Fast-food alarmı

AK Parti’nin doktor kökenli Balıkesir Milletvekilli Turhan Çömez, okullarda fast-food beslenmenin yasaklanmasını istedi.

Türkiye Gazetesi'nin haberine göre, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’de ve bütün dünyada tüketimi hızla artan ‘fast-food’lar, ‘yetersiz, dengesiz ve sağlıksız’ olarak nitelendirildi. Raporda, dengesiz ‘fast-food’ ürünlerinin çok sık tüketilmesinin sağlığı olumsuz etkilediği belirtilerek, hazır yiyeceklerin ‘kanser’ riskini artırdığı açıklandı. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Hızlı Hazır Yemek Sistemi (Fast-Food) ve Beslenme” adlı raporda, ‘fast-food’un, “ayaküstü beslenme” gibi bir ifadeyle dilimize yerleştiği kaydedildi. Simit, tost, döner Raporda, “Ülkemizde en çok tüketilen ‘fast-food’ türü yiyecek içecekler arasında simit, tost, döner, lahmacun, pide, hamburger çeşitleri, soğuk sandviçler, pizza, kızarmış patates, kızarmış parça tavuk, balık-ekmek, kolalı içecekler, çay, kahve vb. yer almaktadır” denildi. Sağlık Bakanlığı’nın raporunda, ‘fast-food’ ürünlerin özellikle çocuk ve gençler tarafından tercih edilmesinin yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenme problemini gündeme getirdiği belirtildi. İşletmelere uyarı “Hızlı Hazır Yemek Sistemi (Fast-Food) ve Beslenme” raporunda, ‘fast-food’ ürünlerde hız, ucuzluk, el altında olmak gibi kriterlerin yanında besin içerikleri de göz önüne alınması gerektiği vurgulandı. Raporda, müşteriler için en iyi çözümün, mevcut ürünlerden en sağlıklı ve dengeli beslenme değerine sahip olanların seçilmesi gerektiğine dikkat çekildi. Fast-food işletmelerine değinen raporda, “bu tip restoranların ürünlerin hazırlanması, pişirilmesi ve servisinde genel ve kişisel uygulama ilkelerine dikkat etmelidir” uyarısı yapıldı. Raporda, halk sağlığı için fast-food restoranlarına şu tavsiyeler yer aldı: * Daha çok fırında pişmiş ve ızgara besinlere yönelin. * Et sandviçlerinin yanı sıra, tavuklu ve balıklı sandviç seçenekleri sunun. * Düşük yağlı besinleri (makarna, pastalar, tatlılar, vb.) mönünüze ekleyin. * Hayvansal yağ yerine bitkisel yağ kullanımını artırın. * Yağı azaltılmış salata sosları kullanın. Vejeteryan burgerleri hazırlayın. * Taze meyve ve meyve salataları ve yeşil sebzeler bulundurun. * Pizza ve çörek hamurlarını tam buğday unundan yaparak hazırlayın. AK Parti’li Turhan Çömez: Okullarda yasaklansın AK Parti’nin doktor kökenli Balıkesir Milletvekilli Turhan Çömez, okullarda fast-food beslenmenin yasaklanmasını istedi. Çömez bu konuda hazırladığı bir raporu da başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere ilgili bakanlıklara göndereceğini söyledi. Okul kantinlerinde satılan yiyecekler için sınırlamalar getirilmesini, denetim sağlanmasını ve bununla ilgili bir yönetmelik hazırlanmasını isteyen Çömez, “ABD, okullarda fast food türü yiyecek satışlarını yani hamburger, kola, patates kızartmasını yasaklamaya başladı. Türkiye’deki okullarda da fast-food yasaklanmalıdır” dedi. Diyet Uzmanı Aslan: Doyma hissi yok Türkiye Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Fatma Aslan, hamburger ile sosis, salam ve sucukla hazırlanan sandviç tarzı fast-food yiyeceklerin, alışkanlık derecesine varmadan ara sıra tüketilmesi gerektiğini söyledi. Aslan, bu tür yiyeceklerin insanda doygunluk hissi oluşturmadığını ve toplumda obezite diye bilinen şişmanlık ve kanser hastalıklarını arttırdığını söyledi. Aslan, “Fast food yiyecekler hazırlanış şekilleri ve içeriğinden ötürü zararları yararlarından çoktur. Sıvı yağ en fazla süzülerek 3 kere kullanılmalıdır. Yağın çok defa kızdırılması sonucu yağ asitleri okside olur ve yanarak kanserojen etki meydana getirir” dedi. Ayaküstü beslenme hasta ediyor Fast-food ürünlerindeki yağ, genellikle