Depremde ölü sayısı 18 bini geçti

Merkezi Endonezya’nın Sumatra Adası olan deprem, Güneydoğu Asya’ya kıyameti yaşattı. 8.9 büyüklüğündeki deprem, 10 metrelik dev dalga yarattı.

ASYA’nın güneyi dün sabah son 44 yılın en büyük depremiyle sarsıldı. Richter ölçeğine göre 9 büyüklüğündeki depremin neden olduğu dev tsunami dalgaları Endonezya’dan Hindistan ve Sri Lanka’ya kadar olan geniş bir bölgede 18 bin kişinin ölümüne, binlerce kişinin kaybolmasına yol açtı. 2.5 dakika süren deprem bir milyon kişiyi de evsiz bıraktı. Hindistan ve Endonezya ile birlikte en büyük zararı gören Sri Lanka, hükümetin kontrolü altındaki bölgelerde ölü sayısının 5017 olduğunu açıkladı. Ayrılıkçı Tamil gerillalarının kontrolü altındaki bölgelerde de 2000 kişinin öldüğü ve toplam ölü sayısının 7017'ye ulaştığı belirtildi. Sri Lanka Ulusal Meteoroloji Merkezi, Sumatra adası yakınlarında sarsıntılar belirlendiğini ve küçük tsunamilerin yolda olduğunu açıklarken, 25 bin kadar askerin kurtarma çalışmalarına katıldığı ve kıyı bölgelerine yardım ulaştırmaya başlandığı kaydediliyor. Ülkede 800 bin kişinin evsiz kaldığı ve 1555 kişinin kayıp olduğu verilen haberler arasında. Askeri kaynaklar, ölenler arasında turistlerin de bulunduğunu ve ölü sayısının arttığını söylediler. Bir internet sitesinin haberinde de, bir yetimhanedeki 170 çocuğun korkunç şekilde can verdiği ileri sürüldü. Son 40 yılın en büyük depreminde en çok zarar gören ülkelerden Hindistan'da da ölü sayısının arttığı bildiriliyor. Hindistan polisi, Andaman ve Nicobar adalarındaki ölü sayısının 3000'e çıktığını bildirdi. Televizyon kanallarında verilen haberlerde, 3000 kadar kişinin de kayıp olduğu ve ölü sayısının artmasından endişe edildiği belirtildi. Hindistan'da deprem ve tsunami sonucu 6000'den fazla kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Tayland Başbakanı Thaksin Shinawatra da, dev dalgaların bu ülkede 700 kadar kişinin ölümüne yol açtığını söyledi. Taylandlı Tümgeneral Kokiet Wongworachart, Puket adasında ölenlerden 35'inin turist olduğunu söyledi. Basın-yayın organları, ölen ve kaybolan turistler arasında Güney Kore, Japonya, Almanya, Güney Afrika, Hong Kong, İngiltere, İrlanda, Danimarka, Avustralya, Malezya, Meksika, Rusya, İsveç, Şili ve ABD vatandaşlarının bulunduğunu duyurdular. General Chaisit Shinawatra, ABD'nin, felaket bölgelerine yardım göndermeyi teklif ettiğini belirttdi. Radyo istasyonlarından kan bağışı çağrısında bulunuluyor. Puket'te kaybolduğu açıklanan Tayland Kralı'nın torunu Bhumi Jensen'in de öldüğü açıklandı. Babası Amerikan vatandaşı olan 21 yaşındaki Bumi'ye ait ceset teşhis edildi. Puket belediye binası önünde toplanan 1000 kadar turist, yetkililerden yardım istedi. Deprem ve tsunami nedeniyle 5000'e yakın kişinin öldüğü Endonezya'da da kurtarma çalışmaları devam ediyor. Endonezya askerleri ve gönüllüler, denizden gelen ölümden kaçmak için ağaç tepelerine çıkanları kurtarmaya çalışıyor. BM'nin de dev dalgalara yenik düşen Aceh bölgesine yardım gönderme teklifinde bulunduğu haber verildi. Halen dev dalgalar arasında boğulan ve depremde yıkılan evler altında kalan birçok ceset olduğu belirtiliyor. Öte yandan İsrail, mahsur kalmış vatandaşlarının durumunu araştırmak ve yardım çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla felaket bölgelerine ekip gönderdi. Ekibin İsrail Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ile bir grup doktordan oluştuğu, aileleriyle bağlantı kuramayan 543 İsrailli bulunduğu kaydedildi. ÜLKELERE GÖRE ÖLÜ SAYISI Deprem ve ardından gelen tsunamiden zarar gören ülkeler ve can kayıpları son gelen bilgelere göre şöyle: Hindistan: 6279 Endonezya: 4491 Malezya : 44 Myanmar: 10 Sri Lanka: 7017 Tayland : 461 Bangladeş: 2 Maldivler : 32 Kenya: 1 Toplam: 18337 PRENS KAYBOLDU Korkunç felakette, Tayland Kralı Bhumibol Adulyedaj'ın torunlarından Bhumi Jensen'in de kaybolduğu bildirildi. Yetkililer, dev dalgalar gelirken kıyıda iki arkadaşıyla jet-ski yapmakta 21 yaşındaki Prens'ten haber alınamadığını belirttiler. MALDİVLER HAVAALANI AÇILDI Bu arada, tsunami felaketinden sonra kapatılan turizm cenneti Maldivler uluslararası havaalanı da kısa süre önce yeniden ulaşıma açıldı. 