Ekonomist Özgür Demirtaş dolar ve altındaki ani düşüşün sebebini açıkladı

18 lirayla rekor kıran dolar ve altın fiyatları dün gece çakıldı. Peki dolar ve altın fiyatlarını böyle büyük bir düşüşe sürükleyen neydi? Ünlü ekonomi ve finans uzmanı Prof. Dr Özgür Demirtaş kafa karışıklığını giderdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine toplantısının ardından kurdaki dalgalanmaları durdurmak için 10 maddelik tedbirleri açıkladı. Erdoğan'ın açıkladığı tedbirlerden TL mevduatlarına kur farkı ayarı hamlesine piyasalar olumlu tepki verdi. Gün içerisinde 18,43 ile rekor kıran dolar kısa süre içerinde Türk Lirası karşısında büyük kayıp yaşayarak 12,90 seviyesine geriledi. Bu gelişmelerinde arından herkes doların düşüşünün temel nedenini merak etti. Konuyu ise ekonomist Özgür Demirtaş, sosyal medya hesabından yorumladı.

Ekonomist Demirtaş tane tane anlattı
Tam 9 tweet atarak konuyu açıklayan Demirtaş, "Finans alanında bizim primary security dediğimiz ürünlerin yanında (mevduat, hisse, tahvil, emtia vs), bizim secondary security dediğimiz türev ürünleri vardır. Bu ürünlerin en ünlülerinden biri opsiyonlardır. İki tip opsiyon vardır. Alım opsiyonu ve satım opsiyonu. Alım opsiyonu yatırımcısına bir finansal ürünü belirli bir fiyattan alma hakkı verir. Örneğin Dolar/TL'yi almak yerine onu alma hakkını alabilirsiniz. Örneğin Dolar/TL 4 iken siz Dolar/TL'yi 7 liradan alma hakkını yani alım opsiyonunu almış olabilirsiniz. Eğer Dolar/TL 9'a çıkarsa siz 7'den alma hakkını kullanırsınız. Ve 7'den alıp 9 dan satınca edeceğiniz kar yanınızda kalır. Satım opsiyonları da bunun tersidir." ifadelerini kullandı.

"Hükümet bir ürün çıkarmak istiyor"
Hükümetin bir planı olduğunu vurgulayan Demirtaş, "Şimdi yukarıda anlattığım alım opsiyonunu alabilmenizin yanında bu opsiyonları başkasına satıyor da olabilirsiniz. Biz bunlara çıplak opsiyon işlemleri deriz. Benim anladığım kadarı ile Hükümet şöyle yeni bir ürün çıkarmak istiyor. Yeni bir TL mevduat hesabı ama o hesabın sahibine aynı zamanda bir dolar alım opsiyonu satmış gibi oluyor. Diyelim ki kişinin 150 lirası var. O sırada da Dolar/TL 15 lira (yani 10 doları var) Kişi 150 lirasını TL mevduatta tutuyor ama 15 lira seviyesinden de alım opsiyonu varmış gibi getiri elde ediyor. Yani Dolar/TL vade sonunda 19 lira olsa aradaki 4 liradan doğan farkın mevduat sahibine verilmesi gibi. Şimdi bu nedir ve etkisi ne olur?" dedi.

"Aslında bir faiz artışı bu"
Hükümetin örtülü faiz artışına gittiğini söyleyen Demirtaş, "Aslında Dolar/TL artışı oranında ekstra bir faiz artışıdır bu. Yani örtülü bir mevduat faizi gibi… Dolar/TL'deki düşüşün nedeni de bu faiz artışı… ikinci bir konu da bu ekstra faizin nereden ödeneceği? O da yeni para basarak ödenecek ise ekstra enflasyon anlamına gelebilir. 1970'lerde benzerlerinin yapılmış bir şey olduğunu biliyorum. Türkiye için Hayırlı olsun." dedi.