hayvansal kaynaklıdır ve çoğunlukla doymuş yağ asiti içerir. Bu ürünlerin sodyum, kolesterol ve özellikle doymuş yağ miktarı, diğer besin öğeleri yoğunluğuna göre daha fazladır. Diyette yağdan gelen enerjinin artması başta koroner kalp hastalıkları ve kanser olmak üzere birçok kronik hastalıklar için risk faktörüdür. Fast-food restoranlarda kullanılan etlerde istenilen renk ve kokunun sağlanması için koruyucu maksatlı olarak nitrit ve nitratlar eklenmektedir. Nitrit ve nitratların çok miktarda alınması sağlığa zararlıdır. Vitaminler ölüyor Hazır yiyeceklerin posa içeriği düşüktür. Diyet posasının yetersizliği ise kolon, rektum kanser riskini arttıran faktörlerdendir. Ancak günümüzde salata barların ‘fast-food’ restoranlara girmesiyle posa içeren ürün sayısı oldukça artmıştır. Fast-food restoranlarda tüketilen besinler, A vitamini, C vitamini ve kalsiyum yönünden yetersizdir. Ancak bilindiği gibi C vitamini, A vitamini ve ön öğesi olan karotenoidlerin düşük düzeylerde alınımı, bağışıklık sisteminin yetersizliğine, kardiovasküler hastalıklara ve katarakt riskinin artmasına sebep olmaktadır. Fast-food restoranlarda salatalar, sıklıkla “salata bar”larda bekletilmektedir. Bilindiği gibi bekleme ile özellikle C vitamininde önemli kayıplar oluşmaktadır. Izgara yaparken yüzey kısımlarına gelen ateş çok yüksek olmamalı, pişirilirken et ile ateş arasında 10-15 santimetrelik mesafe olmalıdır. Etin iç kısmındaki ısı en az 750 santigrat dereceye ulaşmalıdır. Çok yüksek ısı dış yüzeyin yanmasına ve su kaybının fazla olmasına yol açarak besin kaybını (folik asit, B12 vitamini vb.) artırır. Derin yağda kızartma yöntemi fast-food restoranlarda sıkça kullanılmaktadır. Bu yağlar 10-12 saat kullanılmaları sebebiyle kimyasal ve fiziksel değişikliklere uğramakta ve çabuk bozulmaktadır. Kızartma sırasında E vitamini kaybı oluşmakta, proteinli besinlerin yanması ile de kanser yapıcı nitroz bileşiklerinin oluşumu artmaktadır. Yağda kızartılmış yiyeceklerin sık tüketimi, sindirim sistemi hastalıkları ile kanser riskini artırır. Fast-food beslenme şeklinde kolalı içecekler, çay ve kahve sıklıkla tüketilmektedir. Aşırı kafein alımı sonucunda sinirlilik, huzursuzluk, uykusuzluk ve kan basıncında yükselme gibi durumlara sebep olur. Kafein, süte geçtiğinden bebeğin sağlığı olumsuz etkilendiğinden gebe ve emziklilerin çay ve kahveyi sınırlı tüketmeleri tavsiye edilir. Ayrıca, bu tür içeceklerin fazla miktarda tüketimi, içerisinde bulunan tanenlerin besinlerde bulunan demiri bağlamasına ve vücutta demirin emiliminin azalmasına yol açar. Bunların yerine meyve suyu, süt ve ayran tercih edilmelidir. Kolalı içecekler aşırı alındığı takdirde, sağladığı ekstra enerji sebebiyle şişmanlığa yol açabilir. Ayaküstü beslenme sisteminde yer alan yiyeceklerin bir bölümüne ön hazırlama sırasında tuz eklendiğinden, sodyum içerikleri yüksektir. Fast-food menüler bileşiminde görünür tuzun dışında da yüksek miktarda sodyum ihtiva ettiklerinden yüksek kan basıncının oluşmasına katkıda bulunur. Aşırı sodyum alımı hipertansiyon, mide kanseri ve osteoporozis riskini artırır. Enfeksiyon tehlikesi Ayaküstü beslenmede yiyeceklere renklendiriciler, aroma artırıcı maddeler, tatlandırıcılar, antimikrobiyal maddeler vb. gibi katkı maddeleri eklenmektedir. Bu katkı maddeleri ürünlerde uygun şekilde kullanıldığında bir sağlık riski oluşturmaz. Ancak, katkı maddelerinin uygun kullanılmaması ve bu katkı maddelerini içeren fast-food ürünlerin sık tüketimleri uzun dönemde kanser riskini artırır. Ayaküstü beslenme sisteminin uygun ve hijyenik şartlarda yapılmaması, enfeksiyon riskini artırır. Yiyeceklerin hazırlanması, saklanması ve servisi sırasında hem bireysel temizliğe hem de çevrenin temizliğine dikkat edilmesi zorunludur.