Cumhurbaşkanı Erdoğan, Soçi'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le yaptığı görüşme sonrası Rusya dönüşü gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan parayı alıp teslim etmeyen ABD ile F-35 konusu ve Rusya ile görüştüğü PKK sorunu başta olmak üzere gündeme dair sorunlara değindi.
Abone olİdlib'te mutabakatın sürdürülmesi yönünde karar kıldıklarını söyleyen Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile Roma'da yapacakları görüşmeye de değindi. Tüm ilişkileri ele alacaklarını söyleyen Erdoğan, "F-35’ler için 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler" dedi.
Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki tavrına tepki gösteren Erdoğan, "Asla böyle bir şey söz konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı?" ifadelerini kullandı.
Putin ile PKK konusunda görüştüğünü söyleyen Erdoğan "Putin ile görüşmemde özellikle PKK/YPG'nin Moskova'da olması üzerinde durdum. Bunu kendilerine hatırlattım" dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile dün Rusya’nın Soçi kentinde 2 saat 45 dakika süren bir görüşme gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'ye dönüşünde gazetecilerin sorularını yanıtladı.
İdlib mutabakatı: Bundan taviz yok!
Rusya’nın 2018 Soçi Mutabakatı’nın gereği olan taahhütlerini yerine getirmesine, bu konuda bir teminat verilip verilmediğine ve M-4 karayolunun durumuna ilişkin soruya yanıt veren Erdoğan, şunları söyledi:
Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her hususa bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan herhangi bir geri adım atmak söz konusu değil. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal unsurların temizlenmesine de Türkiye olarak biz devam ettik. Bundan da taviz yok. Ama tabi aynı yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz.
İdlib’de güvenliğini sağladığımız bölgelerde zaman zaman bazı sıkıntılar yaşanmıyor değil. Ama bu sıkıntıları aşmak için ilgili birimlerimiz muhataplarıyla görüşmek suretiyle bunu da çözmenin gayreti içinde oluyorlar. Bu konuda da birlikte hareket etmenin önemine vurgu yapıyoruz. Bundan sonraki süreçte de özellikle liderler düzeyinde telefon diplomasiyle, bunun yanında dışişleri ve savunma bakanlarımızın, istihbarat örgütlerimizin müşterek çalışmalarıyla bunları çözmenin gayreti içerisinde olalım dedik ve bu konuda da mutabakatımızı ortaya koyduk.
Tabi bölgede ateşkesin sağlıklı bir şekilde devamı, özellikle Türkiye’den geri dönüşleri hızla artıracaktır. 400 bini İdlib bölgesine olmak üzere 1 milyondan fazla kişi evlerine, topraklarına dönüş yaptı. Bu olumlu bir gelişme. Bu rakamı artırmak ve ülkemizde misafir ettiğimiz Suriyelilerin güvenle topraklarına dönüşü için gerekli çalışmaları aralıksız sürdürüyoruz.
Putin'e PKK/YPG hatırlatması
Benim özellikle üzerinde durduğum bir diğer konu da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu kendilerine hatırlattım. Aynı şekilde bu örgüt ABD’de de Beyaz Saray’da ağırlandı. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikalı McGurk denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve idaresini yapıyor. “Terörle mücadele konusuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir” dedik.
Münbiç'te PKK varlığı
ABD’nin PKK/YPG’ye verdiği destek hatırlatılarak Rusya ile Münbiç ve Tel Rıfat’tan terör unsurlarının ayıklanmasıyla ilgili yeni bir mutabakatın sözlü de olsa söz konusu olup olmadığının sorulması üzerine Erdoğan, şu cevabı verdi:
Terör örgütü PKK/YPG’nin bu bölgelerdeki varlığının sonlandırılmasıyla ilgili, daha önce varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır. Tabi bu görüşmemizde bölgedeki mevcut durumu değerlendirmekle birlikte, bizim gündemimizi ağırlıklı olarak Türkiye-Rusya ilişkilerini daha da geliştireceğimiz hususlar, savunma sanayiinden siyasi ve askeri konulara kadar atabileceğimiz ortak adımlar ve beraber yapabileceğimiz yatırımlar oluşturdu. Bu konularda Sayın Putin çok açık ve net yapabileceğimiz yatırımları gündeme getirdi. Örneğin Akkuyu’nun yanı sıra ikinci ve üçüncü nükleer enerji santralleri konusunu, savunma sanayiine yönelik atılabilecek adımları görüştük.
