Çocuk tuvalete nasıl alıştırılır gece ve gündüz için yol haritası!

Tuvalet eğitimi ebeveynler için en zorlu dönemeçlerden biri. Doğduğundan itibaren temiz, kuru bezlerin içinde büyüyen çocuğunuz ve sizin için kabul edelim zorlu süreç. Öyle ki arama motorlarında tuvalet eğitimiyle ilgili en çok arananlar arasında 'tuvalet eğitimi duası' ve tuvalet eğitimi kabusa dönenlerin yaptığı 'rüyada çocuğu tuvalete düşmüş görmek' var. Aslında doğru zamanda, doğru yöntemle yola çıkan ebeveynler için çocuğu tuvalete alıştırmak bir kaç gün süren, azıcık ortalığı batıran kısa bir yolculuk. Çocukları tuvalete alıştırmanın doğru aşamalarını izler ve basamakları yavaş yavaş çıkarsanız çocuğunuz kısa sürede tuvalete alışır siz de bir daha geri dönmemek üzere bu tatlı telaşı anı kutunuza bir hatıra olarak atarsınız.

Bu yazımızda,

Çocuk tuvalete nasıl alıştırılır?

Tuvalet eğitimi kaç yaşında verilmeli?

Çocuğun gece tuvaleti geldiği nasıl anlaşılır?

Gece tuvalet eğitimi nasıl olmalı, gece bez çıkartılmalı mı?

Çocuk gece tuvalete kaldırılmalı mı?

Çocuklar neden tuvalete gitmek istemez, neden tuvalet eğitimini reddeder?

Tuvalet eğitiminde lazımlık mı klozet mi kullanılmalı?

Tuvalet eğitiminde kaka sorunu?

gibi başlıkların detaylarını bulabilirsiniz. Yaşlara göre tuvalet eğitmi nasıl olmalı sorusuna ve ileri yaşlarda yaşanan idrar ve kaka kaçırma nedenlerinin detaylarını bir sonraki hafta yazacağım. 

Çocuk tuvalete nasıl alıştırılır, tuvalet eğitimi nasıl verilmeli sorusuna verilecek ilk yanıt öncelikle anne babaların yada çocukların bakımından sorumlu kişilerin bu sürece hazır olması gerekliliğidir. Eğer çocuğun bakımından sorumlu kişiler bu sürece hem fiziken hem de ruhen hazır değilse tahammül sınırları zorlandığında verilecek olumsuz tepkiler süreci baltalar. Bu nedenle sağlık sorunlarınız varken, önemli bir sorumluluk altındayken,  yeterince sabırlı ve güçlü hissetmediğiniz bir dönemdeyseniz tuvalet eğitimini ertelemenizi öneririm.

Yetişkinlerin hazır oluşunun bir diğer girdisi de ortamın eğitimime hazır olmasıdır. Tuvalet eğitimi sırasında kazaların yaşanacağına kendinizi başından alıştırın. Bu sayıca oldukça fazla olabilir ve günün sonunda sizi isyana sürükleyebilir. Bu nedenle ev ortamını size en az iş çıkaracak şekilde düzenlemekte fayda var. Örneğin çocuğun gün içinde fazlaca vakit geçirdiği yerdeki halılar kaldırılabilir, koltukların üzerine geçirgen olmayan örtüler serilebilir, alıştırma külotları alınabilir, yataklar koruyucu alezlerle kaplanabilir. Bir kenarda hızlıca duruma mühadale etmenizi sağlayacak bir kova su, bir miktar ıslak mendil ve kağıt havlu gibi malzemeler de bulundurabilirsiniz. Ancak burada bir noktanın altını önemle çizmek isterim. Çocuğunuz tuvaletini kaçırdığında ortalığı temizlemek için ani ve yüksek tepkiler vermeyin. Önceliği çocuğunuza verin ve serinkanlı bir tavırla 'Evet çişini yaptın ve üstün ıslandı. Bu olabilir. Yakında öğreneceksin. Hadi gidip üstünü temizleyelim' deyin ve ardından aynı tavırla 'Şimdi de evimizi temizleyelim' deyin ve sakinliğinizi sürdürün. Ani tepkiler çocuğunuzu korkutabilir ve tuvaletinin aşırı kötü bir şey olduğunu düşündürebilir.

İkinci nokta ise çocuğunuzun tuvalet eğitimine istekli ve hazır olmasıdır. Peki çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğu nasıl anlaşılır? Öncelikle tuvalet eğitimine başlayacak çocuğun çiş ve kaka farkındalığının oluşmuş olması gerekir. Vücudunun bu eyleminden bahsediyorsa mesela kaka geldi, kaka yaptım, çiş yaptım gibi yada tuvaleti geldiğinde saklanmak, tuvaleti tutup kaçmaması için sallanmak gibi davranışlar sergiliyorsa çocuğunuz tuvalet eğitimine hazır diyebiliriz.

