CENEVRE görüşmelerinin bugün ancak taraflar arasındaki anlaşmazlıklar sürüyor. Cenevre'de masa bugün de kurulamayabilir. Peki Cenevre görüşmeleri nedir, Suriye için çözüm oluşturabilecek mi? İşte Cenevre hakkında tüm detaylar...
Abone olSURİYE’deki iç savaşa çözüm bulunabilmesi için başlatılan Cenevre müzakerelerinin bugün başlaması bekleniyor.
Ancak daha önce yapılan Cenevre 1 ve Cenevre 2 görüşmelerinden sonuç çıkmaması umutları azaltıyor. Öyle ki daha öncesi görüşmeleri yürüten BM Temsilcileri ise ardı ardına istifa etmişti.
TEK HEYETLE GÖRÜŞME
Suriye muhalefeti, Esad rejiminin saldırılarını gerekçe göstererek görüşmeleri boykot kararı aldı.
Birleşmiş Milletler'den yapılan en son açıklamada ise BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan De Mistura'nın bugün Cenevre'de rejim heyetiyle görüşmeye başlayacağını, diğer gruplarla da iletişim halinde olduğu belirtildi.
Peki görüşmelerde ne amaçlanıyor, tarafların beklentileri neler?
İşte 5 soruda Cenevre müzakereleri...
CENEVRE MÜZAKERELERİ NEDİR AMACI NE?
İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılacak görüşmelerin öncelikli hedefi, öncelikle Suriye'de ateşkesin sağlanması. Ardından da ülkede bir geçiş hükümetinin kurulması ve serbest seçimlerin organize edilmesi amaçlanıyor.
Suriye'de barışçıl çözüm için geçen kasım ayında Viyana'daki Suriye toplantısında taraflar arasında müzakerelerin başlaması, BM denetiminde muhalefet bileşenlerinin belirlenmesi, ateşkes sağlanması, 6 ay içinde geçiş süreci, yeni bir anayasa hazırlanması ve 18 ay içinde seçim yapılması konularında uzlaşmaya varılmıştı.
CENEVRE GÖRÜŞMELERİNE KİMLER KATILACAK, PYD VAR MI?
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura salı günü görüşmelerin taraflarına resmi davetiyelerin gönderildiğini duyurdu, ancak hangi grupların davet edildiği konusunda kamuoyuna bir açıklama yapmadı. Masada Esad rejimi ve Suriye muhalefetinden temsilcilerin olması beklenirken ABD, Rusya, Türkiye, Fransa ile birlikte Arap dünyasından temsilcilerin de katılması bekleniyor. PYD düğümü ise henüz çözülmedi.
Esad rejimine verdiği destekle bilinen Rusya, IŞİD’e karşı mücadelesiyle ön plana çıkan Kürt Demokratik Birlik Partisi'nin de (PYD) müzakere masasına davet edilmesini talep ediyor. Türkiye ise PYD’nin silhalı gücü YPG'nin Kandil ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle görüşmelere katılmasını kategorik olarak reddediyor. PYD lideri Salih Müslim BM’den resmi bir davet almadıklarını doğruladı. Suriyeli muhalif gruplardan oluşan Suudi Arabistan destekli Üst Düzey Müzakere Komitesi de PYD'nin "rejime yakıng" olduğu gerekçesiyle görüşmelere katılımına itiraz ediyor.
CENEVRE GÖRÜŞMELERİNE SURİYE MUHALEFETİ KATILACAK MI?
Suriye'deki Sünni muhalefetin en önemli temsilcisi sayılan Suudi Arabistan destekli Üst Düzey Müzakere Komitesi'nin müzakerelere katılıp katılmayacağı hala kesinlik kazanmadı. Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da bu konudaki görüşmeler devam ediyor. Arap televizyonlarında, muhalif grubun kararını vermeden önce müzakerelere katılmak için öne sürdüğü şartların BM tarafından kabul edilip edilmediğine dair yanıtı beklediği ifade edildi. Muhaliflerin Esad rejiminin sivillere yönelik saldırılara ve ablukalara son vermesi istediği belirtiliyor.
CENEVRE GÖRÜŞMELERİ NE KADAR SÜRECEK?
