Dünyanın ilk akıl hastanesi Türkiye'de! Üstelik 'yok olma' tehlikesiyle karşı karşıya...

Nevşehir'in Derinkuyu ilçesinde bulunan ve 'dünyanın ilk akıl hastanesi' olarak bilinen kayadan oyma Aya Maryeros Manastırı, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. İlçe sakinleri, çevredeki yer altı şehrine tünellerle bağlantısı da olan manastırın restore edilerek turizme kazandırılmasını bekliyor.

NEVŞEHİR'in Derinkuyu ilçesinin sahip olduğu yer altı şehri ve Osmanlı Sultanı Abdülmecit Han'ın 1858'de yaptırdığı Üzümlü Kilisesi ile önemli bir turizm merkezi olduğunu belirten Belediye Başkanı Ahmet Taşçı, ilçede 'dünyanın ilk akıl hastanesi' olduğu ifade edilen kayadan oyma manastırın da bulunduğunu bildirdi. Taşçı, "İlçemizde bulunan manastırın, Bizans döneminde yapıldığı söyleniyor. Burasının, dünyanın ilk akıl hastanesi olduğu ifade ediliyor. Geçmiş zamanlarda hastalar buraya gelip tedavi olmuşlar ve şifa da bulmuşlardır. Manastırın restore edilip ilçemiz turizmine kazandırılmasını bekliyoruz. Bu manastırın, ilçemizdeki yer altı şehrine geçiş tünelleri bulunmaktadır. Derinkuyu ilçemizin her tarafında tüneller var ve bu tünellerin açılması gerekir. Ayrıca bu manastır, Kaymaklı beldesindeki yer altı şehrine de tünelle bağlanmış" dedi.

AKIL HASTANESİ VE DÜŞMANA KARŞI ÜS

Geniş bir bahçe içinde, tek katlı olan ve ikamet amaçlı kullanılan taş bina ile girişi birleşen kayadan oyma Aya Maryeros Manastırı'na, demir kapıdan giriliyor. Yaklaşık 20 basamaklı taş merdivenden inilince kayadan oyulma geniş bir alana geçiliyor. Manastırın tam ortasında, merkezi belirtmek için yuvarlak kenarlarında daire oluşturacak şekilde sıralanmış taş döşemeler bulunuyor. Geniş alanın etrafında, yine kayadan oyularak oluşturulan odalar yer alıyor. Bu odaların girişleri, sonradan yapıldığı anlaşılan tahta kapı ve çerçevelerle kapatılmış durumda. Ortadaki merkez taşının solunda yer alan geniş sütunun içi de oyularak 6 basamaklı merdivenle ulaşılan bir kürsü oluşturulmuş. Manastır ya da akıl hastanesi yöneticilerinin bu kürsüden çalışmaları yönettikleri belirtiliyor. Manastırın güney kısmında bulunan tünelin, Derinkuyu Yer Altı Şehri'ne, kuzeybatı cephesindeki tünelin ise Kaymaklı beldesindeki yer altı şehrine bağlantısı bulunuyor. Yetkililer, zamanında akıl hastalarının tedavi edildiği bir yer olan manastırın, aynı zamanda düşman tehlikesi karşısında bölgedeki insanların yer altı şehirlerine geçişini sağlayan bir üs olarak da kullanıldığını ifade ediyor.

MANASTIRI, DEFİNE AVCILARI TALAN ETMİŞ

İlçenin yaşı ilerlemiş sakinleri, manastırın çok defalar define avcılarının talanına uğradığını da belirtti. İlçe sakinleri, şunları söyledi:

"Biz çocukluğumuzda buraya gelirdik. İçeride tahta kapılar, çerçeveler, şamdanlar, mumluklar vardı. Şimdi bunların hiçbirisi yok. Define avcıları bunları ve belki de kazı yaparak elde ettikleri başka değerli eşyaları alıp götürmüşler. Manastırın izi silinmek üzere ve bu bizi üzüyor. Bu kültürel mirasa sahip çıkılması gerekir. Burasının dünyanın ilk akıl hastanesi olduğu, manastırın Derinkuyu ve Kaymaklı'daki yer altı şehri ile bağlantısı bulunduğu da söyleniyor."