Geçtiğimiz yıl 80 firmanın faaliyet göstermek için müracaat ettiği bölgede bu yıl istekte bulunan firma sayısı 2.
Abone olBu kararlardan vazgeçilmezse Ege'nin gelir kaybı 1.1 milyar dolar, istihdam kaybı ise 20 bin kişi olacak Hükümetin bu yılın 6 Şubat'ında aldığı kararla serbest bölgelerdeki bazı vergi avantajlarını kaldırması, Ege Serbest Bölgesi'ni vurdu. Geçen yıl 80 yeni firmanın faaliyet göstermek için başvurduğu Ege Serbest Bölgesi'nde bu yıl bugüne kadar başvuran firma sayısı sadece 2'de kaldı. Avantajlar kalktı Daha önce yatırım yapmak isteyen Alman otomobil yıkama makineleri üreticisi Dematec, vergi avantajlarının kaldırılmasının ardından yatırımdan vazgeçtiğini açıkladı. Seramik ticareti yapan ABD'li Gothicstone ile İspanyol Oriental firmaları da Ege Serbest Bölgesi'ne gelmekten vazgeçerken, Organik Holding de yatırım için Hollanda'yı tercih etti. Yine otomotiv sektöründe faaliyet gösteren İtalyan ortaklı Master, Makine parçaları üretimi yapan Totomak ve Hint ortaklı Nesan firması ise Ege Serbest Bölgesi'ne yatırım kararını geri aldı. Geçen yıl Ege Serbest Bölgesi'ne 80 yeni firmanın geldiğini ifade eden Ege Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş. (ESBAŞ) Koordinatörü Fahri Gökyayla, Hükümetin bazı vergi avantajlarını kaldırdığı 6 Şubat tarihinden sonra sadece 2 firmanın bölgeye geldiğini söyledi. 2003'ü arar olduk Geçen yılın ilk 3 ayında bölgenin çok hareketli olduğunu vurgulayan Gökyayla, "2003 yılını arar olduk. Bölgedeki mevcut firmalar üretim ve ticaretini sürdürüyor ama bölgeye başvuran firma sayısı bıçak gibi kesildi. 6 Şubat kararları bizim için dönüm noktası oldu. Yılbaşından, kararın çıktığı güne kadar (6 Şubat) 14 firma bölgeye müraacat ederken, o tarihten bugüne kadar geçen 2.5 ayda ise sadece 2 firma başvurdu. Türkiye'nin yeni yatırımlara ihtiyacı olduğu bir dönemde bu kararlar gözden geçirilmeli" dedi. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın İzmir'de kendilerine destek sözü verdiğine işaret eden Gökyayla, bakanın, 6 Şubat'ta alınan kararları telafi edeceğini açıkladığını kaydetti. Unakıtan'a güveniyoruz Unakıtan'ın bu konudaki yaklaşımını çok beğendiklerini ve kendisine çok güvendiklerini anlatan Gökyayla, Ankara'da bu konuyu bizzat takip edeceklerini vurguladı. Türkiye'nin yabancı sermaye ve yeni yatırımlara ihtiyacı olduğunu diğer serbest bölgelerde yaşanan çarpıklıklar yüzünden sermaye çeken, istihdam sağlayan serbest bölgelerin cezalandırıldığını anımsatan Gökyayla, bu yanlıştan dönülmesini istediklerini kaydetti. Ege Serbest Bölgesi'nde 100'ü yabancı olmak üzere halen 400 firmanın faaliyet gösterdiğine dikkat çeken Gökyayla, telafi edici uygulamalar olmadığı takdirde, mevcut firmaların da bölgeden gidebileceğini açıkladı. İstanbul'u solladık Türkiye'de 21 serbest bölge olduğunu, sadece 5 tanesinin tam olarak işlevini yerine getirdiğini dile getiren Gökyayla, 10 yılda Türkiye'ye gelen yabancı sermayenin yüzde 10'unu Ege Serbest Bölgesi'nin çektiğini söyledi. İstanbul'da yer alan 4 serbest bölgenin yarattığı katma değerin Ege Serbest Bölgesi'nin yarattığı katma değere ulaşamadığını anlatan Gökyayla, "İstanbul'da Atatürk Hava Limanı, Tuzla, Çatalca ve Çorlu'da serbest bölgeler faaliyet gösteriyor. Ancak 4 serbest bölge İzmir'deki serbest bölgenin istihdamını ve katmadeğerini yakalayamadı. Onlar da zaten bizi bu konuda tebrik ediyorlar. Bu Ege Serbest Bölgesi'nin diğer serbest bölgeler içindeki değerini de ortaya çıkarıyor" dedi. ALINAN KARARLAR * Ticaret yapacak yeni firmalar için kurumlar vergisi muafiyeti kaldırıldı * Üretim yapacak yeni firmalarda da AB'ye tam üyelikle birlikte kurumlar vergisi muafiyeti kaldırılacak * Çalışanların gelir vergisi muafiyeti bölgeye yeni gelecek ticaret ve üretim yapacak firmalarda kaldırıldı * Bölgede faaliyet gösteren firmalardan da gelir vergisi muafiyeti 2008 sonunda kaldırılacak * Gümrük Vergisi istisnası devam edecek * Bölgeye yeni girecek üretim ve ticaret yapacak firmalarda damga vergisi, resim harç istisnası kaldırıldı * Mevcut firmalarda ise 2008 yılı sonunda kaldırılacak * Maliye Bakanlığı kontrolü getirildi * Vergi beyannamesi zorunluluğu