Devletten vatandaşa büyük kazık!

Devletin Emlak Vergisi hesaplama yöntemindeki adaletsizlik 'yok artık!' dedirtecek türden.

KIRK yıl düşünseniz, Boğaz manzaralı bir yalının bodrum kattaki ya da normal kattaki bir evden daha ucuz olacağı aklınıza gelir miydi?

İnanmayacaksınız ama olay gerçek!

İstanbul’da 10 milyonlarca lira değerinde ve nefis Boğaz manzaralı yalı arsalarının 2014 yılı emlak vergisi değeri 500 ila 1000 TL arasında değişirken, hiç manzarası olmayan bodrum kat dairelerin yer aldığı arsaların metrekaresi ise 25 bin TL’ye kadar çıkıyor.

Peki bu iş nasıl oluyor? Bu sorunun yanıtını Hürriyet gazetesi yazarı Şükrü Kızılot bugünkü köşesinden verdi.

İşte sudan ucuz yalılar...

YALILAR VE DİĞERLERİ

Önce, diğerlerinden yani normal evlerin arsalarından, sonra da lüks yalıların arsalarından söz edelim.

Evlerin Arsası (Emlak Vergisi 2014 m2 bedeli):
- Turgut Özal Cad.(Fatih) 25.000 TL
- Barbaros Bulvarı (Şişli) 25.000 TL
- Esentepe (Barbaros Bulv.) 25.000 TL
- Harman Sok. (Esentepe ) 21.250 TL
- Talat Paşa Cad. (Esentepe) 25.000 TL
- Nuruosmaniye Cad. (Fatih) 24.000 TL
- Dr.İsmet Öztürk Sok. (Şişli) 21.000 TL
- Halaskargazi Cad. (Şişli) 19.000 TL
- Büyükdere C.Plazalar (Beşiktaş) 15.000 TL
- Eryılmaz Çıkmazı (Fatih) 7.000 TL

Yalıların Arsası (Emlak Vergisi 2014 m2 bedeli)
- Kandilli Cad. (Üsküdar) 4.900 TL
- Vaniköy Cad.(Üsküdar) 3.300 TL
- Çengelköy Cad. (Üsküdar) 2.500 TL
-Kanlıca/Barış Manço Cad. 700 TL
- Halide Edip Adıvar Cad. (Beykoz) 500 TL
- Kuleli Cad. (Üsküdar) 2.600 TL
- Piri Reis Cad. (Beykoz) 750 TL
- HMB Villaları 1.000 TL
- Körfez konutları (Beykoz) 350 TL

YALI KAÇ TL?

Başlık galiba yanlış oldu.
“Yalı fiyatları kaç milyon dolar?” diye sormak daha doğru olacak.

Anadolu Yakası’nda yalı fiyatları 6 milyon ila 100 milyon dolar arasında yani yaklaşık 12 milyon lira ila 200 milyon lira arasında değişiyor.

Örneğin, şu anda birçok diziye ev sahipliği yapan Abut Efendi Yalısı 45 milyon dolara satışta.

Şimdi dönüp bakıyoruz; on milyonlarca lira değerinde ve nefis Boğaz manzaralı yalı arsalarının 2014 yılı emlak vergisi değeri 500-1.000 TL arasında. En muhteşemi diyebileceğimiz Kandilli’deki yalıların arsası ise 4.900 TL olarak belirlenmiş!

Öte yandan hiç manzarası olmayan Harman Sokak’ta arsa m2’si 21.250 TL, hiç ama hiç bir manzarası olmayan, Dr.İsmet Öztürk Sokak’taki arsanın m2’si 21.000 TL!

Halk arasında “Buyur burdan yak” derler ya işte öyle bir şey!

İnsanların, yalı sahibi olmalarında ve oturmalarında bir yanlışlık yok. Çalışmışlar, kazanmışlar ve almışlar ya da anne-babalarından miras kalmış. Güle güle otursunlar.

Yanlışlık, yukarıda açıklanan çelişkili tabloda..

Yalı arsalarının emlak vergisi değeri ile normal ev arsalarının değeri arasında 1’e 10 hatta 1’e 40 farklar var. İşte burada, hangi değer yanlış veya abartılı ise onu düzeltmek gerekiyor.

Emlak vergisinde ‘keyfi uygulama’

DAHA önce yazdık ama okumayanlar olabilir.
Bir evin, dükkanın, mağazanın veya villa ya da yalının emlak vergisi değeri:
(arsa payı değeri) + (bina maliyet değeri) toplamından oluşuyor.
Arsa değeri yüksek olunca, arsa payı değeri de yüksek çıkıyor.

Emlak vergisi değerinin tespitinde, “fıkra gibi” sonuçlarla karşılaşıyoruz.

Örneğin:

* İkinci bodrum kattaki güneş görmeyen daire ile üçüncü kattaki 100 m2 dairenin emlak vergisi değeri aynı oluyor. Hatta bodrum kattaki arsa payı büyük bir dairenin emlak vergisi değeri, Boğaz manzaralı bir yalının emlak vergisi değerinden yüksek olabiliyor!

* Arsa m2 değerleri tespit edilirken; ana caddenin değeri 100 birim, o caddeden girilen sokağın değeri 300 birim olabiliyor. Böyle olunca, sokaktaki 300-400 bin liraya satılabilecek dairenin emlak vergisi değeri 2 milyon lira çıkabiliyor. Hemen arkasından da vatandaşa “Bu evi satarken tapuda 2 milyon göstermek zorundasın. Kiraya verirsen, GVK Madde 73 uyarınca, emlak vergisi değerinin yüzde 5’i kadar yani 100 bin lira yıllık kira göstermek zorundasın” deniliyor.

ARSA DEĞERİ TESPİTİNDE KEYFİLİK

Daha önce yazdık ve örnekler verdik.

Bazı belediyelere bağlı arsaların değerinde, enflasyon civarında artış yapılırken, bazılarında yüzde 300-500 hatta yüzde 1.000-2.000 artışlar yapılmış.
Yalı arsalarına bakıyoruz, dört yıl öncesine göre, dört yıllık enflasyon civarında ya da bunun biraz üzerinde artış yapılmış. Diğerlerine baktığımızda, deyim yerindeyse bazılarında adeta uçmuşlar.

Emlak vergisi değerine esas arsa m2 değerinin belirlenmesindeki “keyfi uygulamaya” son vermek ve objektif bazı kriterler geliştirmek gerekiyor.

Şükrü Kızılot'un yazısının tamamını okumak için tıklayın