7’LiK 9 ARTÇI Merkez üssü Endonezya’nın Sumatra Adası’nın batısında, ayrılıkçı çatışmaların olduğu Aceh bölgesi açıklarında, Hint Okyanusu’nun 40 kilometre altında bulunan, yerel saatle sabah 8:00’de meydana gelen depremi 7 şiddetinde 9 kadar artçı deprem izledi. Tsunami dalgaları Sri Lanka, Hindistan, Tayland, Malezya, Maldiv Adaları, Myanmar ve Malezya sahillerini altüst etti. 5. BÜYÜK DEPREM Deprem, Şili’de 1960’da meydana gelen 9.5 büyüklüğündeki depremden bu yana en büyük deprem olmakla birlikte, can kaybı ve hasarın neredeyse tamamı sarsıntının yarattığı güçlü tsunami dalgalarının sahilleri sulara gömmesiyle oluştu. Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi’nin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak açıkladığı deprem, dünya genelinde depremlerin kaydedilmeye başlandığı 1900 yılından bu yana da beşinci sırada yer alıyor. BALIKÇILAR SIR Yüzlerce balıkçının da kayıp olduğu öğrenildi. Malezya’daki binlerce kayıp arasında da balıkçılar var. Hindistan’ın güney kıyısında da başta Madras kenti olmak üzere büyük hasar ve 2 binden fazla ölü var. Tayland ile Bangladeş’de de depremin ardından metrelerce yükselen dalgalar özellikle sahilde bulunan pek çok kişiyi denize sürükledi, köy ve kasabaları sular altında bıraktı. Şu ana kadar aralarında turistlerin de olduğu 400 kadar kişinin öldüğü bildirilen Tayland’da Başbakan Taksin Şinavatra sahil bölgelerindeki halkın yüksek yerlere tahliye edilmesi için talimat verdi. ADALAR SİLİNDİ Maldiv Adaları’nda da büyük bir su baskını olduğu, deniz seviyesinden sadece 1 metre yükseklikte bulunan birçok adanın haritadan silindiği haber veriliyor. 1192 mercan adadan oluşan Maldivler’de 32 kişinin öldüğü bildirildi. Ülkenin tek uluslararası havaalanı ise trafiğe kapatıldı. Deprem ve tsunamiden etkilenen Güney Asya bölgesinde elektrik ve telefon hatları kesildiğinden, hasar ve can kaybı konusunda bilgi almak güçleşiyor. Yetkililer sular çekildikçe daha fazla ceset bulacaklarından endişe ediyorlar. 10 metrelik tsunami dalgaları ENDONEZYA’nın bin 500 metre açığında, okyanus tabanının 40 kilometre derininde gerçekleşen dev sarsıntı, bin kilometrelik fayı harekete geçirdi. Fayla birlikte milyarlarca tonluk su kütlesi de harekete geçti. Saatte 800 kilometre hızla ilerleyen dalgalar, 1 buçuk saat sonra ulaştıkları Sri Lanka açıklarında aniden 200 kilometrelik hıza düştü. Ancak dalgalar, ani yavaşlamanın etkisiyle 6 ile 10 metre yüksekliğe ulaşarak 150 kilometre süratle kıyıya vurdu. Dalgaların 4 bin 600 kilometre uzaklıktaki Afrika’ya ulaşması ise 5 saati buldu. Endonezya, Malezya, Sri Lanka, Tayland, Hindistan, Bangladeş, Maldivler, Myanmar, Somali, Kenya ve Tanzanya’yı etkileyen korkunç tsunami dalgaları inanılmaz bir süratle sahil şeritlerini süpürdü. Erken uyarı sistemi yoktu HİNDİSTAN’ın Madras kentindeki ünlü Marina Plajı’na dev tsunami dalgalarının ulaşması 2 saat aldı. Bölgedeki yoksul ülkeler, Japonya’dakine benzer bir tsunami erken uyarı sistemi kurmuş olsalardı, binlerce kişinin hayatı kurtulacak, büyük felaket yaşanmayacaktı. Dolunay depremi tetikledi mi Depremin Ateş Çemberi olarak nitelendirilen bölgede, dolunay zamanında meydana gelmesi birçok insanın aklına ayın depremler üzerindeki etkisini getirdi. İÜ Öğretim üyesi Doçent Oğuz Gündoğdu, ayın çekim gücü ile