Emekli aylıkları çalışma süresi ve prime esas kazanca göre belirleniyor. Ancak son dönemde bu bozuldu. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, en düşük emekli aylıklarına yapılan artışın nasıl uygulanacağını ve emeklileri nasıl etkileyeceğini yazdı.
Abone olCumhurbaşkanı Erdoğan En düşük emekli aylığının 7 bin 500 liraya çıkarılacağı müjdesini verdi ancak geri kalan emekli hayal kırıklığı yaşadı.
Emekli aylığı halen 7500 TL ve üzerinde olanların aylıkları ise değişmeyecek.
Hükümetin son adımı tartışmaları beraberinde getirdi. Çok prim ödeyenle asgari ücretten ödenen primle emekli olanın maaşı birbirine çok yaklaştı. Kamuoyunda "emeklilik maaşlarında adaletsizlik yapılıyor" yorumları yapıldı.
Emeklilerin aylıkları, çalışma yaşamları boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen prime esas kazançları ve prim gün sayılarına göre belirleniyor. Prime esas kazancı yüksek olanlardan daha yüksek prim alındığı için emekli aylıkları da daha yüksek oluyor.
Aylık bağlanma oranlarının düşürülmesi
Prim günü az ve prime esas kazancı düşük olanların mağdur olmaması için emekli aylıklarında alt sınır uygulanıyor. 2000 öncesinde alt sınır brüt asgari ücretin yüzde 70’i iken 2000 sonrasında yüzde 35’e indirildi.
Emekli aylıkları 2000 öncesine göre daha düşük bağlanmaya başladı
Habertürk SGK uzmanı Ahmet Kıvanç, düşürülen ABO oranlarının adaletsizliği körüklediğine dikkat çekerek, yazısında şu ifadelere yer verdi:
"Aylık bağlama oranı (ABO) ise 9000 prim günü bulunan bir kişi için 2000 öncesinde yüzde 76.7 iken, 2000-2008 arasında yüzde 65’e, 2008 sonrasında da yüzde 50’ye düşürüldü. Bu iki uygulamadan dolayı emekli aylıkları 2000 öncesine göre daha düşük bağlanmaya başladı.
En düşük emekli aylığı 2019 yılı ocak ayında 1000 TL’ye yükseltildi. Daha sonra 2020 mart ayında 1.500 TL, 2022 ocak ayında 2.500 TL, 2022 temmuz ayında 3.500 TL ve 2023 ocak ayında da 5.500 TL oldu. Bu süreçte diğer SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına enflasyon farkı dışında sadece bu yıl ocak ayında yüzde 14.6 oranında artış yapıldı.
10 yıl prim ödeyenle 30 yıl prim ödeyen aynı aylık alacak
Sosyal güvenlik sisteminde emekli aylıkları külfet – nimet dengesine göre bağlanır. Başka bir ifadeyle, primine göre aylık bağlanır. Ancak, gelinen noktada asgari ücret üzerinden 3600 gün prim ödeyen ile 10.800 gün (kesintisiz 30 yıl) prim ödeyenin emekli aylığı 7.500 TL’de eşitlenmiş olacak.
"Bu gidişle ikisinin emekli aylığı çok kısa sürede eşitlenecek"
Asgari ücretle çalışarak 2000 sonrasında emekli olan bir kişinin normal emekli aylığı 3.777 TL. Asgari ücretin iki katı ücretle çalışarak prim yatıran kişinin emekli aylığı ise yaklaşık 10 bin TL, yani asgari ücretli emeklinin yüzde 165 üzerinde. En düşük emekli aylığının peş peşe artırılmasıyla bu ikisinin arasındaki fark yüzde 25’e düştü. Bu gidişle ikisinin emekli aylığı çok kısa sürede eşitlenecek."
ÖNCEKİ HABERLER
