DGM'ler artık tarihe karışıyor

Teklifte DGM'ler kaldırılması ve YÖK'ten askeri üyenin çıkarılması da var. İlk tur görüşmeleri Salı günü başlıyor

Anayasa'nın 10 maddesinde değişiklik yapan teklif, TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi. AK Parti'li 198 milletvekilinin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na verilen Anayasa değişikliği teklifi, Anayasa'nın 10, 15, 17, 30, 38, 87, 90, 131, 143 ve 160. maddelerinde değişiklik içeriyor. BİRİNCİ MADDE DEĞİŞTİRİLDİ TBMM Anayasa Komisyonu, Anayasa değişikliği teklifinin kadın-erkek eşitliğine ilişkin birinci maddesini değiştirerek kabul etti. Komisyon'da, Anayasa'nın 10. maddesine ''Kadın ve erkek eşit haklara sahiptir'' ifadesinin eklenmesini öngören teklifin birinci maddesi üzerinde CHP ve AK Parti milletvekilleri önerge verdi. Yapılan tartışmalardan sonra CHP milletvekillerinin de olumlu oyu ile AK Parti Grup Başkanvekili Haluk İpek'in önergesi kabul edildi. Benimsenen önerge ile teklifin birinci maddesi şu şekilde düzenlendi: ''Kadın ve erkek eşit haklara sahiptir. Devlet, kadınların ve erkeklerin eşitliğinin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.'' ÖLÜM CEZASI Teklifle ölüm cezası, Anayasa'dan tamamen çıkarılıyor. Bu amaçla, Anayasa'da ölüm cezasına atıf yapan bütün maddelerde değişiklik yapılıyor ve ''Ölüm cezası'' ibaresi maddelerden çıkarılıyor. 13 numaralı ek protokolün idam cezasını tamamen kaldırmasını öngörmesi nedeniyle ''...ölüm cezasının infazı'' ibaresi, ''Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması'' başlıklı 15. maddeden çıkarılıyor. YAŞAM HAKKI KAPSAMI YENİDEN DARALTILDI Ölüm cezasının kaldırılması nedeniyle ''Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı'' başlıklı 17. maddede de değişikliğe gidiliyor. Komisyonda yapılan bir değişiklikle yaşam hakkının sınırları yeniden daraltıldı. Teklifteki ''Sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması'' durumunda da yaşam hakkına dokunulamayacağı hükmü verilen bir önerge ile metinden çıkartıldı ve mevcut uygulamaya dönüldü. Böylece ''Ölüm cezasının yerine getirilmesi hali'' dışında tüm istisnalar korunmuş oldu. Buna göre, ''Meşru müdafaa hali, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi, bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir yakalanma veya isyanın bastırılması, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması sırasında silah kullanılmasına kanunun cevaz verdiği zorunlu durumlarda meydana gelen öldürme fiilleri'', ''Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir'' hükmünün dışında bırakılıyor. ''Suç ve cezalara ilişkin esaslar'' başlıklı 38. maddede de ''Genel müsadere cezası verilemez'' hükmü, ''Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez'' şeklinde değiştiriliyor. Ayrıca, bu maddedeki ''Vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi yerine, ''Uluslararası Ceza Divanı'na taraf olmanın getirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş suç sebebiyle yabancı bir ülkeye geri verilemez'' ibaresi konuluyor. TBMM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen 87. maddede de ''Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesi...'' ibaresi maddeden çıkarılıyor. - ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR... Anayasa'nın ''Basın araçlarının korunması'' başlıklı 30. maddesi yeniden düzenleniyor. Yasaya uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçları, suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilemeyecek veya işletilmekten alıkonulamayacak. ''Uluslararası andlaşmaları uygun bulma'''yı düzenleyen 90. maddede yapılan değişiklikle, usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla yasaların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınacak. YÖK'TEN ASKER ÜYE ÇIKARILIYOR Genelkurmay Başkanlığı'nın YÖK'e temsilci vermesine son veriliyor. ''Yükseköğretim üst kuruluşları'' başlıklı 131. maddede öngörülen değişiklikle, Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve Bakanlar Kurulu'nca seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasında rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek suretiyle Cumhurbaşkanı'nca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulacak. DGM'LER KALDIRILIYOR Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin 143. madde, yürürlükten kaldırılıyor. Sayıştay ile ilgili 160. maddede de değişiklik yapılıyor. Bu maddedeki, ''Silahlı kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına denetlenmesi usulleri, milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esasına uygun olarak kanunla düzenlenir'' hükmü çıkarılıyor. Buna göre, Sayıştay Silahlı Kuvvetler elindeki devlet mallarını TBMM adına denetleyecek. SAYIŞTAY ÖNERGESİ Sayıştay ile ilgili maddenin görüşülmesi sırasında AK Parti Grup Başkanvekili Haluk İpek imzasıyla Sayıştay'ın merkezi ve mahalli idarelerin hesaplarını denetlediğine açıklık getiren ve ''Mali yargı kurumu'' olduğunu vurgulayan bir önerge verildi. Komisyon Başkanı Burhan Kuzu'nun da desteklediği, toplantıya katılan Sayıştay Başkanı Mehmet Damar'ın da ''Anayasal zorunluluk'' olarak açıkladığı önerge uzun süre tartışıldı. Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in ''Bütünlüklü bir çalışma yapılması gerektiği'' gerekçesiyle önergeye karşı çıkmasını CHP'liler de destekledi. CHP Milletvekilleri ayrıca ''Son dakika önergeleri'' verilmesinin yanlış olduğunu da dile getirdiler. Başkan Kuzu ile bazı AK Parti Milletvekillerinin ''Mali yargı'' ibarelerinin çıkartılarak önergenin kabul edilmesi önerisini de Başkan Mehmet Damar kabul etmedi. Bunun üzerine Grup Başkanvekili İpek, önergesini geri çekti. Teklifin TBMM Genel Kurulu'ndaki ilk tur görüşmeleri 4 Mayıs Salı günü yapılacak. Genel Kurul Salı günü saat 13.00'de toplanacak.