Dış ticaret açığı yüzde 91.1 arttı

Merkez Bankası, Türkiye'nin 2002 yılına ilişkin ödemeler dengesi bilançosunu açıkladı.

Türkiye, 2002 yılında, 39 milyar 951 milyon dolar ihracat, 48 milyar 541 milyon dolar ithalat gerçekleştirirken, dış ticaret açığı yüzde 91.1 artışla 8 milyar 590 milyon dolar oldu. 2001 yılında 3 milyar 39 milyon dolar tutarında bavul ticareti gelirinin de ilave edilmesiyle 35 milyar 252 milyon dolar olarak gerçekleşen ihracat gelirleri, geçen yıl 4 milyar 65 milyon dolar tutarındaki bavul ticaretinin katkısı ile 39 milyar 951 milyon dolar oldu. 2001'de 989 milyon dolar tutarındaki altın ithalatı da dikkate alındığında ithalat harcamaları 39 milyar 748 milyon dolara ulaşırken, geçen yıl 1 milyar 347 milyon dolar tutarındaki altın ithalatı ile birlikte ithalat harcamaları 48 milyar 541 milyon dolar olarak belirlendi. Bu gelişmeler sonucu, 2001 yılında 4 milyar 496 milyon dolar düzeyindeki dış ticaret açığı, 2002 yılında yüzde 91.1 oranında artarak, 8 milyar 590 milyon dolara yükseldi. Diğer mal ve hizmet gelir giderleri Diğer mal ve hizmet gelirleri ana başlığı altında yer alan turizm gelirleri, geçen yıl 2001 yılına göre, yüzde 4.7 artarak 8 milyar 473 milyon dolar olurken, faiz gelirleri yüzde 9.6 azalarak 2 milyar 489 milyon dolara, diğer mal ve hizmet gelirleri de yüzde 22 oranında gerileyerek 5 milyar 2 milyon dolar oldu. Öte yandan diğer mal ve hizmet giderleri incelendiğinde; faiz giderleri yüzde 10.3, diğer mal ve hizmet giderleri yüzde 1.6 oranında azalırken, turizm giderleri ise yüzde 8.2 oranında arttı. Sonuçta bu kalemler sırasıyla 6 milyar 400 milyon dolar, 4 milyar 900 milyon dolar ve 1 milyar 880 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2002 yılında karşılıksız transferler kalemi içinde yer alan işçi gelirleri yüzde 29.9 oranında azalarak 1 milyar 990 milyon dolar oldu. Sermaye hareketleri Doğrudan yatırım kaleminde, yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar ise 2001 yılına göre 2 milyar 681 milyon dolar azalarak, 585 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırım da, 2001'de 497 milyon dolar, 2002 yılında ise 175 milyon dolar olarak belirlendi. Böylece geçen yıl doğrudan yatırımlar kapsamında, net 410 milyon dolarlık giriş oldu. Uzun vadeli sermaye hareketleri Uzun vadeli sermaye hareketlerinde 2001 yılında 1 milyar 131 milyon dolar net çıkış, 2002 yılında ise 2 milyar 646 milyon dolar net giriş gerçekleşti. Bu başlık altında yer alan kalemlerden uzun vadeli döviz kredisi kullanımları 12 milyar 614 milyon dolardan 15 milyar 474 milyon dolara çıkarken, ''diğer sektörlerin'' borçlanmasında 2 milyar 676 milyon dolar, ''bankacılık sektörü'' borçlanmasında 440 milyon dolar artış, ''genel hükümet''in borçlanmasında ise 256 milyon dolar azalış gözlendi. Anapara geri ödemeleri 14 milyar 350 milyon dolardan 13 milyar 444 milyon dolara geriledi. Kısa vadeli sermaye hareketleri Kısa vadeli sermaye hareketleri-yükümlülükler toplam olarak incelendiğinde, 2001 yılında 11 milyar 165 milyon dolar, geçen yıl ise 574 milyon dolar azalış gözlendi. Bankalarca sağlanan krediler kaleminde 2001 yılında net 7 milyar 52 milyon dolar, 2002 yılında ise net 730 milyon dolar geri ödeme gerçekleşti. Mevduat hesapları, 2001 yılında 1 milyar 437 milyon dolar azaldı. 2002 yılında kredi mektuplu döviz tevdiat hesabında 719 milyon dolar artışa karşın özellikle, yurtdışında yerleşik bankaların bankalar nezdindeki hesaplarında gözlenen azalışa bağlı 266 milyon dolar tutarında gerileme gösterdi. Resmi rezervler 2001 yılında 2 milyar 694 milyon dolar azalırken, geçen yıl 6 milyar 1 milyon dolar arttı.