Eski kitapların tarihi

Hedges, 1579 tarihli Karayip Denizi'ni gösteren bir haritanın yapım tarihini genetik tekniğiyle saptadı.

Genetikte bir canlının ortaya çıkışını tarihlemek için kullanılan bir teknik, eski kitapların ne zaman basıldığının araştırılmasına uygulanıyor.

Kütüphaneciler genetik biliminin bazı tekniklerini kullanarak eski kitapları tamir etmede kullanabilecek. Genetik mutasyon ile aynı mantığa dayanan bu teknik, kitapların eskime ve çürüme süreçlerinin hesaplayabiliyor. Bu yöntemle Shakespeare"in Hamlet"i ne zaman yazdığı da açıklığa kavuşacak.


Tekniği keşfeden Pennyslyvannia State University biyoloji profesörü Blair Hedges, jeoloji ve biyolojide kullanılan mutasyon tekniklerinden esinlendiğini belirtiyor. Yeni teknik kitapların yaşını tespit etmek için eski kitaplarda kullanılan tahta ve bakırdaki zaman içindeki değişimleri sayıyor.

BAKIR VE TAHTA PLAKADAN BASILAN KİTAPLAR
Kitap basımı 19"üncü yüzyılda büyük değişim geçirdi. Modern makinelerden önce baskı makineleri yazıyı tahta veya bakır plakalarla kağıdın üstüne işliyordu. Matbaacılar masrafları kısmak için, kitabın yeni baskılarında bu plakaları üstüste birçok kez kullanıyordu. Bakır ve tahta plakalar zamanla bozulup eriyordu. Bu da sonraki baskılarda kitabın kalitesini düşürüyordu. Örneğin baskı tahta plaka kullanılması halinde sayfa üzerinde satır araları açılıyor, bakır plakadan yapılar baskılarda ise resimler silikleşiyordu.

RÖNESAS KİTAPLARI İNCELENDİ
Rönesas döneminden kalma 2 bin 674 kitap ve harita üzerinde inceleme yapan Hedges, resim tarayan bir yazılımla aynı kitabın farklı baskılarındaki ufak basım farklarını istatistiksel olarak kaydetti. Hedges, zamanla yapılan yeni baskıların daha düşük kalite gösterdiğini ve bunun zaman ile ilişkilendirilebileceğini belirtiyor. Bu istatistik için bir taban yılı baz alan Hedges, yapılar baskı sayısı üzerinden geriye veya ileri doğru baskı farklarının anlaşılabileceğini savunuyor.

Bu önerme ancak aynı kitabın aynı plakalarla basıldığı durumlar için geçerli.

SADECE 2 AYLIK OYNAMA
Hedges, yöntemini 16"ıncı yüzyıldan kalma tahta plakayla basılmış haritalar üzerinde denedi. Tekniğin kitaplar için gösterdiği tarih ile gerçek tarihçilerin verdiği basım tarihleri arasında en fazla 2 aylık bir oynama vardı. Hedges, tekniğin Rembrandt"ın kimi el yazmaları ve Shakespeare"in "Hamlet" ve "Romeo ve Juliet" gibi tarihi bilinmeyen oyunlarını için kullanılabileceğini vurguluyor.

Kaynak: Proceedings of the Royal Society