Tuvalet eğitimi ne zaman kaç yaşında verilmeli?

Tuvalet eğitiminin ne zaman verileceği de işleri kolaylaştıran yada aşırı zorlaştıran bir süreci beraberinde getirebilir. Tuvalet eğitimini bahar mevsiminin sonuna doğru ve yaz aylarında vermek en iyi sonuca ulaşmanızı kolaylaştırır. Hem az giysi giyme ihtiyacı hem de daha kolay temizlenebilme şansı bu süreci kış aylarına oranla çok daha kolay geçirmenize yardımcı olur.

Gelelim kaç yaşında tuvalet eğitimi verilmeye başlanmalı? Tuvalet eğitiminin verilmeye başlanmasının ideal olduğu kesin bir yaş yok. Bu daha çok yaş aralıklarıyla belirleyebileceğimiz bir süreç. Bir çocuk 18'nci aydan itibaren tuvalet eğitimine hazır olabilir ve sağlıklı olan 3 yaş bitmeden bu süreci tamamlamaktır. Ancak her çocuk aynı anda tuvalet eğitimine hazır olmaz. Tuvalet eğitimine hazır olmak için çocukların öncelikle çiş ve kaka ihtiyaçlarını kontrol ettikleri kaslarının yeterince gelişmiş olması gerekir. Aynı şekilde dil gelişimi de bir düzeyde gelişmiş olmalıdır ki size ihtiyaçlarını aktarabilsin. Bu bakış açısıyla çocuğunuzun 18 ila 24 ay arasında uygun olduğunu düşündüğünüz bir dönemde tuvalet eğitimine alabilirsiniz. Bu sürecin 3 yaşına kadar uzamasını normal kabul edebiliriz. 'Çocuğum 2 yaşını geçti geç mi kaldım' diye düşünmeyin, ara ara yeniden deneyin. 

Tuvalet eğitiminde en önemli kural: Bezi çıkarın!

Tuvalet eğitimine başlarken kabul etmeniz gereken en önemli kural bezleri çıkarmanız gerektiğidir. Ara ara bez bağlanan, bir tuvaleti bir bezi kullanan çocukların tuvalet eğitimi doğru şekilde ilerlemez. Bu nedenle bezi bir solukta çıkarmanız şart. Bunun en önemli nedeni bebek bezlerinin çocukları tamamen kuru ve rahat hissettiren bir teknolojiye sahip olmasıdır. Çocukların tuvaleti kullanmaya istekli olmaları için bu rahat alandan çıkıp, ıslaklığın huzursuzluğunu yaşamaları gerekir. Bu süreçte alıştırma külotları kullanılabilir. Alıştırma külotları ortamın ıslanmasını engellediği gibi çocukların ıslaklık hissetmelerine yardımcı olabilir.
Tuvalet eğitiminde gece

Tuvalet eğitiminin genel kuralları hem gece hem de gündüz aslında aynıdır. Esas olan çocuğun ıslaklığı hissedip huzursuz olması ve bu huzursuzluğu tekrar tekrar yaşamamak için ihtiyacını tuvalette gidermesidir. Ancak uyku işleri karıştırır. Uyku sırasında çocuklar ihtiyaçlarını fark etmekte zorlanabilir ve bez alışkanlıklarını uygulamayı sürdürebilirler. Ancak her koşulda çocukların bezsiz yatırılması ve bu huzursuzluğu hissedip hissetmedikleri gözlenmelidir. Burada altını çizmek istediğim bir nokta da gece tuvalet eğitimi için ebeveynlerin de hazır olması gerekir. Uykusuzluğa dayanamayacak bir durumdaysanız eğitimi biraz öteleyebilirsiniz.

Çocukların gece tuvaletlerinin geldiği nasıl anlaşılır?

Anne babalar çocuklarına gece tuvalet eğitimi verirken onların tuvalet ihtiyaçlarını çocuklardan önce fark edip onları tuvalete götürerek çözmek isterler. Bu anlaşılır bir durum olsa da tuvalet eğitimini zorlaştıran bir süreci beraberinde getirir. Çünkü tuvalet alışkanlığında aslolan anne babaların tuvalet ihtiyacı fark etmesi değil, çocuğun bu farkındalığa ulaşmasıdır.

Uykudan uyandırmayın!

Çocuğunuza gece tuvalet eğitimi verirken onu uykusundan uyandırıp, tuvalete götürmeyin. Bu çocuğunuzun kendi güdülerin dinlemek yerine sizin öngörülerinize göre hareket etmesine neden olur. Bu bir süre sonra onu tuvalete kaldırmadığınızda altını ıslatma şeklinde kendini gösteren bir süreci beraberinde getirebilir. Biliyorum ve kabul ediyorum! Sürekli ıslak yatak temizleme zorluğu yıldırıcı olabilir. Ancak çocuğunuzun farkındalığı yaşamasına izin vermeniz uzun vadede çok daha sağlıklı sonuçlara ulaşmanızı sağlayacaktır.

