Ev kadınlarının emeklilik şartları nelerdir?

Memurhaber.com yazarı Bünyamin Esen, ev kadınlarının emekliliği hakkında merak edilenleri yanıtlıyor...

Memurhaber.com'a gelen soruların başında ev kadınlarının emekliliği geliyor. Nasıl emekli olacaklarını merak edenler ev kadınları soruyor; çalışmadan nasıl emekli olurum, ev kadınları ne kadar emekli maaş alır? İşte bu soruların cevapları...

Ev kadınlarından yoğun bir şekilde soru geliyor. Toplumsal önyargılar, aile baskısı, eğitim eksikliği, iş bulmanın zorluğu, işverenlerin kadınlara iş vermeye yanaşmaması gibi çeşitli nedenlerle iş hayatına katılım gösteremeyen yada evde çocuk bakmayı kendi rızası ile tercih eden kadınlarımız sosyal güvenlik hakları ve emeklilik imkanları olup olmadığını merak ediyorlar.

Sosyal güvenlik uluslararası temel insan hakları belgelerinde bir temel insan hakkı olarak tanımlanmış bir hak. Temel insan haklarının ise kadını erkeği yok.

Ekonomik ve sosyal hakların temelinde yer alan sosyal güvenlik; bir yandan asgari bir geçim standardını sağlayarak gelecek garantisi duygusu üretirken öte yandan da toplumsal yaşama katılımın garanti altına alınmasını sağlıyor. Bu nedenle yaşlılıklarında kimseye bağımlı olmadan kendi ayakları üzerinde durabilmek isteyen kadınlarımızın emekli olmak istemeleri gayet anlaşılır bir durum.

Ev kadınlarımızın emekli olma konusunda hakları nelerdir, temel unsurlarıyla açıklayalım.

İşyerinde Çalışmadan İsteğe Bağlı Sigortalı Olabilirsiniz

Aile ekonomisine iş hayatında aktif olarak çalışarak katkıda bulunmak yerine ev kadını olarak katkıda bulunan kadınlarımızın isteğe bağlı sigortalı olarak emekli olabilme hakları bulumaktadır.

Haddi zatında ev kadınlığı da ülke ekonomisine bir katkıdır ve hiç de azımsanmayacak ve oldukça ağır bir çalışma hüviyetindedir. Kadınlarımız ev işleri ile uğraşarak görünmeyen önemli bir toplumsal üretim yapmaktadırlar. İşte bu çalışmaların isteğe bağlı sigortalı olarak emeklilikte değerlendirilebilmesi mümkündür.

İsteğe bağlı sigorta; kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;

- Zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,

- Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,

- 18 yaşını doldurmuş bulunmak,

- İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle SGK’ya başvuruda bulunmak,

şartları aranır.

En Az Ne Kadar Prim Ödemelisiniz?

İsteğe bağlı sigorta primi prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32'sidir. Bunun % 20'si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, % 12'si genel sağlık sigortası primidir.

01.07.2012-31.12.2012 tarihleri arasında en az aylı isteğe bağlı sigorta prim tutarı aylık 300,96 TL’dir. En fazla ise aylık 1956,24 TL prim ödemek mümkündür. Elbette ki fazla prim ödeyenin gelecekte maaşı daha fazla olacaktır. Ne kadar ekmek, o kadar köfte!

Bu tutarlar her yılbaşında ve 1 Temmuz’da asgari ücrete paralel olarak artmaktadır.

İsteğe bağlı sigortalı olmak hem sağlıktan yararlanmayı ve kısa vadeli ödenekleri hak etmeyi sağlar, hem de uzun vadede emeklilik olarak size geri döner. Bu şekilde ödenen primler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında (başka bir deyişle eski Bağ-Kur kapsamında) sigortalılık süresi olarak kabul edilir.

Part-Time Çalışan Kadınlarda Borçlanabilir

İsteğe bağlı sigorta hakkı yalnız hiç çalışmayan ev kadınlarının değil, ayın belirli günlerinde yada günde birkaç saat part-time olarak çalışan kadınlarımızın da hakkıdır. Bu şekilde çalışan kadınlarımız ay içerisinde 30 günden eksik kalan kısımları günlük 10 küsür TL’den isteğe bağlı olarak ödeyebilirler. Kaç gün eksik günleri varsa o kadarını öderler.

Üstelik bu şekilde ay içerisindeki eksik kısımlar için ödenen primler değil 4/a sigortalılığa sayılır. sigortalılık emeklilik açısından daha avantajlıdır.

Aman Dikkat, Sahte Sigortalı Olmayın!

Kamuoyunda sigortalı olmak isteyen ev kadınlarımızın zaman zaman bir işyerinden “sigortalı gösterilmek” şeklinde hizmet kazanmaya çalıştıkları görülmektedir. Yeri gelmişten bu konuya da değinelim.

Kocalarınızın “Bizim hanımı senin şirketten sigortalı gösterelim de emekli olsun.” şeklindeki yaklaşımı doğru değildir. Kanunlarımıza göre 4/a (eski tabiriyle SSK) kapsamında sigortalı olabilmenin temel şartı bir işyerinde fiilen çalışmaktır. Fiilen işyerinde çalışmadan “sigortalı gösterilmek” yasa dışıdır.

Yasal olarak fiili çalışma karşılığı olmayan sigorta bildirimleri “sahte sigortalılık”tır. SGK denetmenleri/ müfettişleri tarafından tespit edildiğinde bu çalışmaların tümü iptal edilmekte, emeklilik hakları yanmaktadır. Sahte sigortalılığa tevessül etmek yerine isteğe bağlı sigortalı olmak geleceğinizi garanti altına almanın yasal yoludur.

Doğum Borçlanması Yaparak Erken Emekli Olabilirsiniz

Doğum borçlanması ev kadınlarımıza verilmiş bir başka haktır.

Doğum yapmak kadın fizyolojisinin getirdiği ve sosyal yaşamı zorlaştırdığından ötürü özel düzenlemeler gerektiren bir durum. Doğum yapan kadınların sosyal yaşam ve çalışma yaşamından uzaklaştıkları dönemlerin borçlanılarak emekliliklerine sayılması 5510 sayılı Kanun ile ev kadınlarına getirilen başka bir pozitif ayrımcılık niteliğinde hak olarak ortaya çıkmaktadır.

Daha önceden sigortalı olarak çalışan kadınlardan, doğum yaptığı dönemde veya sonrasında çalışmaya devam etmeyerek evde çocuklarına bakmayı tercih edenlerin iki çocukla sınırlı olmak üzere doğumdan sonra geçen ikişey yıllık süreyi (toplamda en fazla dört yıllık süreyi) borçlanmak sureti ile 4 yıl erken emekli olmaları mümkündür.

Doğum borçlanması ile erken emekli olabilmek için borçlanılacak dönemde hizmet akdine istinaden bir işyerinde çalışılmamış olması ve borçlanılan sürede çocuğunun yaşaması şartları aranmaktadır. Yine sigortalının doğumdan önce mülga (4/a) kapsamında sigortalı olması ve adına kısa yada uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş bulunması gerekmektedir.

01.07.2012-31.12.2012 tarihleri arasında en az aylık borçlanma tutarı aylık 300,96 TL’dir. Bu tutar da asgari ücrete paralel olarak artmaktadır.