Erken seçim olacak mı yeni seçim barajı ve sistemi!

16 Nisan referandumundan sonra erken seçim olacak mı? Yeni seçim barajı kaç olacak? Yeni seçim sistemi nasıl işleyecek? Referandum sonrası yönetim sistemine ilişkin çarpıcı detayları Hürriyet gazetesi yazarı Abdülkadir Selvi yazdı.

Hürriyet gazetesi yazarı Abdülkadir Selvi bugünkü köşesinden Türkiye'nin yeni seçim sistemine ilişkin detayları yazdı. 

"Baraj kaç olacak hangi seçim sistemi gelecek" sorusunu bugünkü yazısının başlığına taşıyan Selvi, 17 Nisan sabahı başka bir Türkiye'ye uyanılacağını yazdı. 

İşte Selvi'nin bugünkü yazısı...

"Turgut Özal, AB’ye tam üyelik başvurusu yaparken “Uzun, ince bir yoldayız” demişti.

Referandum süreci de onu andırıyor.

16 Nisan’da sandıktan evet çıkarsa Türkiye kritik bir sürece girecek.

Uyum yasaları yapılacak, Meclis İç Tüzüğü değişecek. Parlamenter demokrasiye göre dizayn edilen sistem başkanlık sistemine göre şekillendirilecek. Öncelikle Seçim Yasası ve Siyasi Partiler Yasası’nın değiştirilmesi gerekiyor.

Başbakan Binali Yıldırım, seçim barajının düşürülebileceğini söyledi. Yüzde 10 barajının yüzde 7’ye çekilmesi konuşuluyor. Seçim sistemiyle ilgili bir dönem dar bölge ve daraltılmış bölge seçenekleri üzerinde durulmuştu. Daha çok daraltılmış bölge üzerinde duruluyor. Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan son sözünü söylemediği için bir ihtiyat payı bırakmak lazım.

ERKEN SEÇİM İHTİMALİ

Tabii daha 16 Nisan sandığı açılacak. Çıkacak evet ya da hayır oylarının oranı siyasetin bundan sonraki yol haritasını belirleyecek.

Başkanlık sisteminin ülke açısından acil bir ihtiyaç olduğu teziyle referanduma gidiyoruz. Ama madem o kadar acil bir ihtiyaçtı, neden 2019 yılı beklenecek sorusu geçerliliğini koruyor. Anayasa değişikliğini hazırlayan danışman bir grupla yaptığımız görüşmede bu konu gündeme geldi. 2019 tarihinin Meclis’in süresiyle ilgili teknik bir ifade olduğu söylendi. Evet çıkarsa 6 ay içinde uyum yasaları çıkarılacak. 2019 mutlak bir tarih değil. Madem ülkenin bu kadar acil bir değişikliğe ihtiyacı vardı, o zaman seçimlere gidip bir an önce yeni sisteme geçelim denilebilecek. Ya da 2019’a kadar beklenecek. Burada çıkacak olan sonuç belirleyici olacak. 16 Nisan önemli ama 17 Nisan da bir o kadar önemli gelişmelere sahne olabilir. Referandumdan sonra çifte sandığın önümüze gelme ihtimalini yabana atmamak lazım. Hatta güçlü bir ihtimal olarak bir kenara yazmakta fayda var.

Anayasa değişikliğinin mutfağında yer alan isimlerle sohbetimizden söz ettim ama sadece yukarıdaki bir cümleyi konuşmadık elbette ki. Birçok soruya yanıt aradık. Tek adamlık, başkan yardımcılarının belirlenmesi, denge ve denetleme konularındaki kaygıların ‘uyum yasaları’ ile giderileceğini söylediler. Ayrıntılara girince perde arkasına ilişkin bilgiler de ortaya çıktı.

BAHÇELİ İSTEDİ

“ABD’de başkan yardımcısı seçimle geliyor. Biz de niye seçimle gelmiyor?” diye sorduk.

İşte aldığımız karşılık:

“ABD’de başkan görevi tamamlayamadığında seçimlere kadar başkan yardımcısı ülkeyi yönetiyor. Kennedy öldürüldüğünde Johnson uçakta yemin edip göreve başladı. Biz bunu tartıştık. Başkanın görevini tamamlayamadığı bir boşalma durumu olduğunda kalan süreyi tamamlayacak olan başkan yardımcısının seçimle gelmesi lazım diye tartıştık. Ancak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, 'Biz çift başlılıktan kurtulmak istiyoruz. Bu çift başlılığı getirir’ diye itiraz etti. O zaman biz başka bir çözüm bulduk. Başkan yardımcısı, başkanın kalan süresini tamamlayamayacaksa, o zaman boşalma halinde 45 gün içinde seçim şartını getirdik.”

Kılıçdaroğlu, bin 500 başkan yardımcısı olabileceğini, eşin dostun yardımcı olarak seçilebileceğini iddia ediyor.

“Uyum yasalarında kimlerin başkan yardımcısı olabileceği düzenlenecek. En az 40 yaşında, üniversite mezunu gibi kriterler getirilecek. İki ya da en fazla 3 yardımcısı olur. Bu, reel siyasetin gereklerine göre belirlenir. Öyle dostlar, yakınlar başkan yardımcısı olabilir mi!?”

Ve tek adamlık...

“Tek adam rejimlerinin hükümet modelleriyle bir ilgisi yoktur. Tek adam rejimini üreten koşullar baskı, darbe ve içsavaştır. Hukuk sisteminin ürettiği tek adamlık yoktur.”

Referandumda alınacak sonuçla birlikte Türkiye’de dengeler yeniden belirlenecek, 17 Nisan sabahı başka bir Türkiye’ye uyanacağız.