'Erkeklerin soyu tükenmeyecek'

Yeni bir bilimsel araştırma Y kromozomu içindeki gen azalmasının durduğuna işaret ediyor. Daha önceki çalışmalar bu hızla erkekliğin 5 milyon yıl içinde yeryüzünden silineceğini öngörmüştü.

Yeni bir araştırma, daha önce düşünüldüğü gibi erkeklerin soyunun tükenmeyebileceğini ortaya koydu.

Daha önce sadece erkeklerin taşıdığı Y kromozonunun genetik olarak hızla azaldığı, dolayısıyla beş milyon yıl sonra yeryüzünde erkek kalmayabileceğine ilişkin bir çalışma yayımlanmıştı.

Y kromozomunun içindeki bir gen erkek üreme organlarının gelişimini ve erkeklik hormonlarının salgılanmasını sağlıyor.

Fakat, ABD'de yayımlanan Nature dergisinde yer alan yeni bir araştırma, söz konusu genetik azalmanın muhtemelen artık durduğunu ortaya koyuyor.

Eski teori

Avustralya'daki Milli Üniversite'den profesör Jennifer Graves daha önce Y kromozomundaki genlerin azalma hızını temel alarak yaptığı bir hesaplama sonucu, erkekliğin 5 milyon yıl gibi yeryüzünün tarihi bakımından çok kısa bir zaman dilimi içinde tamamen yok olabileceğini söylemişti.

Genetik uzmanı profesör Brian Skyes ise 2003 yılında yayımlanan Adam's Curse: A future without man ( Adem'in laneti: Erkeksiz bir gelecek) adlı kitabında Y kromozomunun ve erkeğin yeryüzünde yalnızca 100bin yıllık bir ömrü kaldığını ileri sürmüştü.

Bu öngörüler insanlardaki X ve Y kromozomlarının karşılaştırılmasına dayanıyordu. Bu iki kromozomdan Y şu anda 78, X ise 800 gen taşıyor.

Tarihte memelilerin ilk ortaya çıktığı zamanlarda bu iki kromozom içindeki gen sayısının eşit olduğu düşüncesi, gen azalmasının erkekliğin yok olmasıyla sonuçlanacağı çıkarsamasını getirmişti.

İşte Massachusetts Cambridge'deki Whitehead Enstitüsünden Jennifer Hughes ve arkadaşları da, Y kromozomundaki genlerin azaldığına ilişkin bu inancın abartılı olup olmadığını belirlemeye çalışıyorlardı.

Önce 2005 yılında Nature dergisinde yayımlanan çalışmalarında, insandaki Y kromozomunu, soyu yaklaşık 6 milyon yıl önce insandan ayrılan şempanzeninkiyle karşılaştırdılar.

Aynı ekip şimdi bu karşılaştırmayı insanlardan yolu çok daha eskiden, 25 milyon yıl önce ayrılmış olan rhesus makak maymunu ile yaptı.

Bu karşılaştırmalı çalışmalar, Y kromozomundaki gen sayısı gerilemesinin yakın tarih içinde çok minimal bir düzeyde olduğunu, örneğin Y kromozomnun son 6 milyon yıldır tek bir gen kaybetmediğini, son 25 milyon yıldır ise sadece bir adet gen kaybettiğini ortaya koyuyor.

Jennifer Hughes BBC'ye verdiği mülakatta, "Y kromozomu hiç bir yere kaybolmuyor ve gen kaybı muhtemelen durmuş bulunuyor" dedi.

Hughes "Bu azalmanın başka bir zaman yinelenmesi ihtimalini tamamen yok sayamayız. Ama Y kromozomundaki genler şu anda hiç bir yere gitmiyor. Doğal ayıklanma süreci içinde gayet iyi bir şekilde korunuyorlar." diye ekledi.

X ve Y kromozomları

İnsan hücrelerinin çoğu, bir çifti cinsiyet kromozomu olmak üzere, 23 kromozon çifti taşıyor. Kadınlarda cinsiyet kromozomlarının ikisi de X , erkeklerde ise bir X ve bir Y oluyor. İşte erkek üreme organlarının gelişimi ve erkeklik hormonlarının salgılanmasını bu Y kromozomu tetikliyor.

Y kromozomunun genetik olarak gerilemesinin sebebi, kadınlardaki iki X kromozomunun tersine erkekteki X ve Y kromozomları arasında üreme sırasında çok az genetik geçişlilik olmasıyla açıklanıyor. Çünkü bu, kromozomların bozulmalar ve eksilmelerinin nesiller boyunca taşınması anlamına geliyor.

Reading Üniversitesi'nden evrim biyolojisti ve Wired for Culture: Origins of the Human Social Mind (Kültürel Devreler: İnsan Beyninde Sosyalliğin Kökenleri) kitabının yazarı Mark Pagel, akademik çevrelerde zamanlamalar konusunda bazı tartışmalar olabileceğini ama son çalışma ile erkekliğin çok uzun bir geleceği olduğunun anlaşıldığını söyledi.

Pagel, "Çok güzel bir çalışma. Y kromozomunun erkeklikle ilgili genlerinin, memelilerin tarihinin başlangıcında bir süre hızla azaldığını sonra bu azalmanın yavaşladığını ve nihayetinde doğal ayıklama sürecinde bu azalmanın durduğunu ortaya koyuyor" dedi.