Çin yenilenen hava kuvvetleri ile ABD'ye meydan okuyor
ABD’den sonra beşinci nesil bir savaş uçağını aktif hizmete alan ikinci ülke olan Çin, askeri kapasite bakımından bölgesel bir güçten küresel bir güce dönüşme sürecinde.
J-20, Çin’in son 20 yılda büyük bir ivme ile sürdürdüğü askeri modernizasyon hamlesinin en önemli aşamalarından biri. Bu hamle özellikle son yıllarda kuvvet aktarımı (power projection), alan hakimiyeti ve uzun erim odaklarında ilerlemekte. Çin, bilim ve teknolojide kaydettiği ilerlemelerin de katkısıyla tedarik ve modernizasyon projelerini elektronik ve siber harp, füze sistemleri ile deniz ve hava platformlarına yoğunlaştırmış bulunuyor. Yürütülen projelerin kısa süre içinde erişmeleri beklenen olgunluk seviyesi ile de Asya-Pasifik bölgesinde ABD’yi geride bırakmasının yanında Çin’in küresel bir askeri güç haline gelebileceği değerlendirmeleri yapılıyor. Çin’in askeri havacılık alanında yürütmekte olduğu projeler, bu dönüşümün değerlendirilmesi açısından önemli ipuçları barındırmakta.
ÇİN'İN ASKERİ HAVACILIK ENDÜSTRİSİ: Çin havacılık sanayii, kurulduğu 1951 yılından itibaren ülkenin en yakın müttefiki Sovyetler Birliği’nden yoğun teknik ve teknolojik destek aldı. Bu destek ile çok sayıda Sovyet üretimi uçak ve helikopter tedarik edilirken, bunların Çin yapımı kopyaları da üretildi. 1960’ların ikinci yarısından 1980’lere kadar iki ülkenin bozulan ilişkileri ve Çin’in içinde bulunduğu ekonomik koşullar nedeniyle havacılık sektörü duraklama sürecine girdi. Soğuk Savaş’ın sona ermesinden hemen sonra başlatılan endüstriyel reform ile yeniden yapılandırılan havacılık sanayii, büyük altyapı yatırımı yaptı; Batı ve Rusya ile ilişkiler hızla gelişti ve bunların sonucu olarak ülkeye kayda değer teknoloji girdisi sağlandı.
Çin Hava Kuvvetleri’nin kuvvet yapısı, geleneksel olarak eski Sovyet/Rus savaş uçaklarının Çin yapımı kopyaları ve bunların türevlerinden müteşekkildi. 1960’lı yıllarda MiG-21 (NATO kodu “Fishbed”) uçağının Çin yapımı türevi J-7 av-bombardıman uçağı ile MiG-19’dan türetilen Q-5 taarruz uçakları ile ilk özgün tasarımlar ortaya çıkmaya başladı. Yerli havacılık sanayiinde artan tecrübe ve teknoloji altyapısı ile 1980’lerin ikinci yarısından itibaren özgün Çin tasarımı hava araçları ve alt sistemleri geliştirilmeye başlandı. Bu süreçte yalnızca uçak tasarımları değil, elektronik ve motor gibi önemli alt sistemlerde de yerli ürünler ortaya çıktı.