Deprem mezarları hazır

Öyle görünüyor ki, İstanbul depreme hazır. Ancak bu hazırlık depreme karşı önlemlerden çok, deprem sonrası için.

Silivri açıklarındaki deprem, İstanbul'u ciddi boyutta etkileyecek büyük Marmara depremi beklentisini korkusuyla birlikte tekrar gündemimize taşıyınca, deprem hazırlık çalışmaları da yeniden mercek altına yatırıldı. Yani, binaların güçlendirilmesi, hasarlı binaların yıkılıp yeniden yapılması, köprü ve tünellerin elden geçirilmesi, rafineri gibi patlayıcı potansiyeli olan tesislerle hastaneler gibi hayati önemdeki tesislerde gerekli önlemlerin alınması türünden hazırlıklar, baştan kaybedilmiş bir savaş gibi. Sanki depremle mücadele neferleri çoktan savaş alanını terk etmiş. Zaten Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Ahmet Mete Işıkara'nın feryadı da bu yüzden. "Deprem değil, bina öldürür" demekten dilinde tüy biten Deprem Dede, yine çaresizce haykırıyor. Yukarıda saydığımız türden önlem niteliğinde çalışmaların yapılmadığını, üstelik para ve imkân olmasına rağmen sırf organize olamamaktan ötürü ihmal edildiğini vurguluyor. Peki ya bir kısmı tamamlanan, bir kısmı tamamlanmak üzere olan çalışmalar... Onlar daha çok 'takdiri ilahi' sayılan deprem sonrası enkaz kaldırma, ölüleri gömme, yaralıları tedavi etme, açıkta kalanları barındırma ve doyurmaya yönelik hazırlıklar. Öncelikle ceset torbaları, seyyar gasilhaneler ve toplu mezarlar hazır! Evet yanlış okumadınız: Toplu mezar yerleri belirlenmiş durumda! Bu bilgiler Tempo'ya ulaşınca, "İstanbul beklenen depreme ne kadar hazır" sorusuyla yola çıktık. Önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) Başkanı Mesut Pektaş ile belediyenin İstanbul´daki hazırlıklarını konuştuk. Yemek-içmekle ilgili tüm sorunlar, içme sularının ayarlanması, birinci derece önemdeki yolların belirlenmesi, park alanları, helikopter alanlarına kadar tüm hazırlıkların tamam olduğunu öğrendik. Bu arada, büyükşehir belediyesinin deprem öncesinde binaların depreme hazırlıklı olmaları yönünde çalışmalarını hızlandığını da öğrendik. Ancak binaların güçlendirme projeleriyle ilgili prosedür çok karışıktı ve bu nedenle belediye hizmetleri tam yürütülemiyordu. Büyükşehir belediyesinin çalışmalarını öğrendikten sonra valilik neler yapıyor sorusunun cevabı için Afet Yönetim Merkezi´nin (AYM) başında bulunan İstanbul Vali Yardımcısı Cafer Akyüz ile bir görüşme yaptık. İstihbaratımızın doğruluğuna ilişkin ilk teyit de Akyüz'den geldi. Akyüz deprem öncesi ve sonrası olarak ayırdığı çalışmaları anlattı. Bu çalışmaların içinde, bölgelere ayrılan İstanbul´da hangi bölgede kapalı barınma alanları, hangi bölgede açık park alanları, içme sularına ulaşılacak adresler, okullar, hastaneler, çadırkent alanları, geçici adı verilen toplu mezarlıklar, hatta gasilhaneler bulunduğu yer alıyordu. Harita geziniyor İstanbul'un tüm ilçelerini içeren bu haritalarda sokak sokak İstanbul taranmış ve mega kentin bölge bölge envanteri çıkarılmıştı. Akyüz istediğimiz bölgeye ilişkin harita ve belgeleri iki gün sonra bize vereceğini söyledi. Kamuya açık ve kamu yararına bir hazırlığa ilişkin olduğu için vaat edilen belgeleri alacağımıza kesin gözüyle bakıyorduk. Ancak öyle olmadı. Söz konusu haritalar birden bire 'gizli' ilan edildi, üstelik 'halka açıklanması sorun olabilir' gerekçesiyle verilmedi. Bu, karşımıza çıkan ilk engeldi. Sayısız benzeriyle karşılaşacağımızı