'Çırpınırdı Karadeniz' şiirinin söz yazarı Ahmed Cevad için Bahçeli'den talimat

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin talimatıyla parti genel merkezi bünyesinde Ahmed Cevad Enstitüsü kurulacak. Türk dünyasının her köşesinde bilinen "Çırpınırdı Karadeniz" şiirini ve Azerbaycan Milli Marşını kaleme alan Azerbaycanlı ünlü şair, 1937 yılında Türkçülük suçlamasıyla tutuklu bulunduğu Sovyet zindanlarında kurşuna dizilerek katledilmişti.

MHP Genel Başkan Yardımcısı İsmail Özdemir, yaptığı yazılı açıklamada, Genel Başkan Bahçeli'nin talimatıyla Azerbaycan milli marşının ve "Çırpınırdın Karadeniz" şiirinin söz yazarı Ahmed Cevad'ın doğum gününün 132. yıl dönümü dolayısıyla parti genel merkezi bünyesinde Ahmed Cevad Enstitüsü kurulması kararı alındığını bildirdi.

Enstitünün amacının, şairin çok yönlü çalışmaları, kültür, sanat, edebiyat olmak üzere, Türk dünyasına katkılarının araştırılması, Türk dünyasında ortak fikir ve duygu birliğinin genişletilmesine hizmet etmesi olduğunu aktaran Özdemir, enstitünün başına Bahçeli'nin tensipleriyle Genel Başkan Başdanışmanı Prof. Dr. Ruhi Ersoy'un getirildiğini kaydetti.

Özdemir, "Hayatı ve ortaya koyduğu eserler ile dönemin en parlak, en güçlü temsilcilerinden biri, milli duruşlu bir fikir adamı, hayırsever bir entelektüel olarak Türklük şuuru için yaptığı faaliyetler nedeniyle kurşuna dizilerek şehit edilen, adını Türk dünyasının edebiyat ve düşünce tarihine altın harflerle yazdırmayı başarmış Ahmed Cevad'ın milli şuuru ve fedakarlığının, Türk birliği ve dirliği için gelecek nesillere de kaynak oluşturması arzu edilmektedir. Aziz ruhu şad olsun." ifadesini kullandı.

Ahmed Cevad kimdir?

Cevad, 5 Mayıs 1892'de Azerbaycan'ın Gence şehri yakınlarındaki Şemkir bölgesinin Seyfeli köyünde doğdu. Doğduğu köyde dini eğitim aldı, Arapça ve Farsça öğrendi, 1906'da ailesiyle Gence'ye taşındı ve eğitimine burada devam etti. Cevad, ilk şiirlerini bu dönemde yazmaya ve çeşitli gazete ve dergilerde yayınlatmaya başladı. 1912'de mezun olan Cevad, Gence Kız Okulunda Türkçe ve Farsça öğretmeni olarak görev yaptı. Aynı yıl arkadaşıyla gönüllü olarak Osmanlı ordusuna yazılarak Balkan Savaşları'na katıldı ve Bulgarlara karşı savaştı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında da Anadolu'da yaşananları yakından takip ederek çeşitli gazetelerde bu konuda haber ve makaleler yazdı.

Bakü'de faaliyet gösteren "Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi"ne üye olan Cevad, 1915'te Azerbaycan'dan Batum, Kars, Ardahan, Sarıkamış, Trabzon ve Erzurum'daki Türklere ve Rus ordusuna esir düşen Osmanlı askerlerine yardım götüren heyette yer aldı.

Yazdığı marş 1993'te Milli Marş kabul edildi

Cevad'ın ilk şiir kitabı "Koşma", 1916'da Bakü'de basıldı. Ziya Gökalp, 1918'de Yeni Mecmua'da kitapla ilgili şunları yazmıştı:

"Ruslarla savaştığımız sırada Kafkasya'da intişar eden bir şiir mecmuası elimize geçti. Koşma isimli bu kitabın nazımı Ahmed Cevad isminde bir Türk'tür. Bu milliyetperver şairin bütün şiirleri, Osmanlı Türklerine, ana vatana, orduya ithaf edilmiştir."

Ahmed Cevad, "Koşma" kitabının bir nüshasını da 15 Eylül 1918'de Bakü'yü Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtaran Kafkas İslam Ordusu komutanı Nuri Paşa'ya hediye etti.

Azerbaycan'ın bağımsızlığı döneminde de hem şiirler yazan hem de öğretmen ve gazeteci olarak çalışan Cevad, hükümetin milli marş müsabakasına katıldı. Cevad'ın, ünlü besteci Üzeyir Hacıbeyli tarafından bestelenen marşı beğenilse de Bolşevik ordusunun Azerbaycan'ı işgal etmesiyle kabul edilemedi.

Cevad, iki yıllık bağımsızlığın ardından ülkede Sovyet yönetimi kurulunca baskı görmeye başladı ve defalarca tutuklandı. Bu dönemde de şiir yazmayı sürdüren ve tercümanlık yapan Ahmed Cevat, devrim karşıtlığı ve Türkçülükle suçlanarak idama mahkum edildi. Ahmed Cevad, 13 Ekim 1937'de kurşuna dizilerek öldürüldü.

Sovyetlerin dağılmasının ardından bağımsızlığını yeniden elde eden Azerbaycan'da parlamento, 1993'te Cevad'ın yazdığı ve Hacıbeyli'nin bestelediği marşı Azerbaycan Milli Marşı olarak kabul etti.