraat Odası Başkanı İsmail Güngör de nisandaki aşırı soğukların sadece ürüne değil fındık ağaçlarının gövdesine de zarar verdiğini dile getirdi. Pek çok fındık ağacının kurumaya yüz tuttuğunu belirten Güngör, gelecek yıl da üretimin düşük olabileceği ve olumsuz etkinin 2 yıl sürebileceği uyarısında bulundu. Güngör, bu ailelere 2003 ve 2004 Doğrudan Gelir Desteği ödemelerinin yapılması gerektiğini vurguladı. Bu arada Samsun Tarım İl Müdürlüğü ekipleri, köy köy dolaşarak dondan zarar gören çiftçinin hasar tespit çalışmasını sürdürüyor. Öte yandan Tarım Bakanı Sami Güçlü, fındıktaki zararın telafisi için 20 trilyon lira kaynak ayrıldığını açıkladı. Güçlü, Zonguldak gezisinde yaptığı açıklamada, 2Tabii afetlerden en yaygını Karadeniz Bölgesi'ndeki fındık ürününü etkileyen don olayıydı. Şu anda bu konu Ekonomik Koordinasyon Kurulu'nda görüşülerek 20 trilyon liralık bir kaynak bulundu.” dedi. Söz konusu rakamın 10 trilyon lirası kullanıma hazır hale getirilirken, ödemeler hasar tespit çalışmaları tamamlandığında yapılacak. Ümit Günaydın, Giresun, Zonguldak, Cihan Haber: Ahmet Kaya-Hasan Danışmaz Kaynak: Zaman