henüz bilmiyorduk. Belge bulmak için başka kaynaklara başvurduk. Küçükçekmece Belediyesi yetkilileri söz konusu haritaların içerdiği bilgilerin gizli olmadığını ve verebileceklerini söyleyince umutlandık. Ancak ertesi gün haritaları almaya gittiğimizde yine bir sürprizle karşılaştık. Belediyede valiliğe bağlı olarak çalışan sivil savunma yetkilileri 'gizli' diyerek haritaları veremeyeceklerini söyledi. İkinci kez 'gecikmeli yasak' ile karşılaşınca, saklanmak istenenin ne olduğunu daha fazla merak etmeye başladık. İstihbaratımıza göre Sultanbeyli de toplu mezar bulunan yerlerden biriydi. Sultanbeyli'deki sivil savunma uzmanları bilgi verme konusunda cömertti. Sultanbeyli'de toplu mezar alanı olduğunu doğruladıkları gibi, Küçükçekmece, Avcılar, Büyükçekmece gibi semtlerde de toplu mezar alanı bulunduğunu söylediler. Ancak cömertlikleri bu noktada sona erdi, onlar da 'gizli' deyip bu konuda belge vermeyeceklerdi... 40 dönümlük mezar Kendimizi giderek büyük bir sırrın peşine düşmüş gerilim romanı kahramanı gibi hissediyorduk. Ancak çaldığımız her kapı yüzümüze kapanıyor, istihbaratımızı teyit edecek bir kanıta ulaşamıyorduk. Umudumuzu kesmek üzereyken güvenilir kaynaklardan Büyükçekmece Karaağaç Köyü'nde toplu mezar için yer ayrıldığını duyduk. Köye gidince yakın zamana kadar bölgede emlakçılık yapan Kamuran Hızlan'dan öğrendik ki, köyün çıkışında Robert Kolej'in ilköğretim bölümü olarak faaliyet gösteren okulun arkasına düşen arazide 40 bin metrekarelik bir alan bu amaçla ayrılmıştı. İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasında karşılaştığımız 'gizli', 'yasak' türü engellerden bunalıp iz sürmeye Anadolu yakasında devam etmeye kalkınca bambaşka bir durumla karşılaştık. Kadıköy Belediyesi yetkilileri her sorumuzu yanıtlıyordu. Ne 'gizli' ne de 'yasak' suyun bu tarafına geçebilmişti. Zaten bu konuyu halka duyurmak için bir broşür bile hazırlamışlardı. Broşürde nerenin mezar yeri nerenin çadırkent, nerenin toplanma alanı olduğu açık seçik yer alıyordu. Kadıköy Belediyesi'nin Ataşehir içinde bulunan Afet Yönetim Merkezi, AKUT ve Sivil Savunma ile birlikte çalışarak bütün bu yerleri belirlemişti. Kadıköy için broşür var Bu broşüre göre Kadıköy bölgesinin geçici mezarlıkları, Kayışdağı Mesire Yeri arkası, TEM otoyolu üstü, Küçükbakkalköy Ataşehir arası bir bölgede bulunuyordu. Sahra hastanesi için ayarlanan yer, Sahrayı Cedit Spor Kulübü (Omaca Sokak), enkaz döküm sahası olarak Küçükbakkalköy-Ataşehir arası, Eski Taşocağı bölgesi belirlenmişti. Bu bilgileri veren Kadıköy Belediyesi İdari İşler Amiri Oğuz Çalkın bu bilgilerin kesinlikle halka duyurulması gerektiğini ve bu konuda ellerinden gelen yardımı yapmaya hazır olduklarını söyledi. Çalkın tüm depolarında ceset torbalarının bulunduğunu ve çadırların da hazır olduğunu belirtti. Anadolu yakasında Kadıköy Belediyesi'ne ait 9 tane depo bulunuyor. Ayrıca altyapısı hazırlanmakta olan 7 tane çadırkent alanı ve 29 tane altyapısı hazır çadırkent alanı bulunuyor. Altyapısı olan çadırkent alanları da Koşuyolu Parkı, Kadıköy Belediyesi otoparkı, Fenerbahçe Parkı, Özgürlük Parkı, Carrefour Alışveriş Merkezi, Darülaceze, Çocuk Esirgeme Kurumu E5 yanı, Eski Taç Spor Yeri, Kayışdağı Mesire Yeri... Valilik ve diğer belediyeler de Kadıköy Belediyesi gibi açık davranırsa, İstanbulular hiç olmazsa deprem sonrasına ilişkin hazırlıklardan haberdar olacaklar.