getirildi ESBAŞ NE İSTİYOR? * Serbest Bölgelerde 2008 sonunda kaldırılacak olan gelir vergisi muafiyeti Türkiye AB'ye tam üye oluncaya kadar uzatılmalı * 36 ilde uygulanan teşvik yasasında yer alan SSK'daki işveren payı ve enerjinin Hazine tarafından ödenmesi hükümleri serbest bölgeler için de geçerli olmalı IMF DE KARŞI DEĞİL "Vergi istemedi" IMF'nin hükümetten Türkiye'deki vergi açığının kapatılmasını istediğini dile getiren Fahri Gökyayla, Hükümetin ise serbest bölgelerdeki vergi muafiyetlerini kaldırarak vergi açığını kapatma yolunu tercih ettiğini kaydetti. ABD'de IMF yetkilileri ile görüşen Kaya Tuncer'e "Biz serbest bölgelere vergi getirin demedik. Vergi açığınızı kapatmak için düzenleme yapılmasını istedik" şeklinde konuştuklarını açıklayan Gökyayla, şunları söyledi: "Bütün bunlara rağmen Hükümet 'IMF istediği için serbest bölgedeki muafiyetleri kaldırdık' diyor. IMF sadece Türkiye'nin bütününde vergi düzenlemesi yapılmasını istiyor. Hükümet ise sadece serbest bölgelerin muafiyetini kaldırıyor. Bunun sonucunda da ülkeye yabancı sermaye getiren ve istihdam yaratan serbest bölgelere yeni yatırımcı gelmesini engelliyorlar." Uygun kullanılmalı Serbest Bölgelere getirilen yeni düzenlemeleri değerlendiren maliye uzmanları şu görüşleri dile getiriyor: "Maalesef Türkiye'de serbest bölge sistemi sulandırılmış durumda. Buralar ihracattan çok iç piyasaya vergi avantajları sağlayıp mal satmak için kullanılır hale gelmiş. İstatistiklere göre serbest bölgeden yapılan satışların yüzde 70'e yakını iç piyasaya olmuş. Oysa serbest bölgelerin kuruluş amacı, bu bölgelerde gerek iç piyasadan gerekse dış piyasadan gelecek ara mamül veya hammaddenin işlenip ihraç edilmesi. Bu Uzakdoğu'da böyle yapılıyor. 11 bin kişiye istihdam sağlıyor Ege Serbest Bölgesi'nde 400 firma faaliyet gösteriyor. 11 bin kişiye istihdam sağlayan bölge, geçen yıl 2.5 milyar dolar ticaret hacmini yakaladı. Serbest bölgeler içinde üretim ağırlıklı tek bölge olan Ege Serbest Bölgesi, kurulduğu 1992 yılından bugüne kadar 13 milyar dolar ticaret hacmine ulaştı. Delphi Packard, Delphi Diesel Systems, Pulse Eldor, Hugo Boss, Akzo Nobel gibi dünya devlerine ev sahipliği yapan bölge, son 10 yılda Türkiye'ye gelen yabancı sermayenin yüzde 10'una da tek başına çekti. 2012 yılında tam olarak dolması hedeflenen bölgede 30 bin kişiye istihdam sağlanması ve yılda 5 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılması öngörülüyor. Önlem alınmazsa eldekiler de gider Ege Serbest Bölgesi'nin Türkiye'deki serbest bölgelerin en başarılısı olduğunu dile getiren ESBAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Tuncer, dünyada da örnek gösterilen modern bir endüstri merkezi olduklarını söyledi. Yabancı sermaye Ege Serbest Bölgesi'ndeki güzel gelişmelere 5084 sayılı yasa ile büyük bir darbe vurulduğunu dikkat çeken Tuncer, "Anılan yasa ile mevcut serbest bölge firmalarının müktesep hakkı olan vergi muafiyetleri sınırlandırılması, yeni gelecek üretici firmalar için kısmi muafiyet, diğerleri için tam vergi mükellefiyeti getirildi. Yakında AB'ye girecek olan Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya ve Bulgaristan gibi ülkeler verdikleri teşvikler ve yarattıkları istikrar ortamıyla yüksek miktarda yabancı sermaye çekmektedirler. Henüz AB'den tarih almamış olan Türkiye'nin 5084 nolu kanunla kısıtlatılmış olan serbest bölge avantajlarıyla yabancı sermaye çekmesi çok zor" diye konuştu. Haksızlık yapılmasın Hükümetin 36 ile sağladığı teşviklerden sosyal sigorta primi işveren payı desteği ile ucuz enerji desteğini serbest bölgelere de sağlamasını istediklerini ifade eden Tuncer, 2004 yılını ancak bu şekilde kazanılabileceğini bunun içinde acele edilmesi gerektiğini kaydetti. Tuncer şunları söyledi: "Ege Serbest Bölgesi'nde istihdamın, nihai hedef olan 35 bin kişiye çıkması, yıllık ticaret hacminin de 5 milyar dolara yükselmesi ve haksız rekabet yaratılmaması için bir an önce bu telafi edici teşviklere ihtiyaç var. Aksi halde bölgedeki istihdam ve ticaret hacmi artacağına gerileyecek ve İzmir'e yeni bir haksızlık daha yapılmış olup, işsizlere ise çare bulunmamaya devam edilecektir."