Putin'den uzay teklifi
Tüm bunlarla beraber mesela Türkiye’nin uzay çalışmalarını konuştuk. Sayın Putin, uzayla ilgili Türkiye ile beraber çalışmaya var. Uzayla ilgili atılabilecek adımlarla ilgili de heyetlerimizi, ekiplerimizi çalıştıracağız. Yapılacak çalışmayla da bunun zamanlamasını, yol haritası belirleyeceğiz. Ona göre de inşallah ilerleyeceğiz. Yani uzay çalışmalarında da çok daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, buradan uzaya roket fırlatma çalışmalarını beraber yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar. Bu konuda da ilgili arkadaşlarımızı görevlendirerek çalışacağız.
Yeni S-400 alımı
Yeni S-400 alımı ve Rusya ile yeni nesil savaş uçakları konusunda bir çalışma yürütülmesinin gündemde olup olmadığına ilişkin soru üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
Bir defa S-400 konusunda bizim sürecimiz devam ediyor. Geri adım atmak gibi bir şey söz konusu değil. Bu yararlı görüşmemizde tabi ki bunları da etraflıca konuştuk ve bunları daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Hatta uçak motorları yapımında ne gibi adımlar atacağız, savaş uçaklarıyla ilgili ne gibi adımlar atacağız; bunları da yine etraflıca konuşma imkanımız oldu. Allah nasip ederse uçak motorları konusunda da aynı adımı atacağız. Bir diğer konu, gemi inşasında da yine beraber birçok adım atabiliriz. Denizaltılara varıncaya kadar, burada da yine Rusya ile müşterek adımlarımız inşallah olacaktır. Çalışacağız. Durmak yok yola devam.
Almanya işi gevşekten alıyor
Almanya ile yapılan Reis serisi denizaltıların hatırlatılıp buna Ruslarla mı devam edileceği sorusunun yöneltilmesi üzerine ise Erdoğan, Almanya işi biraz gevşekten alıyor. Almanya eğer bu işte bize verdiği sözü yerine getirmezse yapacağımız iş, alternatifleri bulmaktır. Alternatifler tükenmez.
Zengezur Koridoru
Karabağ ile ilgili Zengezur Koridoru'na da değinene Erdoğan, "Zengezur Koridoru bütün bölge için önemli bir imkan olacak. Burada hayata geçecek kara ve demir yolu hatları tüm bölge ülkeleri için ticari ve ekonomik fırsatlar getirecek. Azerbaycan bu koridor için geniş çaplı çalışmalar yürütüyor. Tabi Ermenistan tarafının da yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı. Erdoğan, bölge için 6'lı platform önerisine Putin'in her an hazır olduğunu söyledi.
ABD ile ilişkiler
Amerika dönüşü “Biden ile gidişat pek hayra alamet değil” sözlerini kullanan Erdoğan, bunun hatırlatılarak ABD ile ilişkilerde bilmediğimiz bir şey var mı yoksa sorunlar mı derinleşti? sorusuna da şu cevabı verdi:
Bunları söyledik, cevap geldi zaten. Nasip olursa Roma’da görüşeceğiz. Oradan da inşallah Glasgow’a gideceğiz. Glasgow’da da büyük ihtimalle görüşeceğiz. Demek ki hayra alamet bazı adımlar atılıyor.
Türkiye'nin Afganistan stratejisi
Türkiye’nin Taliban’la ilişkileri ve Afganistan stratejisine dair Erdoğan, "Malum biz artık Afganistan’dan tüm askerlerimizi çektik. Asker varlığı olarak Afganistan’da yokuz. Fakat Taliban’ın bizle uyumlu bir çalışma içerisine girmesi halinde bizim Taliban’la görüşmemek gibi bir ön yargımız da yoktur. Çünkü Afganistan halkı bizim yüz yıllara dayanan geçmişimiz olan bir halktır. Yönetimle de uyum olması halinde biz her türlü görüşmeyi yapabiliriz. Buna da kapımız açıktır" dedi.
