Dini ölçülere kurbanlık seçimi nasıl olmalı hangi hayvanlar kurbanlık olmaz

Kurban bayramına artık sayılı günler kaldı. 11 Ağustos pazar günü kurban bayramı başlayacak, kurbanlıklar kesilecek. Peki kurbanlık nasıl seçilir, büyükbaş, küçükbaş ve dana kurbanlıklar nasıl seçilir, alırken nelere dikkat edilmelidir?

Kurban bayramı için geri sayım başladı. Kurban bayramı 1. günü pazar günü idrak edilecek. Peki kurban bayramı için alınan kurbanlık büyükbaş, küçükbaş, dana ve koyunları nasıl seçmeliyiz? 

Peki dini ölçülere uygun kurbanlık nasıl seçilir, hangi kurbanlıklar kesilmez ve uygun kurbanlığı nasıl seçeriz işte merak edilenler...

DİNİ ÖLÇÜLERE KURBANLIK SEÇİMİ: Dini ölçülere uygun olması açısından kurban alımında dikkat etmeniz gereken noktalar var. Kurbanlığın, sağlıklı, besili olması, gebe olmaması, herhangi bir özrünün olmaması gerekiyor. Dini açıdan hayvanın kurbana uygun olma durumu büyükbaş hayvanın ağzını açtığınızda ergenleşen hayvanın ön iki süt dişinin dökülmesi, en az 2 tane kalıcı dişinin olması durumudur. Kalıcı dişlerin rengi, büyüklüğü, diş etine sağlamca bağlanması ile kolayca yan taraflarında bulunan süt dişlerinden ayrılırlar.

KURBANIN SAĞLIKLI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR: Sağlık açısından baktığımızda, hayvanın dört ayağını yere basar şekilde, ayakta olarak görmemiz gerekmektedir. Kurbanlıkların kulaklarının küpeli olması, büyükbaş hayvanların pasaportlarının bulunması, küçükbaş hayvanların nakil belgelerinin olması gerekiyor. Kurbanlık olarak seçilecek sığır ve mandalar 2 yaşını, koyun ve keçiler ise 1 yaşını doldurmuş olmalı. 

HAYVANIN BURNUNA BAKIN: Kurbanlık hayvanın etrafında 1-2 tur dönerek tırnaktan sırt bölgesine kadar bir gözlemleyin. Birkaç metre yürütülerek topallık olup olmadığına, solumasının normal olup olmadığına bakın. Gözlemler önemlidir. Hayvanın burnunun üst kısmının kuru ya da çatlak olmaması gerekir. Nemli ve parlak olmalıdır. Çatlak ve kuru meme hayvanın hastalık geçirdiğini, ateşinin yüksek olduğunu gösterir ki burun hayvanın sağlıklı olup olmadığı konusunda önemli bir göstergedir. Doğal deliklere dikkatli bakılmalıdır. Karakteristik burun akıntısı, ya da ishal belirtisi görülmemelidir.

KURBANLIK ÜÇGEN ŞEKLİNDEYSE DİKKAT: Kurbanlığın gözleri canlı olmalıdır, mat olmamalıdır. Tüyler düz ve parlak olmalıdır. Enfeksiyon geçirmiş hayvanda tüyler birbirine karışır, bakıldığında bir albenisi olmaz. İyi bir büyükbaş kurbanlık hayvan arkadan dik bir şekilde bakıldığında dolgun, bir küp şeklinde gözükür. Üçgen şeklinde gözüken hayvanlar genelde zayıf hayvanlardır.

KOYUN VE KEÇİ NASIL SEÇİLİR: Koyun keçi gibi küçükbaş hayvanlarda bel bölgesi elle sıkıldığında, kemik hissedilmesi genelde zayıf olduğunu gösterir. Yine göz, burnun üst tarafı, doğal delikler kontrol edilmelidir. Hayvanın yaşı ve küpesi kolaylıkla sorgulanabiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından akıllı telefonlar ve cihazlar için tasarladığı ücretsiz küpe sorgulama uygulaması ile hayvanın doğum tarihi, ırkı, uygulanan aşılarına kolaylıkla ulaşılabilirsiniz. 

KURBAN KESİMİ NASIL OLMALI: Kurbanı kesmeden önce strese sokmayın. Kesim için bahçe ya da yol kenarı yerine kurbanlık kesim yerlerini tercih edin. Kesim ve parçalama işlemlerinde kullanılan alet ve malzemeler paslanmaz çelikten olmalı ve sık sık dezenfekte edilmelidir. Her aşamada temiz ve içilebilir nitelikte su kullanılmalıdır.

KURBAN ETİNİ HEMEN YEMEYİN: Kesilen eti dinlendirmeden tüketmeyin. Yeni kesilen et ‘ölüm katılığı” nedeniyle pişirmede ve sindirimde güçlüğe yol açar. Kesildikten sonra önce güneş görmeyen serin bir ortamda (7-15 derecede) 3-4 saatlik bir sürede etleri bekletin. Daha sonra yüksek kaliteli et elde etmek ve etin ölüm sonrasındaki olgunlaşma için 4 derece civarında olan bir alanda tercihen buzdolabında tutulmalıdır. Olgunlaşma süresi için 24 saat yeterlidir. Bu sürede hem yumuşaklık hem de lezzet geliştirilmektedir. Bu yüzden etin pişirilmeden önce en az 12-24 saat dinlendirilmesinde yarar vardır.