Çocuklar neden tuvalete gitmek istemez?

Çocukların tuvalete gitmek istememesinin en önemli nedeni tuvalet eğitimine hazır olmamalıdır. Bunun dışında en büyük neden çocukların vücutlarından çıkan şeylerden kaygı duymasıdır. Özellikle kaka yaparken vücutlarından bir parça kopuyormuş gibi hissetmeleri, ağrı ve acı duymaları, klozetlerdeki boşluk ve yükseklik hissinden korkmaları tuvalet eğitimini reddetmelerine neden olabilir. Tüm bunlarla birlikte yanlış ebeveyn tutumları, korkutma, kızma gibi tepkiler de çocukların kaygı duymalarına ve tuvalet eğitimine direnmelerin, bezli halde yaşadıkları güvenli huzurlu ortamda kalma isteği duymalarına neden olabilir.

Lazımlık mı klozet mi?

Bu tercihi yaparken biraz çocuğunuzun tarzına göre karar vermenizde fayda var. Eğer yeni süreçlere oyuncaklar ve oyunlarla kolay adapte olan bir çocuğunuz varsa havalı bir lazımlık işleri kolaylaştırabilir. Ancak alışkanlıklarından zor vazgeçen, alıştığı şeyleri terk etmekte zorlanan bir çocuğunuz varsa önce lazımlık ardından da klozete alıştırma sizi zorlayabilir. Bu nedenle boyutları çocuklar için de ayarlanabilen klozet kapaklarını kullanabilirsiniz.

Klozetlerin yüksekliği, boşluk hissi de çocukların uzun süre oralarda oturmasını zorlaştırabilir ve bu da eğitime karşı direnç göstermelerine neden olabilir. Böyle bir durum hissediyorsanız uygun bir lazımlık edinmek en iyi sonuca ulaşmanıza yardımcı olabilir.

Kaka yapmak istemeyen çocuklar

İlk bakışta çocukların çiş yapmaya alışmasının daha zor olduğu düşünülse de aslında kaka yapmak çocuklar için daha zorlu ve korkutucu olabilir. Bu nedenle çişini tutabilen, tuvalete zamanında yetişen bir çocuk sıra kaka yapmaya gelince direnç göstermeye başlayabilir. Kakasını altına yapabilir. Bunun en yaygın nedeni kaka yaparken çocuğun canının yanması olabilir. Karın ağrısıyla birlikte kendini gösteren kaka çocuklarda hastalık benzeri bir his yaratabilir. Aynı şekilde kaka yapmak istemediği için kabızlık eğilimi gösteren çocuklarda bu süreç daha da acılı bir hal alabilir. Başka bir neden de çocukların kakalarından tiksinmeleri ve korkmaları olabilir. Eğer çocuğunuzda kabızlık gibi bir sorun yoksa onun sürece alışması için desteklemenizde fayda var. Bu süreçte kakayı zorla göstermeyin, temizlerken aşırı titiz davranmayın. Çocuklara kaka yapmanın normal olduğunu hissettirecek tavırla onlara yaklaşmayı deneyin.

Her şeyi denedim yine de çocuğumu tuvalete alıştıramadın diyorsanız...
Her yöntemi denediniz ama çocuğunuz bir türlü alışma belirtisi göstermiyorsa yapmanız gerekenler çocuğunuzun yaşına göre farklılık gösterir. Eğer çocuğunuz 3 yaşının altındaysa ona biraz zaman verin. Siz de sakin kalın ve beze geri dönün. Çocuğunuzu izlemeye devam edin ve alışma eğilimi gördüğünüz bir süreçte yeniden deneyin. Eğer çocuğunuz 4 yaş ve üstündeyse bir uzmanla görüşün.

Tuvalet eğitiminde asla yapmamanız gerekenler listesinde ise şunlar var;

- Çocuğunuza asla bağırmayın ve cezalandırmayın.

- Yeterince odaklanamadığınızı düşünüyorsanız vazgeçin ve uygun zamana kadar bekleyin

- Evin dışına çıkacağız diye bez bağlamayın.

- Çocuğunuza başka çocukları örnek gösterip kıyaslamayın.

- Çiş ve kaka için aşırı yüksek tepkiler vermeyin.

- Çocuğunuza sürekli 'çişin var mı, kakan geldi mi?' diye sorular sormayın. Kendi ihtiyaçlarını hissetmesi için ona zaman tanıyın.

- Çiş yapsın diye dakikalarca tuvalette oturtmayın. Bu onların sıkılmasına, yorulmasına ve korkmasına neden olabilir.

Deniz Temur'u sosyal medyadan takip edebilir ve danışmanlık ihtiyaçlarınız için sorularınızı iletebilirsiniz.

instagram.com/obenimannem

youtube.com/deniztemur

facebook.com/obenimannem