Döviz vergisine hazır mısınız?

Son günlerin en çok konuşulan konularından biri de döviz ve altın kurlarındaki artış.

Hem de bu artış, döviz cinsinden borcu olanların uykularını kaçıracak cinsten. 

Döviz borcu olanlar kur artışı nedeniyle çoğalan borçlarını nasıl ödeyeceğini kara kara düşünmekteyken, döviz alacağı olanları da 'nasıl tahsil edeceğim, alabilecek miyim?' endişesi sarmış durumda. 

Kurdaki hareketlilikten en çok etkilenen kesim olan ticari işletmelere gelince...

Bu hareketlilik daha doğrusu bu artış; hesabında döviz cinsinden alacağı veya borcu olan işletmeleri yakından ilgilendirecek.

Nedenine gelince...

Vergi Usul Kanunu'nda "Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Bu madde hükmü senetli ve senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da caridir." yazan bir madde var. ( VUK Md. 280 ) 

Bu maddeye göre, kasasında veya bankasında döviz cinsinden parası olan şirketlerle, döviz cinsinden alacağı olan işletmeler bu sene kur artışı sebebiyle çok daha fazla Gelir ve Kurumlar Vergisi ödeyecek. Hem de hatırı sayılır cinsten. 

KASA VEYA BANKASINDA DÖVİZ OLANA VERGİ...

Örneğin; (X) Anonim şirketinin 30.09.2021 tarihinde banka hesabında 200 bin doları bulunmaktadır. Bu tarihte dolar kuru 8,84 TL'dir. Şirket üç ay boyunca hiç işlem yapmadığından 200 bin dolar 31.12.2021 tarihinde aynı şekilde durmaktadır. Bu tarihteki kur ise 12,98 TL'dir. 

(X) Anonim şirketi 2021 yılının son üç ayında hiç iş yapmamış ve gelir elde etmemiş olsa da Kurunlar Vergisi Beyannamesinde bankasındaki 200 bin doların kur farkı için 828 bin TL kazanç gösterecek. Bu kur farkı kazancı üzerinden de 207 bin TL vergi ödeyecek. (Kur farkı gelirinin % 25'i)

DÖVİZ ALACAĞI OLANA DA VERGİ...

Kur farkından kaynaklanan kazanç sadece şirketlerin kasa ya da bankasındaki mevcut döviz tutarları için değil, işletmelerin döviz cinsinden olan alacakları için de geçerli. 

Yukarda yazdığım örnekteki hesaplamada olduğu gibi;

30.09.2021 tarihinde, yurt dışı satışı nedeniyle 200 bin dolar alacağı olan ve 31.12.2021 tarihi itibari ile bu alacağını henüz tahsil etmemiş (X) Anonim şirketi, kur artışı nedeniyle tahsil edemediği alacağı için "kur farkı kazancı" beyan edecek. Kur farkına ait gelirinin vergisi 207 bin TL'yi de 30.04.2021 tarihinde Kurumlar Vergisi ile ödeyecek. 

DÖVİZLİ BORCU OLAN DAHA AZ VERGİ ÖDEYECEK...

İşletmelerin döviz cinsinden borçları mal ve hizmet alımı yaptığı işletmelere olabileceği gibi banka ve diğer finans kurumlarından kullanılan kredilerden de kaynaklanabiliyor.

VUK Md. 280'e göre dövizli borçlar da borsa rayicine göre değerleneceğinden geçici vergi dönemlerinde dövizli borcu olan işletmeler kur farkından kaynaklanan tutarı "kur farkı gideri" olarak yazabilecek. Bu gider, işletmelerin diğer gelirlerinden indirebileceğinden işletme ya daha düşük vergi ödeyecek ya da hiç vergi ödemeyecek. 

Özetle; kurdaki artış devam ettiği sürece mevcutta dövizi veya döviz alacağı olan işletmelerin vergisi artacak, döviz borcu olanların vergisi ise ya daha düşük olacak ya da hiç olmayacak. 

Kasasında, bankasında döviz olan veya dövizli cari alacağı olan işletmeler mali müşavirlerinize "Neden bu kadar çok vergim çıktı?" diye sormadan önce bu yazdıklarımı unutmayın. 

20 Aralık'ta her ne kadar "kur korumalı mevduat sistemine" geçilmiş ve döviz kuru artışının önüne set çekilmiş olsa da kur son üç ayda neredeyse yüzde elli arttı.

Benden hatırlatması...