AMAN İSHALE DİKKAT: Taze et, daha sert olması nedeniyle hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunlarına neden olabilmektedir. Bu rahatsızlıklar, uyku problemlerine de yol açabileceği için taze etten vazgeçemeyenlerin, eti iyi pişirerek ve mümkünse az miktarda tüketmesi gerekmektedir. Sağlıklı pişirme yöntemlerini kullanın. Et pişirirken kendi yağında pişirme, haşlama, ızgara, mümkün olabildiğince kısa süreli düşük sıcaklıkta fırında pişirme ile buharda pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. Kızartma işlemi uygulanmamalıdır.

IZGARA YAPARKEN NELERE DİKKAT ETMELİ: Et ızgarada, mangalda pişirilirken et ile ateş arasında en az en az 15-20 cm uzaklık olacak şekilde pişirilmelidir. Et ve ızgara arasındaki mesafenin yakınlığı ve harlı alev, ateşin etin iç kısmına ulaşmasını önleyerek dışının yanmasına neden olur. Etler hızlı pişirildiğinde etin dış yüzeyi sertleşeceğinden, iç tarafı pişmeyebilir. Kanser yapıcı maddelerin oluşumunu azaltmak için etler çok yüksek sıcaklıkta, uzun sürede pişirilmemelidir. Aksi takdirde protein ve B grubu vitaminlerin kaybına ve kanserojenik bileşiklerin (nitrozaminler) oluşmasına neden olur.

KURBANLIK KAVURMASI NASIL YAPILIR: Kurban kavurması yapılacaksa etin mümkünse en az yağlı kısımları tercih edilmelidir. Bir çok kişi kurban etinin içine tereyağı ya da kuyruk ve iç yağı ekler. Ancak doktorlar kalp-damar sağlığını tehdit ettiği için et yemeklerinin pişirilmesinde bu yağların kullanılmamasını öneriyor. Kurban kavurması kendi yağında kısık ateşte, uzun sürede pişirilmelidir.

KURBANLIKLARIN SAKATATLARI YENİR Mİ: Kurban Bayramı'nda kolesterolden zengin karaciğer, beyin, böbrek, kelle, paça, dil, yürek, işkembe, dalak gibi sakatat ve kavurma gibi etlerin tüketimleri sınırlandırılmalıdır. Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için kalp-damar hastalığı, mide rahatsızlıkları, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan kişiler, bayramda yağsız veya az yağlı etleri tercih etmeli, eti kısıtlı miktarlarda tüketmeli ve aşırıya kaçmamalıdır.

ETİN FAYDALARI İÇİN BUNU YAPIN: Kırmızı et; iyi kalite hayvansal proteinin yanı sıra, demir, çinko, fosfor, magnezyum mineralleri ile B12, B6, B1 ve A vitaminleri içermektedir. Etler, C ve E vitaminini içermezler. Bu nedenle etlerin mutlaka sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında C vitamininden zengin sebze ve salata tüketilmesi oldukça önemlidir. Sebzelerde bulunan C vitamini, ette bulunan demirin emilimini arttırır. Kavurma ve kırmızı et öğle öğününde tüketilmeli, akşam öğününde ise sindirimi kolay olan sebze, kuru baklagil gibi posa içeriği yüksek yemekler tercih edilmelidir. Etlere pişirme sırasında tuz eklenmemelidir. Zira etin yapısında bulunan tat veren öğeler ete lezzetini vermektedir. 

KURBAN ETİYLE TÜKETİLMEMESİ GEREKENLER: Kurban etlerinin yanında rafine edilmiş pilav, makarna yerine bulgur, esmer pirinç; asitli, gazlı içecekler yerine ayran, yoğurt, cacık tüketilmelidir. Ekmek olarak beyaz undan yapılmış somun ekmek, lavaş, yufka, bazlama yerine tam buğday, tam tahıllı ekmek veya tam çavdar ekmeği tercih edilmelidir.Pişirme yöntemi olarak kavurma ve kızartma gibi sindirimi zor ve mide asiditesini artıracak yöntemler tercih edilmemelidir. Hazmı kolaylaştırmak amacıyla, soda yerine bol su tüketimi tercih edilmelidir. 

KURBANLIK ETLER DONDURUCUDA NASIL BEKLETİLMELİ: Kesilen etler hemen tüketilmeyecekse depolanmasına dikkat edin. Hazırlanan etler buzdolabında 2-3 gün tutulabilir. Buzlukta ise -2 derecede birkaç hafta kalabilir. Kurbanlıklar -18 derece derin dondurucuda ise daha uzun süreyle saklanabilir. Kıyma halindeki etler derin dondurucuda en fazla 3-4 ay, parça halindeki etler ise -18C’de 12 aya kadar saklanabilir. Etteki yağ miktarı arttıkça depo ömrü olumsuz yönde etkilenmektedir.

Dondurulmuş etin çözdürme işlemine dikkat edin. Donmuş besinler oda sıcaklığında, tezgâhın üzerinde çözdürülmemeli, özellikle çiğ etler buzdolabında 4 derecede çözdürülmelidir. Çözündürme, acil durumlarda soğuk su içinde ve besine uygun poşet içerisinde su ile temas etmeyecek şekilde olmalı, çözündürme suyu 30 dakikada bir değiştirilerek çözdürme işlemi gerçekleştirilmelidir. Bu işlem sırasında suyun sıcaklığının 10 dereceden yüksek olmamasına dikkat edilmelidir. Çözdürülmüş etin tamamı veya bir kısmı tekrar dondurulmamalıdır.