Eski liderler başkanlık sistemi için ne demişti?

Türkiye'de yeni bir sistem kurulmasına yönelik çalışmalar geçmişte de birçok siyasi lider tarafından gündeme getirilmişti. 8. Cumhurbaşkanı merhum Turgut Özal ile 9. Cumhurbaşkanı merhum Süleyman Demirel, eski başbakanlardan merhum Necmettin Erbakan, merhum Bülent Ecevit, eski MHP Genel Başkanı merhum Alparslan Türkeş ve Eski BBP Genel Başkanı merhum Muhsin Yazıcıoğlu yıllar önce sistem değişikliğine ilişkin görüşlerini kamuoyuyla paylaşmıştı. NECMETTİN ERBAKAN Eski başbakanlardan merhum Necmettin Erbakan'ın genel başkanı olduğu Milli Nizam Partisi'nin programında, "Daha hızlı kalkınmaya mecbur olan Türkiyemizde devlet hizmetlerinin verimli, süratli ve kudretli yürütülebilmesi ve anayasamızın bünyemize intibakı bakımından daha mütekamil bir yapıya kavuşturulması ve tatbikattaki aksaklıkların giderilmesi için başkanlık sisteminin getirilmesini zaruri görüyoruz. CUMHURBAŞKANINI HALK SEÇMELİ İcra organının daha kudretli olması ve süratli çalışabilmesi için reisicumhurun tek dereceli olarak halk tarafından seçilmesi ve icrai organın düzeninin başkanlık sistemine göre tanziminin yapılması gerekmektedir." değerlendirmesinde bulunmuştu. ALPARSLAN TÜRKEŞ Eski MHP Genel Başkanı merhum Alparslan Türkeş, sistem değişikliğine ilişkin görüşlerine 1979 yılında yayımlanan "Temel Görüşler" adlı kitabında yer vermişti. Türkeş, kitabın, "Güçlü İktidar Güçlü İrade, Tek Başkan Tek Meclis Sistemi" başlıklı bölümünde, şu ifadeleri kullanmıştı: "Milliyetçi Hareket, tek başkan, tek meclis sistemini savunur. Çağımız kuvvetli, adil ve hızlı icra çağıdır. BAŞKANLIK SİSTEMİNİ SAVUNUYORUZ Türk milleti, dünya imparatorlukları kurduğu devirlerde kuvvetli, adil ve hızlı icra sistemini uygulamıştır, kuvvetli ve hızlı icra, icra gücünün tek elde toplanmasıyla mümkündür. Bunun için tarih ve töremize uygun olarak başkanlık sistemini savunuyoruz. İcrayı, cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık olarak ikiye bölemeyiz. Her konuda bütünleşmeci olduğumuza göre, icranın başında da bütünleşmeci olmalıyız. Türk tarih felsefesi ve tarihinde icra organı hiçbir zaman bölünmemiş, yani tek bir başkan tarafından yürütülmüştür. YÜRÜTME ORGANININ TEK BAŞI OLMALI Milliyetçi Türkiye'de de demokratik milli cumhuriyet ilkesi içinde başkan, Türk milletinin yürütme organının tek başı olacaktır. Tek başkan sistemine uygun olarak yasama organı yönünden de tek meclis sistemini savunuyoruz. Avrupa krallık veya federal devlet rejimlerinin bir mirası olan senatonun, millet meclisi yanında yasama işlerini geciktirici bir hüviyet taşıması dolayısıyla kaldırılmasını istiyoruz." MUHSİN YAZICIOĞLU Eski BBP Genel Başkanı merhum Muhsin Yazıcıoğlu da bir röportajında cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini savunduklarını bildirmişti. CUMHURBAŞKANININ YETKİLERİ ÇOK FAZLA Yazıcıoğlu, sistem değişikliğine ilişkin, şunları kaydetmişti: "Parlamenter sisteme göre cumhurbaşkanının yetkileri çok fazla. Başkanlık sistemine göre yetkileri çok az. Bunu da yerli yerine oturtmak gerekiyor. Tercih yapılmalı. Başkanlık sistemi mi, parlamenter sistem mi? Biz başkanlık sistemini savunuyoruz." BÜLENT ECEVİT Merhum Başbakan Bülent Ecevit de, başkanlık sistemine ilişkin, "Demokratik ve Parlamenter sistem, Türkiye için idealdir. BAŞKANLIK TÜRKİYE İÇİN ÇOK TEHLİKELİ Allah, Türkiye'yi benzer bir yönetim sisteminden korusun. Başkanlık sistemi, Türkiye için çok tehlikeli olur" demişti. SÜLEYMAN DEMİREL 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de 2006 yılında katıldığı bir konferansta "başkanlık sistemi"nin olması gerektiğini belirterek, "Benim içimde kalan ukdeler... YAPMAK İSTEDİK AMA YAPAMADIK İsterdim ki siyaseten Türkiye, cumhurbaşkanını seçsin. Ben isterdim ki Türkiye dar bölge seçimine gitsin. Neden dar bölge seçimine gitsin? Çünkü İstanbul'un 70 tane milletvekili var, kaç tanesini tanıyorsunuz? Halktan kopuk bir Cumhuriyet olmaz. Sistem işlemiyor, temsili sistem işlemiyor. Ben isterdim ki bunu yapabilelim, yapamadık. BAŞKANLIK İÇİMDE UKDEDİR Ben aslında isterdim ki Türkiye’de başkanlık sistemini yapalım. İçimde ukdedir yapamadık. Çünkü devlet büyük, ülke büyük, halk çok dinamik. Biz bu ülkeyi idare edemiyoruz. Ülkeyi idare edememe gelip giden hükümetlerin kusuru da olabilir, içinde vardır ama genelde sistemde değişiklik yapmamız lazım.'' demişti. TURGUT ÖZAL 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, sistem değişikliğini savunan isimler arasındaydı. Özal, "Başkanlık sistemi diyorum ben, başkanlık sistemi tabii Fransa gibi değil daha çok Amerika'ya yakın. Sebebini şöyle tahlil ediyorum; bakanların benim kanaatime göre bizim tecrübelerimize göre parlamento dışından olması lazım. Çünkü 6 senelik parlamento hayatımda şunu gördüm. BAKANLAR VE VEKİLLER ARASINA PROBLEMLER GİRİYOR Bakanlarla milletvekilleri arasına devamlı problem giriyor. Çünkü bakanın da milletvekilinin de seçim kaygısı vardır. Aynı yerde veya aynı grupta olmadıkları takdirde birbirlerine zıt hareketler yapıyorlar ve dejenerasyon başlıyor."