Doğalgaz faturalarımız niye kabarık?

Sanayide ve ısınmada büyük ölçüde bağımlı olduğumuz doğalgazda faturalarımız gün geçtikçe kabarıyor. İşte bunun nedeni...

Diğer girdi unsurlarının yanı sıra Türkiye'de vergilerin de doğalgaz faturasını kabarttığı bildirildi. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Gelirler Başkontrolörü Dr. Semih Öz'ün yaptığı araştırma, son günlerin tartışmalı konusu doğalgazda, Türkiye'de vatandaş ve sanayicilerin büyük bir vergi yükü altında bulunduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, dünya genelinde doğalgaz kullanımı sürekli artıyor. 1992 yılından 2002 yılına kadar olan dönemde, doğalgaz tüketiminde her yıl yüzde 2,3'lük bir artış kaydedildi. Bu trendin sürmesiyle 2030 yılında dünya enerji kaynaklarının yaklaşık yüzde 25'inin doğalgazdan karşılanacağı tahmin ediliyor. Doğalgaz kullanımı, elektrik üretimi ile konutlar ve sanayide yoğunlaşıyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde doğalgaz santrallerinin sayısı her geçen gün artıyor. TÜRKİYE'DE DURUM Araştırmaya göre, doğalgaz tüketimi Türkiye'de de büyük bir hızla yaygınlaşıyor. 2004 yılı sonu itibarıyle, Türkiye'de enerji tüketiminin yüzde 22,7'si doğalgazdan sağlanıyor. Bunun yaklaşık yüzde 50'si de Rusya'dan ithal ediliyor. Türkiye, dünyada önemli petrol ve doğalgaz ithalatçısı ülkelerden biri olarak görülüyor. Türkiye, OECD ülkeleri arasında doğalgaza uyguladığı vergilerle de dikkati çekiyor. OECD'de sanayide kullanılan doğalgaza vergi uygulayan az sayıdaki ülkeden biri olan Türkiye, sanayide kullanılan doğalgaz satış fiyatına yüksek vergi uygulayan ülkeler sıralamasında da ilk sırada yer alıyor. Türkiye'de bütün vergiler dahil edildiğinde, sanayide kullanılan doğalgazın satış fiyatındaki vergi yükü yüzde 22,1'e ulaşıyor. Bu oran Finlandiya'da yüzde 11,4, Macaristan'da yüzde 3.8, İsviçre'de ise yüzde 0,8 olarak hesaplanıyor. BİR ÇOK ÜLKE VERGİ ALMIYOR Öz'ün araştırmasına göre Türkiye, sanayide kullanılan doğalgazdan katma değer vergisi dışında 22,94 YTL vergi alıyor. Bu rakam İngiltere'de 6,4 Sterlin, günümüzdeki kurlarla 14,46 YTL olarak belirleniyor. İsviçre de sanayide kullanılan doğalgaza 3,8 Frank (3,96 YTL) tüketim vergisi uyguluyor. Söz konusu tutar, Hollanda'da 11,7 Avro (18,8 YTL), Finlandiya'da da 19.95 Avro (32,1 Avro) düzeyinde bulunuyor. Ancak Türkiye'de katma değer vergisi eklendiğinde, satış fiyatındaki vergi yükü bu ülkeleri geride bırakıyor. Çek Cumhuriyeti, Fransa, Yunanistan, İrlanda, Polonya, Portekiz gibi ülkelerde ise sanayide kullanılan doğalgaz vergiye tabi tutulmuyor. KONUTLARDA KULLANILAN DOĞALGAZDA DURUM Konutlarda kullanılan doğalgaza uygulanan katma değer vergisi (KDV) açısından ise Türkiye, OECD'de orta sıralarda bulunuyor. Konutlarda kullanılan doğalgaza Avusturya yüzde 20, Çek Cumhuriyeti 25, Yunanistan yüzde 8, Almanya yüzde 16, İngiltere yüzde 5, Türkiye de yüzde 18 KDV uyguluyor.