Çalışma hayatı sil baştan

Düzenlenen yeni taslak, iş dünyasında önemli değişiklikleri öngörüyor. İşte o değişiklikler ve olası yansımaları

Yeni kıdem tazminatı taslağında köklü değişiklikler var. Taslak yasalaşırsa işten çıkarılanlar, evlenen kadınlar ve askere gidenlerin kıdem tazminatı ödemesi yeni bir boyut kazanacak.

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren kıdem tazminatı için hazırlanan taslak, çalışma hayatına köklü değişiklikler getiriyor. Taslağa her kesimden farklı görüşler geliyor. Sendikalar kazanılmış haklardan geri adım atmayacaklarını, aksi halde genel greve gideceklerini belirtiyor. Taslağı yorumlayan vergi uzmanı Prof. Dr. Şükrü Kızılot, “Yeni taslak sadece tazminatların fona devriyle sınırlı değil. Tazminata hak kazanma şekli de değişiyor” dedi.

DAVA PATLAMASI OLACAK

Kızılot, en çarpıcı düzenlemenin işten atılanlara tazminat verilmemesi olduğunu belirtti. Ünlü uzman bu konuda dava patlaması olacağını kaydetti. Taslakta işverene büyük kıyak yapıldığını da belirten Kızılot, “İşsizlik sigortası fonuna işverenin ve devletin katkısı yüzde 0.5’e indirildi. İşsizlik fonu tırpanlandı” diye konuştu.

Kızılot, “Çalışmaya devam edenlerin durumunda boşluk var. İşveren istiyorsa kıdemi fona aktarabilecek. İşverenin böyle bir işe kalkışacağını zannetmem, kendine bir yük getirmez. Meclis’te tartışılırken belli olacak. Taslakta ek yapılması lazım” dedi.

İŞTEN ÇIKARMALAR YAŞANABİLİR

Milliyet Gazetesi'nden Fehim Genç'in göre; DİSK Başkanı Erol Ekici, yaptığı açıklamada, yeni sistemle, prime esas olan kesinti miktarının yüzde 6-7 oranında kaybolacağını belirterek, işçinin 1000 lirasında 300 liralık kayıp yaşanacağını savundu. Ekici, “Sisteme geçişle birlikte toplu işten çıkarmalar yaşanabilir. Kendilerine önerilen kıdem tazminatını kabul etmeyenler işten atılabilir” dedi.

İŞÇİNİN KADERİ SİGORTA ŞİRKETLERİNE TERKEDİLİYOR

Türk-İş Başkanı Mustafa Kumlu da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, fona devirde konuşulan formüller için, “Gündeme getirilen formüllerin hepsi de hak kaybı içeriyor. Dile getirilen son formüllere göre prim gün sayısı azaltılıyor, işçinin kaderi özel sigorta şirketlerine terk ediliyor. İşverenin işçiyi bugünkünden çok daha rahat bir biçimde işten çıkarmasının önü açılıyor. Kıdem tazminatımıza el uzatılırsa genel grev yapacağız” demişti.

PATRON TAZMİNAT ÖDEMEYECEK

Bugüne kadar kıdem tazminatı işten atılan çalışanın güvencesiydi. Çünkü patron bir çalışanını işten çıkardığında işçinin hakettiği kıdem tazminatını ödemek zorunda.

Taslaktaki en çarpıcı düzenleme olarak öne çıkan maddeye göre, patronlar çalışanları rahatça işten çıkartabilecek. Çünkü patronun kıdemle bağı kopartılıyor.

TAZMİNAT İÇİN 5 YIL BEKLENECEK

İşten çıkarılan bir çalışan başka bir iş bulup çalışmaya başlarsa (15 yıl 3600 günü doldurmak koşuluyla) kıdem tazminatının yarısını alabilecek. Kalanını emeklilik halinde alacak.

Bu çalışan herhangi bir iş bulamazsa, çalıştığı dönemdeki tazminatın tamamanı işten çıkartıldığı tarihten 5 yıl sonra alabilecek.

EVLENEN KADIN ÇALIŞANA KIDEM AVANTAJI KALKIYOR

Kadın çalışanlar evlendikten sonra bir yıl içinde işten kendi istekleriyle ayrılırlarsa tazminatlarının tamamını alıyorlar.