Pazartesi günü başlaması planlanan görüşmeler katılımcı listesi krizi nedeniyle cumaya ertelenmişti. Görüşmelerin ilk etabının iki ile üç hafta arasında sürmesi ve Suriye’nin genelini kapsayacak bir ateşkes planı üzerinde yoğunlaşması bekleniyor. Ayrıca Suriye'ye insani yardımların genişletilmesinin de görüşmelerde ele alınması bekleniyor.
CENEVRE GÖRÜŞMELERİ BAŞARI GETİRİR Mİ?
Uzmanlar Cenevre müzakerelerinden büyük bir beklenti içinde olunmaması gerektiğine dikkat çekiyor. Londra'daki King's College'in terörle mücadele uzmanlarından Peter Neumann, halihazırda taraflar üzerindeki siyasi baskının büyük olmadığına, o nedenle tarafların büyük tavizler vermeye hazır olmadıklarına dikkat çekti. Uzman önceliğin ateşkes ve insani bölgeler oluşturulması olduğunu belirtti. Neumann, IŞİD'in geriletilmesinin de öncelikler arasında olduğunu vurguladı.
CENEVRE 1 VE CENEVRE 2'DE NE OLDU?
Cenevre'de daha önce yapılan iki toplantıdan çözüm çıkmadı. Çözüm ertelendikçe ölen, yerinden edilen insan sayısı hızla artıyor, aktörlerin sayısı ve etkinliği değişiyor, yeni gruplar ortaya çıkıyor. Önceki iki toplantı sırasında Suriye’deki tablo ile bugünkü tabloyu karşılaştırdığınızda durum açıkça görülüyor.
CENEVRE 1 KİMLER KATILDI SONUÇ NE OLDU?
Cenevre 1'e BMGK'nın 5 daimi temsilcisi, AB temsilcileri, Arap Birliği temsilcileri, Türkiye, Irak, Kuveyt ve Katar katıldı. Suriye rejiminden ya da muhalefetinde temsilciler katılmadı.
Muhaleft ve rejimin ortak rızasına dayanan bütün icra yetkisini elinde tutan geçiş hükümetini kurulması karaşlaştırıldı. Ateşkesin hemen sağlanması için BM denetiminde bir mekanizma kurulması karara bağlandı.
ABD karşılıklı rızaya dayanan geçiş hükümetinde Beşşar Esad'ın herhangi bir yeri olmayacağını iddia ederken, Rusa tersini savundu. Ortaya konulan yol haritası net değildi. Ateşkes sağlanamadı. Ayrıca rejimin ve muhalefetin temsilcileri olmadan alınmış kararlardı. Sahada ekinliği artmaya başlayan rejimin en önemli destekçilerinden İran da temsil edilmemişti. Kofi Annan, sürecin çökmesinden sonra istifa ederken, rejimi yada muhalefeti destekleyen güçlerin hep beraber aynı anda bir adım geri atması gerektiğini söyledi.
CENEVRE 2 KİMLER KATILDI SONUÇ NE OLDU?
Cenevre 2'ye Suriye Muhalifler ve Devrimci Güçler Koalisyonu-SMDK, Suriye rejimi ve aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 40'a yakın ülke katıldı. Rejimin en önemli destekçisi İran'a gönderilen davetiye, muhalefetin 'İran varsa biz yokuz' ısrarı nedeniyle geri çekildi.
İki tur halinde yapılan görüşmelerden bir sonuç çıkmadı. Rejim, görüşmeleri yalnızca 'terör' başlığı altında tartışmak isterken, muhalefetin de kendi içinde anlaşmazlıkarı vardı. Görüşmelerin temel konusu olması gereken geçiş hükümeti kurulması konusuna geçilemedi. BM Suriye Temsilcisi Lahtar İbrahimi, Suriye halkından özür dileyerek istifa etti.
CENEVRE 3 HEDEFLENEN SONUÇ NE?
Cenevre 3'de hedef 6 ay içinde geçiş hükümeti kurulacak. 18 ay içinde seçimler yapılacak. Ancak Esed'in geleceği konusunda hala taraflar arasında anlaşmazlık var.
ÖNCEKİ HABERLER
