Doğalgaz'da 'Al ya da öde ' pazarlığı

Tüketimdeki düşüş tehlike sinyalleri veriyor. Böyle giderse Rusya'ya kullanmadığımız doğalgaz'ın parasını ödeyeceğiz.

Doğalgaz tüketiminde meydana gelen düşüş, kullanılmayan gazın parasını ödememek için Botaş'ı harekete geçirdi. Yakında Türkiye'ye gelecek bir Rus heyetiyle 'Al ya da öde' anlaşmasının esnetilmesi masaya yatırılacak. Anlaşma olmaması halinde alınmayan gaz için 1,5-2 milyar dolar ödenmesi gündemde.
 
Kış mevsiminin beklentilerin aksine sıcak geçmesi, doğalgaz satışlarını olumsuz etkiledi. Kamu şirketi Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (Botaş), satışları artırmak için konutlara zararına satış yaparken, kamu elektrik santrallerine yüksek fiyatla gaz veriyor. Enerji Bakanlığı ve Botaş çevrelerinden edinilen bilgilere göre, satışların artmaması halinde yaklaşık 1,5-2 milyar dolar alınmayan gaza para ödenmesi gündemde. Enerji yönetimi, bir taraftan alınmayan gaza para ödememek için zam yapmazken, diğer yandan Ruslarla 'Al ya da öde (take or pay)' maddesinde esneklik için görüşüyor. Bu kapsamda önümüzdeki günlerde Türkiye'ye gelecek Rus heyetiyle öncelikle 'Al ya da öde' konusu masaya yatırılacak. Botaş, konuyla ilgili soruların "Gerekli izinler aldıktan sonra" cevaplanacağı bilgisini verdi.

Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'na göre, 2008'de doğalgaza yüzde 89 zam yapıldı. Zamdan sonra konutlarda kombiler kısılırken sanayi tesisleri de kömür, fuel oil, motorin gibi alternatif yakıtlara yöneldi. Bu durum, Botaş'ın gaz satışlarını olumsuz etkiledi. Yüksek zamlara küresel krizi de eklenince satışlar düşmüş; Botaş, 2008 ve 2009 dönemleri için alınmayan gaza yaklaşık 1,3 milyar dolar ödemişti. Bütün bu gelişmeleri dikkate alan Botaş, satışları artırmak için konutlara ucuz doğalgaz satıyor. Sektör çevrelerinden edinilen bilgiye göre halen bin metreküp doğalgaz konutlara yaklaşık 340 dolara veriliyor. Aynı miktar gaz, kamu elektrik santrallerine ise 440 dolara satılıyor. Sanayici ise bin metreküp gazı, 315 dolara alıyor.

Botaş 2010 programına göre bu yıl sonuna kadar 33,8 milyar metreküp doğalgaz satılacak. Ekim sonu itibarıyla satılan gaz miktarı ise 25,2 milyar metreküp. Şirketin bu yıl için asgari alım miktarı (Al ya da öde) yaklaşık 38 milyar metreküp. Tahminlere göre bu yıl için 5-6 milyar metreküplük 'Al ya da öde' riski söz konusu. Bu yıl için gaz satışlarındaki düşüşe en önemli etkenlerden birisi de Spot LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ithalatı gösteriliyor.

(Zaman)