Yeni taslağa göre bu nedenle işten ayrılan kadın çalışanlara, işten ayrılma tarihinde tazminat ödenmeyecek. Kadın çalışanın hak ettiği tazminat fonda kalmaya devam edecek.

ASKERE TAZMİNAT SÜRPRİZİ

Mevcut durumda askere giden erkek çalışanlara isteğe bağlı olarak kıdem tazminatları ödeniyor.

Yeni taslakta askere gidenlere kıdem tazminatı ödenme uygulaması kaldırılıyor.

TAZMİNAT NEMALANDIRILACAK ÇIKIŞTA VERGİSİ KESİLECEK

Kıdem tazminatları şu anda işverende toplanıyor. Herhangi bir yatırım aracında nemalandırılmıyor. Tazminat ödendiğinde çalışan aldığı rakam üzerinden herhangi bir vergi ödemiyor.

Yeni düzenlemeyle şirketler kıdem tazminatlarını Emeklilik Gözetim Merkezi’ne aktaracak. Bu merkez de topladığı primleri emeklilik şirketlerine gönderecek. Toplanan para gözetim merkezinde farklı yatırım araçlarında nemalandırılacak. Emeklilik şirketini patron seçecek, yatırım fonunu ise işçi belirleyecek. Kıdem tazminatı ödenirken gelir vergisi kesintisi yapılacak. Bu kesintinin oranını Bakanlar Kurulu belirleyecek.

PATRONLAR KONUT AÇILIMI HAKKINDA KONUŞTU

HERKES BUNDAN KARLI ÇIKACAK

Nazmi Durbakayım İNDER ve Teknik Yapı Grubu Başkanı

Çalışanlar yeni düzenlemeyle konut alımlarında, biriken kıdem tazminatının yarısını alabilecek. “Hem işveren hem de çalışanlar bundan karlı çıkacak” şeklinde konuşan Nazmi Durbakayım, “Çalışanlar konut alıp değerlendirecek. Gayrimenkul sektöründeki durgunluk da biraz olsun azalacaktır. Uygulamayı hazırlayanları tebrik etmek lazım” dedi.

ORTA VE DAR GELİRLİ GRUP İÇİN ÖNEMLİ

Işık Gökkaya / GYODER Başkanı ve Yeşil GYO Genel Müdürü

Kıdem tazminatından gelecek paranın konut almak isteyenler için peşinat olarak kullanılabileceğine değinen Gökkaya, “Özellikle 10 yılın üzerinde çalışanlar peşinatları bu sayede ödeyebilecek. Genelde orta ve dar gelirlilerin konut ihtiyacı olduğu için bu uygulama büyük önem taşıyor. Biriken para gayrimenkule yönelirse sektör bundan olumlu etkilenecektir. Sektördeki durgunluk tam anlamıyla gitmez ama mutlaka katkısı olacaktır” şeklinde konuştu.

İNSANLAR EV SAHİBİ OLMADAN EMEKLİ OLABİLECEK

Ali Ağaoğlu / Ağaoğlu Şirketler Yön. Kurulu Başkanı

Kıdem tazminatının yarısının konut almak isteyen çalışanlara verilmesinin önemine değinen Ağaoğlu, “Uygulamayı son derece olumlu buluyorum. Peşinat ödemelerini kolaylaştıracak. İnsanlar emekli olmayı beklemeden ev sahibi olabilecekler. Kıdem tazminatı uygulaması gayrimenkul sektöre katkı sağlar ama durgunluğu gidermek için yeterli olmaz” dedi.

KONUT ALMAYA YETERLİ OLMAYACAKTIR

Emrullah Turanlı / Taşyapı Yönetim Kurulu Başkanı

Kıdem tazminatıyla ev alınmasının pek mümkün olmadığını belirten Turanlı, şunları söyledi: “Şirketlerin toplu olarak bu paralyı ödemesi mümkün değil. Bunlar pansuman tedbirleri. Sektördeki durğunluğu çözmez. Düşünün bir şirkette 1000 kişi çalışıyor. Bu para nasıl ödenir. Bu paralar ödense bile konut almaya yeterli olmayacaktır. Fakat kıdem tazminatlarını fona devredilmesi ve oradan kullanılması gelecekte olumlu olabilir.”