Deyişler doktorları zorluyor

Kırsal kesimde yaşayan insanların sağlıkla ilgili şikayetlerini yöresel deyişlerle anlatması hekimleri sıkıyor.

Yörelere göre değişen sağlıkla ilgili binlerce söylem bulunuyor. Her yörede vücudun uzuvları ve hastalıklar birbirinden ilginç söylemlerle ifade ediliyor. Halkın bir kısmı halen sağlıkla ilgili sorunlarını bu kelimelerle anlatması, sağlık personelini de bu ifadeleri öğrenmek zorunda bırakıyor. "www.hipokrat.org" adresiyle ulaşılabilen web sitesinde, sağlıkla ilgili Anadolu'nun çeşitli yörelerinde kullanılan yaklaşık 9 bin deyişin bulunduğu belirtiliyor. Aynı sitede, Prof. Dr. Zafer Öztek ve Prof. Dr. Hamza Zülfikar tarafından hazırlanan "Halkın dilinde sağlık deyişleri sözlüğü" de yer alıyor. Halkın Derdini Anlattığı Deyişlerden Bazıları Halkın, derdini anlatmakta kullandığı deyişler ve kullanıldığı yörelerden bazıları şöyle: - Acerik (Mide ekşimesi ve hazımsızlık - Muğla) - Acımak torbası (Safra kesesi - Hatay) - Alavlanmak (Hastanın ateşinin yükselmesi - Afyon) - Alazlanma (Yüzde ve vücutta çıkan çıbanlar, kızartılar - Uşak, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya, Kars, Çankırı, Çorum, Ordu, Trabzon, Erzurum, Sivas, Yozgat, Ankara, Niğde, Konya) - Ayı günü yitmek (Gebelik süresini tamamlamak, doğum zamanı gelmek - Niğde) - Babuk (Omurganın her bir kemiği, omur - Denizli) - Baf (Akciğer - Kars) - Bağ (Guatr - Antalya) - Bağar (Karnı bir hastalıktan şişmiş kimse - Ağrı) - Bahak (Çok öksürüklü kişi - Konya) - Barı bişmek (Sıcaktan yanmak, terlemek - Afyon) - Basarak (Görme kudreti - Bolu) - Başciğez (Çıbanbaşı - Elazığ) - Baş hapı (Aspirin - Denizli, İzmir) - Başı fulanmak (Başı dönmek - Konya) - Beğ (Ciltteki koyu renk leke - Kayseri) - Beğ olmak (Midesi bozulmak, ishal olmak - Niğde) - Bertig (Yara - Burdur) - Bezgek (Sıtma - Tokat, Konya) - Bızır (Zehir - Hatay) - Bizlemek (Arı ve akrep sokması - Denizli, İçel) - Burç (Karın ağrısı - Niğde) - Cağ (Baldır kemiği - Giresun) - Canavi (Kalp - Erzurum) - Cavur (Kalça - Konya) - Cemberek (Difteri hastalığı - Adana, İçel) - Ecik (Kasık - İstanbul, Gümüşhane, Kars, Erzincan, Malatya) - Egek (Çene - Ankara) - Eserge (Sara - Amasya) - Fat (Kekeme - Ankara) - Gabar gabar olmak (Vücutta yer yer kabarcıklar olmak - Gaziantep) - Gars (Eki kürek kemiği arası - Kars) - İlmece (Kızamık hastalığı - Burdur) - Lülle (Baldır kemiği - Van) - Kacik (Topuk kemiği, tarak kemiği - Erzurum) - Kandilli (Gözünden sürekli yaş akan kimse - Konya) - Kangal (Böbrek - Gümüşhane) - Kanyel (Egzama - İstanbul) - Kara pençe (Şarbon hastalığı - Ankara) - Kedi biciği (Koltuk altında çıkan bir çeşit çıban - Afyon, Isparta, Burdur) - Kıcır kemiği (Kalça kemiği - Tokat) - Koça (Siğil - Samsun) - Paçala (Safra kesesi - Artvin) - Pere (Yara, bere - Eskişehir) - Punç oynamak (Loğusa kadının sancılanması - Çorum) - Şarik (Salya - Elazığ) - Uşaklık (Dölyatağı, rahim - Isparta, Eskişehir, Çorum, Amasya, Rize, Trabzon, Artvin, Erzincan, Malatya, Kahramanmaraş, Hayat, Sivas, Kırşehir, Niğde) - Zaha (Loğusa - Van) - Zekkirdemek (Titremek - Niğde) - Zincir kemiği (Belkemiği - Eskişehir, Konya) Hekimler Ne Diyor? Erzurum, Kars, Gümüşhane, Bayburt, Ardahan, Iğdır Tabip Odası Başkanı Dr. Safa Bilici, hekimlerin görev yaptığı yöredeki mahali deyimleri, sıklıkla karşılaşacağı için öğrenmek zorunda kaldıklarını söyledi. Dr. Bilici, hekimlerin yöresel sağlık deyişlerini öğrenmek mecburiyetinin bulunmadığı fakat hastalarla diyalog kurması için sağlık deyişlerini öğrenmelerinin önemli olduğunu kaydederek, şunları söyledi: "Yöresel sağlık deyişlerini öğrenmek hastayla iletişim kurma açısından önemli. Hastalar bazen yöredeki deyişleri bilmeyen hekimlere dertlerini vücut dilini kullanarak anlatmak zorunda kalıyor. Bunun en iyi yolu hekim görev yaptığı yörede sağlık deyişlerini kısa zamanda öğrenmesidir."