CMUK'ta köklü değişiklikler

TBMM Adalet Komisyonu'nda, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) Tasarısı'nın 24 maddesi daha kabul edildi. Komisyon'da kabul edilen maddelerin özeti şöyle:

Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) Tasarısı'nın yakalama ve gözaltına alma ile ilgili maddeleri yeniden düzenlendi. Bir suça ilişkin delil elde etmek için şüpheli veya sanığın bedeni üzerinde tıbbi muayenesi yapılabilmesine ya da vücuttan kan, saç, tükürük, tırnak, cinsel salgı gibi örnekler alınabilmesine Cumhuriyet Savcısı veya mağdurun istemiyle ya da resen hakim veya mahkeme tarafından karar verilebilecek. Bu müdahaleler, ancak doktor tarafından ya da doktor gözetiminde sağlık mensubu diğer kişilerce yapılabilecek. Şüpheli veya sanığın vücudundan saç, tükürük ve tırnak örneği alınmasına Cumhuriyet savcısı da karar verebilecek. Cumhuriyet savcısının kararı, 24 saat içinde hakim veya mahkemenin onayına sunulacak. Hakim veya mahkeme, 24 saat içinde kararını verecek. Onaylamayan kararlar hükümsüz kalacak ve elde edilen deliller kullanılamayacak. Tıbbi muayenenin yapılabilmesi veya vücuttan örnek alınabilmesi için müdahalenin kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekecek. Üst sınırı 2 yıldan daha az hapis cezası gerektiren suçlarda kişi üzerinde beden muayenesi yapılmayacak, kişiden kan, saç, tükürük, tırnak, cinsel salgı gibi örnek alınamayacak. Kadının muayenesi, istemi halinde bir kadın doktor tarafından yapılacak. Buna olanak bulunmadığında muayene edilecek kadının bir yakını veya başka bir kadın muayene sırasında hazır bulundurulacak. Kişilerden alınan örnekler üzerinde soybağının veya elde edilen bulgunun şüpheli veya sanığa ya da mağdura ait olup olmadığının tespiti için zorunlu olması halinde moleküler genetik inceleme yapılabilecek. Alınan örnek üzerinde, bu amaçlar dışında tespitler yapılmasına yönelik incelemeler ise yasak olacak. Moleküler inceleme, bulunan ve kime ait olduğu belli olmayan beden parçaları üzerinde de yapılabilecek. Şüpheli ve sanığın beden muayenesi, vücudundan örnek alınması moleküler inceleme sonuçları, kişisel veri niteliğinde olup başka bir amaçla kullanılamayacak, dosya içeriğini öğrenme yetkisine sahip bulunan kişiler tarafından bir başkasına verilemeyecek. Bu bilgiler, ancak ilgili kişinin; şüpheli, sanık veya mağdur olduğu bir başka olay dolayısıyla açılan soruşturma ve kovuşturmada delil kullanılmak üzere Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından istenebilecek. HAKLARI BİLDİRİLECEK Kolluk güçleri, yakalanan kişiye haklarını derhal bildirecek. Gözaltı süresi, yakalama anından itibaren 24 saati geçmeyecek. Toplu olarak işlenen suçlarda delilerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle Cumhuriyet savcısı gözaltı süresinin her defasında bir günü geçmemek üzere üç gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilecek. Şüpheli veya sanık gözaltına alındığında veya gözaltı süresi uzatıldığında Cumhuriyet savcısının emriyle bir yakınına veya belirlediği bir kişiye gecikmeksizin haber verilecek. Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilecek. İşin önemi, öngörülen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı uygulanmayacak. Sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı 2 yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemeyecek. Ağır cezalı işlerde, tutukluluk süresi en çok 2 yıl olacak. Bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatılabilecek. uzatma süresi, 3 yılı geçemeyecek. ''HÜCRELERİMİZE KADAR GÖZALTINDAYIZ'' Gözaltı süresi, moleküler ve genetik incelemeye ilişkin düzenleme komisyonda uzun süre tartışıldı. CHP Niğde Milletvekili Orhan Eraslan, ''hücrelerimize kadar gözaltına alınıyoruz'' diyerek düzenlemelere tepkisini dile getirdi. Komisyon çalışmalarına katılan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Adem Sözüer, Türkiye'de ''DNA Bankası'' kurulması gerektiğine işaret ederek, bunun için yasal düzenleme yapılmasının şart olduğunu vurguladı. Adalet Bakanı Cemil Çiçek, gözaltıyla ilgili değerlendirme ve şikayetlerin doğru olduğuna işaret ederek, ''Dünyanın hiçbir yerinde teröre karşı bizim gibi mücadele verilmiyor. Genel kuralın istisnaları oluyor. İçinden geçtiğimiz bu dönemde bu istisnalara ihtiyaç var. Bu bilgilere devletin ihtiyacı var'' dedi. CHP'li Eraslan, yeniden söz alarak, ''Bir yandan demokrasi getiriliyor deniyor, öte yandan bırakın hücreyi DNA'mıza kadar fişleniyoruz. Bu fiş kaydının getirilmesidir. Fiş kaydı getirilirse demokrasi olmaz. Bu uygulama fiş kaydının yeniden ve daha ağır olarak getirilmesidir' dedi. Bugünü çalışmasında 30 maddeyi kabul eden Komisyon, tasarı üzerindeki görüşmelere yarın devam edecek.