Uzay aracınız kara deliğe girseydi ne görürdünüz?
Abone olKara deliklerin bir çekiciliği vardır. Burada yerçekimi öyle güçlüdür ki ışık bile kaçamaz. Zifiri karanlığı ise ona gizemli bir hava katarak insanı daha da çeker.
Kara deliğe yolculuk tek yönlüdür, geriye dönüşü yoktur. Yani ölüme gitmiş olursunuz. Ama diyelim ki girdiniz, ne görürdünüz orada?
Dev bir yıldız söndüğünde kendi ağırlığı altında çöküp kara deliğe dönüşür. Ancak Güneş’ten 25 kat büyük yıldızlar kara delik oluşturabilir. Galaksimizdeki her bin yıldızdan sadece biri bu boyuttadır. Samanyolu galaksisinde 100 milyar yıldız olduğu düşünüldüğünde, 100 milyon kara delik potansiyeli vardır. Fakat uzayın büyüklüğü göz önünde bulundurulursa ışık hızında seyahat etmeniz halinde bile en yakın kara deliğe ulaşmanız binlerce yıl alacaktır.
Diyelim ki bu engeli aşıp bir kara deliğe vardığınızda ne görürsünüz?
Kara deliğin gölgesi
Aslında hiçbir şey görmezsiniz. Tek başına bir kara delik kapkaradır. Etrafında dolanmaya çalışırsanız kara deliğin küre şeklinde olduğunu fark edersiniz. Evrendeki çoğu şey gibi o da muhtemelen dönüyordur ve tam yuvarlaktan ziyade ortası daha geniş olacaktır.
Samanyolu galaksisinin merkezinde, Güneş’ten yaklaşık dört milyon kat daha büyük devasa bir kara delik vardır. Buradaki yerçekimi kuvveti öyle güçlüdür ki ışığı bile yutar; etraftaki toz ve gaz bulutlarını çeker. Bu bulutlar disk halinde deliğe doğru sarmal bir şekilde sürüklenir. Bu sırada oluşan sürtünme ile milyarlarca derece ısı ve radyasyon, enerji akımı ve elektrik yüklü parçacıklar ortaya çıkar.
Sıcak disk görülmeye değer bir manzara oluşturabilir; fakat gaz ve tozla kaplı kara deliğin kendisini doğrudan görmek mümkün değildir. Öte yandan kara deliğin çekim gücü, etrafındaki ışık ışınlarını eğip bükerek çevredeki materyallerde kara deliğin gölgesini oluşturur. Yerçekimi gölgenin kendisini de çarpıtacağından kara deliğin beş kat daha büyük görünmesine neden olur.
Normalde ışık fotonlarının düz bir çizgi halinde ilerlediğini düşünürüz. Fakat kara delik yakınlarında, çekim gücü fotonlara asılarak deliğin etrafında yörüngede dönmelerine neden olur. Bu fotonların bazıları kaçıp kurtularak gözümüze (ya da teleskoba) kadar ulaşır ve gölgenin etrafını çevreleyen parlak bir halka görüntüsü oluşturur.
Parlak ve net
Yani kara deliğin kendisini göremeseniz de etrafını saran ışıltılı parlak halka ile gölgesini görebilirsiniz. Araştırmacıların bilgisayarda yaptığı kara delik simülasyonlarını görmek için buraya tıklayın.
Bu simülasyonların yapımında çalışan Arizona Üniversitesi’nden astrofizikçi Feryal Özel, görüntünün parlak ve net olduğunu söylüyor. Gökbilimciler, mevcut 11 teleskobu birleştirerek kara deliğin gölgesini ve karakteristik ışık halkasını gerçekten görmek için uğraşıyor.
Event Horizon Telescope adındaki ve Dünya büyüklüğündeki bu teleskoptan alınan veriler bilgisayarlarda işleniyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden uzmanlar Dünya’dan kara deliğin gölgesini görme işinin Ay’daki bir portakalı tespit etmeye eşdeğer olduğunu belirtiyor.
2017’de teleskopların hazır olması ve kara deliği doğrudan gözlemlemesi bekleniyor. Böylece bugüne kadar kara deliklerle ilgili dolaylı verilere ilk kez gerçek veriler eklenmiş ve varlığı kanıtlanmış olacak.
Bu görüntüyle yetinmeyip hala kara deliğe girmek isteyenlere fizikçiler ne yazık ki neyle karşılaşacaklarına dair bir şey söyleyemiyor. Fakat yaygın kanı, vücudunuzdaki her hücre, molekül ve atomun spagettiye dönüşeceği, tuz buz olacağı yönünde. Bunun ne aşamada olacağı ise kara deliğin büyüklüğüne bağlı.
Fakat bazı fizikçiler de kuantum mekaniği kurallarına göre, ışığın kara delikten kaçamayacağı ya da kara deliğin ışığı yuttuğu noktada ateşten bir duvar olduğu ve spagettiye dönüşme şansı olmadan yaklaşan her şeyi yakacağını belirtiyor.
Kısacası bu konuda henüz herhangi bir fikir birliği bulunmuyor.
Bu makalenin aslını ’da okuyabilirsiniz.
Dergideki diğer makalelere .
ÖNCEKİ HABERLER
