Emeklilik sistemi tek elde toplanıyor

Çalışma Bakanlığı’nın hazırladığı taslağa göre emeklilik sistemi tek elde toplanacak. Nüfusun tümünü kapsayan genel sağlık sigortası oluşturulacak.

Emekli olabilmek için ise 9 bin gün prim ödenecek. Sosyal güvenlik reformunun önemli ayaklarından biri olan ve genel çerçevesi daha önce açıklanan “Emeklilik Sigortası Kanunu” taslağı büyük ölçüde tamamlandı. Halen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca üzerinde çalışılan taslak, değişik emeklilik sistemleri ortadan kaldırılarak, tek bir emeklilik rejimi oluşturulmasını öngörüyor. Taslağın yasalaşması halinde, 506 Sayılı Sosyal Sigortalar, 1479 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar, 2108 Sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik, 2925 Sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar, 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar kanunları ile 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu yürürlükten kaldırılıyor. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların aylıkları hesaplanırken, eski sosyal güvenlik kurumlarında geçen hizmetleri için, tabi oldukları kanun hükümleri dikkate alınacak. PRİM GÜN SAYISI 9 BİNE YÜKSELİYOR Taslağa göre, emekli olabilmek için ödenmesi gereken prim gün sayısı, 7 binden 9 bine yükseliyor. Emeklilik yaşı, 1 Ocak 2036’da kadınlarda 59, erkeklerde 61’e yükselecek. Emeklilik yaşı, kademeli olarak artırılarak, 1 Ocak 2075’ten itibaren kadın ve erkek için 68 olacak. Taslak, kısmi emekliliğe hak kazanmanın şartlarını da değiştiriyor. Halen, kısmi emeklilik sonucu asgari aylık bağlanması için SSK’da “kadın ise 58, erkek ise 60 yaşın doldurulmuş olması, 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4 bin 500 gün prim ödenmesi”, Bağ-Kur’da “kadın ise 60, erkekse 62 yaşın doldurulmuş olması ve 5 bin gün prim ödenmesi”, Emekli Sandığı’nda ise “kadın ve erkekte 15 yıl hizmet ve 61 yaşın doldurulmuş olması” gerekiyor. Taslak, kısmi emekliliğe hak kazanılması için “65 yaşın doldurulmuş olması ve en az 6 bin 480 gün prim ödenmesini” öngörüyor. Taslak, yaşlılık aylığının hesaplanma esaslarının da değiştiriyor. Bu çerçevede, aylık bağlama oranı, yasanın çıkmasından sonraki 10 yılda yüzde 1.6’ya düşürülecek, sonraki yıllar için ise yüzde 1.5 olarak uygulanacak. Mevcut yasalara göre, isteğe bağlı sigortalılık, art arda 3 ay prim ödenmemesi halinde sona ererken, taslak, bir yılda en az 4 ay prim ödemeyenlerin isteğe bağlı sigortalılığının sona ermesini öngörüyor. YÜKSEK SAĞLIK KURULU KURULACAK Taslağa göre, tıp uzmanlarından 11 kişilik “Emeklilik Sigortaları Yüksek Sağlık Kurulu” oluşturulacak. Kurul, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Yüksek Sağlık Şurası’nın görev alanına giren konular hariç olmak kaydıyla, mesleki bilgi ve tecrübeye dayalı konularda bilirkişi sıfatıyla görüş bildirecek. Öte yandan, taslağa göre, kurum tarafından yapılacak hiçbir işlem veya verilecek hiçbir evrak, belge ve suretlerinden resim, harç ve damga vergisi alınamayacak. TEK BİR EMEKLİLİK REJİMİ GELİYOR Uzun süredir çalışmaları sürdürülen sosyal güvenlik reformu, birbirini tamamlayan dört bileşenden oluşuyor: Nüfusun tümünü kapsayan genel sağlık sigortası Sosyal hizmet ve yardımların tek elde toplanması ve nesnel yararlanma ölçütlerine göre tüm muhtaç kesimlerin bunlara erişebilmesinin sağlanması Tek bir emeklilik sisteminin kurulması Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur’un yerine “Sosyal Koruma Kurumu”nun getirilmesi