depremler arasındaki ilişkinin araştırıldığını, ancak henüz bilimsel kurala bağlanmadığını söyledi. Karadakini denize denizdekini karaya Dalış sporu ile ilgilenenler için bir cennet olan Tayland’ın Phuket Adası’nı vuran tsunami, tatil cennetini cehenneme çevirdi. Denizin kıyısında bulunan tekne, jet-ski gibi araçlar kent merkezine kadar sürüklenirken, birçok otomobil de dev dalgalarla denize sürüklendi. Malezya’nın turistik adası Penang tsunamiye 28 kurban verdi. Limana halatla bağlanmış tekneler tsunamiyle birlikte kentin caddelerine kadar taşındı. Tsunami en fazla Sri Lanka’yı etkiledi. Dev dalgalar Sri Lanka sahilinin geniş bir kesimini sular altında bıraktı. Başkent Colombo’nun 60 km güneyindeki Maddampegama’da evler okyanusun sularına gömüldü. Dev dalgaların eseri Tsunami dalgaları Tayland’ın turist merkezi Phuket adasını altüst etti. Denizin içinde ne varsa caddelere fırladı. Sahilden uçarak gelen bir sandal sokak ortasında devrilmiş otobüsün altına girdi. Turistler manzarayı dehşet içinde izledi. Hindistan’ın Madras kentinde tsunaminin yuttuğu balıkçı teknesi kıyıdaki taşlara vurdu. Omurgası kırılan tekne tamamen kullanılamaz hale geldi. Sahillerden topladılar Tayland’ın güneyindeki Phuket’teki Patong plajından çok sayıda ceset toplandı. Ne ambulans vardı, ne bir sedye. Bölge halkı karga tulumba taşıdıkları cesetleri kamyonetlere atarak götürdüler. Hindistan’da da sahillerden toplanan boğulmuş insanların cesetleri Madras Devlet Hastanesi’ne sığmadı. Cesetler arasında karısını bulan bir adam başucuna çöküp ağladı. Film gerçek oldu Tsunami korkusu birçok kez kıyamet senaryolu filmlere konu oldu. Bunlardan en çarpıcı olanı 1998 yapımı Deep Impact (Derin Darbe) adlı filmdi. Dünyaya düşen bir göktaşını konu alan filmde, daha sonra yaşanan dev dalgaların New York’ta Manhattan’ı yok edişi çarpıcı bir şekilde yansıtılmıştı. Ekrandaki dehşet Son 44 yılın en büyük depreminin ölçeği yerel rasathaneler tarafından önce düşük verildi. Jakarta’daki Endonezya Meteoroloji ve Jeofizik Ajansı görevlileri dünkü depremin grafiğini bilgisayar ekranından izlerken, Amerikan Jeolojik Araştırmalar Merkezi, depremin büyüklüğünü Richter ölçeğine göre 9 olarak tespit etti. Terör sandılar Afet bölgesinde birçok havaalanı gibi Tayland’ın Bangkok havalanı da kapatıldı. Rüya gibi Noel tatili geçirme hayalleriyle Phuket adasına gitmeyi bekleyen Batılı turist kız da ne yapacağını bilmeden alanda bekleyenlerle birlikte endişe içinde oturuyordu. İngiliz turist Gerrard Donnelly, ‘Eşim Emily ile birlikte çok şiddetli bir ‘güm’ sesi duyduk. Balkona çıktık, herkes çığlık çığlığaydı. Terör saldırısı sandık’ dedi. Yüksekteydik kurtulduk 400 kişinin can verdiği Tayland’ın dalış noktalarıyla dolu tatil cenneti adası Phuket’te hastaneler yaralı turistlerle doldu. Turistlerden biri, ‘Kumsala yakın bungalovumuzda kalırken dev bir dalga kıyıya vurdu. Plajdakilerin hemen hepsi öldü, biz yüksekte olduğumuz için kurtulduk’ dedi. Bem’le aynı tarih: 30 bin kişi ölmüştü GÜNEY Asya’yı cehenneme çeviren 9’luk deprem ve tsunami dalgaları, tarihiyle de dikkat çekti. Deprem, bir yıl önce 26 Aralık günü İran’ın tarihi Bem şehrinde meydana gelen ve 30 bin kişinin ölümüne yol açan depremin yıldönümüne rastlıyor. En ölümcül deprem Çin’de yaşandı 28 Temmuz 1976 Çin’in Tangshan kentindeki 7.8 büyüklüğündeki depremde, 242 bin kişi öldü, 164 bin kişi yaralandı. 21 Haziran 1990 İran’daki 7.7’lik depremde 40 binden fazla insan öldü. 26 Aralık 2003 İran’ın tarihi Bem kentindeki 6.7 büyüklüğündeki depremde 31 bin 884 kişi öldü, 18 bin kişi yaralandı. 7 Aralık 1988: Ermenistan,’da 7.0’lik deprem 25 bin can aldı. 17 Ağustos 1999: Marmara depremi. 7.4 büyüklüğündeki depremde 15 bin 613 kişi öldü, 25 bin kişi yaralandı.