Kabil Havalimanı'nın işletmesi
Erdoğan, Türkiye'nin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlama ve burayı işletmesinin şu an değil ama ileride olabileceğini söyledi.
Mcgurk adeta PKK'nın yönetmeni
“Amerika Suriye’den de çekilsin” sözleri sonrası Washington’un nasıl bir adım atmasını beklediğine ilişkin Erdoğan, "Az önce bir isimden bahsettim; McGurk… Bu aslında teröre destek veren bir isimdir. Bu adam PKK/YPG/PYD’nin adeta yönetmeni durumundadır. Tabi benim bu ifadem birilerini ciddi manada rahatsız edecektir. Bunu da biliyoruz. Ama terör örgütleri ile el ele, kol kola oralarda dolaşan adamdır bu. Benim teröristlerle mücadele verdiğim bir bölgede bunun onlarla kol kola dolaşması beni ciddi manada rahatsız etmektedir. Şu anda da onun bu terör örgütleriyle iç içe olması, beraber olması, konumunu zaten ifade etmektedir. Er veya geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı" şeklinde konuştu.
Biden ile görüşme
ABD Başkanı Biden ile G-20 Zirvesinde bir araya gelecek olmasına ilişkin de Erdoğan, "Orada Sayın Biden’la yapacağımız görüşmenin boyutları nereye ulaşır göreceğiz. Mesela, Brüksel’de bir görüşmemiz oldu. Şimdi ise Roma’da bir görüşme yapacağız. Belki bunları da konuşacağız. Suriye ile ilgili ABD’nin yaklaşımı ne olacak? Bunları dillendirme fırsatımız olacak. Aramızdaki askeri siyasi, ekonomik, ticari tüm ilişkileri ele alacağız. Mesela F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler" dedi.
Seçim yasası
Cumhur İttifakının yeni anayasa çalışması ve seçim yasasına ilişkin çalışmalarının ne aşamada olduğuna da değinen Erdoğan, şunları söyledi:
Bizim anayasa ile ilgili çalışmamız bitme noktasına geldi. Bu arada yaşadığımız afetler sebebiyle bir kesintiye uğradı. Tekrar bir araya gelip, çalışmamızı süratle bitireceğiz. Siyasi Partiler Kanunu ile ilgili çalışmada da Genel Başkan Yardımcım Hayati Bey, MHP’deki muhatabıyla yaptıkları çalışmayı belirli bir noktaya getirdiler. Son durumu bana bildirecekler. Ondan sonra da hayırlısıyla buradaki kararımızı da vermiş olacağız. Devlet Bey ile de bir araya gelip üzerinden geçme imkanımız olabilir. Zaten özellikle baraj vesaire gibi konular medyaya da yansıdı.
Parlamenter sisteme dönüş
Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki tavrı ortada. Zaman zaman AK Parti içinde de buna dönük bazı fikirler konuşulduğu iddia ediliyor. Bu konudaki görüşünüz nedir?
Asla böyle bir şey söz konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? Böyle bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de memnunuz.
Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız mesafe de ortadadır. Bizi yıllarca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi tekrar denemenin anlamı yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir. Eski sistem demek, sürekli koalisyon hükümetlerinin olması demektir. Eski sistem demek, kesinlikle sağlıklı bir yönetim biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar basittir.
Fahiş fiyat artışı
"Fahiş fiyat sorununda yalnızca zincir marketler mi sorumlu yoksa bunda üretim maliyetlerinin artmasını da etkisi var mı?" sorusuna da yanıt veren Erdoğan'ın yorumu şöyle oldu:
Şu anda zincir market dediğimiz bu güçlü marketler bu işin ağırlığını oluşturuyor. Bunların bir de alt yapıları var. Bu alt yapılar da ciddi manada bu işin beslemesi oluyor. Şu anda bazı marketlerle ilgili bir denetim süreci olacak. Bazı cezai müeyyideler gelecek. Böyle bir durum söz konusu. Biz kendilerinden hassasiyet bekliyoruz. Ticaret Bakanlığımız da denetimlerini sıklaştırarak sürdürüyor. Bunu da devam ettireceğiz. Tarladan manava ve markete kadar bu süreci çok daha ciddi bir şekilde denetleyeceğiz.